Cục Thuế lưu ý 3 khác biệt lớn về thuế với hộ kinh doanh từ 2026

Từ ngày 1.1.2026, hình thức khoán thuế chính thức được xóa bỏ. 100% hộ kinh doanh tự khai, tự nộp thuế.

Trao đổi với Thanh Niên, Phó cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn cho biết, so với cơ chế thuế khoán, đây là bước thay đổi căn bản cả về cách quản lý và xác định nghĩa vụ thuế.

ẢNH: ĐAN THANH

Thứ nhất, từ khoán sang kê khai và dữ liệu hóa. Trước đây, hộ nộp thuế theo khoán. Sắp tới, hộ có doanh thu trên 200 triệu đồng/năm sẽ tự kê khai doanh thu, chi phí, nộp thuế theo quý; cơ quan thuế căn cứ dữ liệu hóa đơn, thanh toán điện tử để xác định nghĩa vụ thuế.

Thứ hai, hóa đơn điện tử trở thành nguồn dữ liệu giúp hộ kinh doanh xác định doanh thu. Tất cả hộ kinh doanh có quy mô doanh thu trên 1 tỉ đồng/năm sẽ sử dụng hóa đơn điện tử, đặc biệt là hóa đơn từ máy tính tiền đối với hộ bán lẻ, ăn uống, dịch vụ... Dữ liệu hóa đơn gửi về cơ quan thuế theo thời gian thực, giúp minh bạch doanh thu, giảm thất thu và tranh chấp.

Thứ ba, áp dụng chế độ kế toán phù hợp từng quy mô. Bộ Tài chính sẽ ban hành chế độ kế toán hộ kinh doanh theo từng ngưỡng: hộ nhỏ chỉ cần ghi chép doanh thu - chi phí cơ bản; hộ lớn hơn áp dụng sổ sách tương tự doanh nghiệp siêu nhỏ, qua đó nâng cao năng lực quản trị tài chính và tính chuyên nghiệp.

Ngành thuế tính toán, nhóm hộ kinh doanh có doanh thu từ 200 triệu đồng/năm trở xuống sẽ không bị ảnh hưởng do được miễn thuế.

Nhóm hộ kinh doanh có doanh thu từ trên 200 triệu đồng đến 3 tỉ đồng/năm là đối tượng phải kê khai và lập hóa đơn, nhưng được hưởng lợi từ việc tính thuế công bằng, minh bạch hơn, giảm phụ thuộc vào ấn định.

Nhóm hộ kinh doanh có doanh thu trên 3 tỉ đồng/năm được yêu cầu quản lý bài bản hơn, nhưng được công nhận tương đương doanh nghiệp nhỏ, thuận lợi khi vay vốn, ký hợp đồng, tham gia đấu thầu...

"Tính đến ngày 1.6, 130.000 hộ có doanh thu trên 1 tỉ đồng đã đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền; trong đó 85% đã vận hành thực tế, thể hiện sự sẵn sàng của khu vực hộ kinh doanh trong quá trình chuyển đổi sang mô hình quản lý thuế hiện đại, minh bạch hơn", ông Sơn nói.

Giảm hơn 45% thủ tục hành chính với hộ kinh doanh

Theo lãnh đạo Cục Thuế, thời gian qua, ngành thuế tập trung rà soát, cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính. Đến nay, tỷ lệ cắt giảm dự kiến là 45,7% thủ tục hành chính; tỷ lệ cắt giảm chi phí tuân thủ thủ tục hành chính dự kiến là 45%.

ẢNH: ĐAN THANH

Thủ tục hành chính đối với hộ kinh doanh cũng thực hiện theo chủ trương vừa nêu. Theo đó, tất cả thủ tục, mẫu biểu tờ khai đều được chuẩn hóa, đơn giản hóa, gợi ý điền sẵn và tích hợp trên môi trường số, giúp người nộp thuế chỉ cần thao tác trên máy tính hoặc điện thoại là có thể hoàn tất toàn bộ quy trình mà không phải nộp hồ sơ giấy.

Để chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai diễn ra thuận lợi, ông Sơn nhấn mạnh, hộ kinh doanh cần lưu ý một số nội dung.

Cơ quan thuế các cấp sẽ chủ động hướng dẫn, hỗ trợ toàn diện thông qua các biện pháp cụ thể như: tổ chức tập huấn, hướng dẫn trực tiếp tại địa bàn, chợ, cụm kinh doanh, khu phố; thiết lập đường dây nóng, nhóm hỗ trợ Zalo, cổng thông tin tư vấn trực tuyến để kịp thời giải đáp vướng mắc...

Triển khai cổng thuế điện tử giả lập, giúp hộ kinh doanh có thể thử thao tác kê khai, nộp tờ khai, xử lý tình huống giả định trước khi thực hiện chính thức; hướng dẫn hộ kinh doanh thiết lập sổ sách, hóa đơn, theo dõi doanh thu - chi phí minh bạch và làm quen với phần mềm kê khai, nộp thuế điện tử (Etax Mobile).

Bên cạnh đó, hiện nay các cơ quan thuế đang triển khai phiếu khảo sát hộ kinh doanh (có mã QR) và hiện đang gửi đến hộ kinh doanh qua nhiều kênh (tờ rơi, email...) để nắm bắt nhu cầu hỗ trợ của từng hộ kinh doanh trong quá trình chuyển đổi từ khoán sang kê khai thuế.

"Chúng tôi rất mong các hộ kinh doanh dành thời gian, phối hợp cung cấp thông tin đầy đủ, cập nhật để được hỗ trợ kịp thời", lãnh đạo Cục Thuế nói.