Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành vừa ký ban hành Nghị định số 44 về xây dựng, quản lý và sử dụng hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản (BĐS).
Thông tin về dự án được công bố trước khi chủ đầu tư đưa bất động sản ra giao dịch
Buộc công khai thông tin dự án
Trong nghị định nêu rõ chủ đầu tư dự án bất động sản phải cung cấp thông tin, dữ liệu về dự án và sản phẩm BĐS đủ điều kiện giao dịch trong kỳ báo cáo cho Sở Xây dựng như quy mô dự án, tổng vốn đầu tư, thời gian hoạt động của dự án. Bên cạnh đó là một loạt giấy tờ pháp lý từ quyết định chủ trương đầu tư, quy hoạch chi tiết, giấy phép xây dựng hoặc thông báo khởi công đến văn bản của Sở Xây dựng về việc nhà ở đủ điều kiện được bán nhà ở hình thành trong tương lai (nếu có)…
"Việc kê khai, cung cấp thông tin, dữ liệu về BĐS đủ điều kiện giao dịch và đăng tải văn bản của Sở Xây dựng về việc nhà ở đủ điều kiện được bán, cho thuê nhà ở hình thành trong tương lai được thực hiện trước khi chủ đầu tư đưa BĐS của dự án ra giao dịch", nghị định cũng nêu rõ.
Trong trường hợp chuyển nhượng toàn bộ hoặc một phần dự án thì chủ đầu tư nhận chuyển nhượng cung cấp thông tin dữ liệu chi tiết về dự án nhận chuyển nhượng, loại hình doanh nghiệp, BĐS đủ điều kiện đưa vào giao dịch… chủ đầu tư chuyển nhượng phải điều chỉnh sửa đổi lại thông tin, dữ liệu dự án.
Bên cạnh đó, sàn giao dịch BĐS phải đặc biệt chú ý đến việc cung cấp thông tin, dữ liệu chi tiết về thông tin dự án trong đó cũng gồm nhiều văn bản pháp lý quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư, quy hoạch chi tiết, giấy phép xây dựng hoặc thông báo khởi công, văn bản của Sở Xây dựng về việc nhà ở đủ điều kiện bán, cho thuê mua. Thông tin về BĐS giao dịch trong kỳ… gửi về Sở Xây dựng nơi có BĐS phát sinh giao dịch.
Quan sát thực tế trong những năm gần đây, thị trường bất động sản Việt Nam diễn biến phức tạp, không ít dự án trong quá trình triển khai buộc phải tạm ngưng, thậm chí dừng vô thời hạn vì vướng mắc các thủ tục pháp lý.
Ông Hà Tuấn Khang, Giám đốc Trung tâm Công nghệ - Marketing Tập đoàn Meey Land cho biết, không rõ ràng về tính pháp lý tại mỗi dự án là nguyên nhân tiềm ẩn rủi ro cho người mua nhà. Nhiều chủ đầu tư không thể đưa các loại giấy chứng nhận cho khách hàng do chưa hoàn thành thủ tục theo quy định pháp luật. Một vài rắc rối có thể phát sinh như khó chuyển nhượng, thế chấp tài sản.
Xử nghiêm chủ đầu tư né tránh
Theo quy định của Luật Kinh doanh bất động sản 2014, doanh nghiệp kinh doanh bất động sản có trách nhiệm công khai thông tin về bất động sản đưa vào kinh doanh theo các hình thức tại trang thông tin điện tử của doanh nghiệp kinh doanh bất động sản; tại trụ sở Ban Quản lý dự án đối với các dự án đầu tư kinh doanh bất động sản; tại sàn giao dịch bất động sản đối với trường hợp kinh doanh qua sàn giao dịch bất động sản.
Mặt khác, theo quy định tại khoản 3 Điều 8 Luật Kinh doanh bất động sản 2014 pháp luật nghiêm cấm các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản có hành vi không công khai hoặc công khai không đầy đủ, trung thực thông tin về bất động sản đưa vào kinh doanh.
Tuy vậy, hình thức đăng thông tin của các chủ đầu tư hiện nay đều chỉ tập trung vào quảng cáo về dự án, rất ít khi các chủ đầu tư đăng những thông tin về tình trạng pháp lý mà dự án mình có như giấy phép xây dựng, tiền sử dụng đất hay quy hoạch 1/500 để khách hàng có thể tìm hiểu.
"Khi các chủ đầu tư không minh bạch thì các cơ quan chức năng cũng gần như bất lực hoặc chậm trễ công khai thông tin, điều này khiến khách hàng "sập bẫy" nhiều dự án dẫn tới kiện tụng tranh chấp" - một luật sư chỉ rõ.
Thiếu thông tin minh bạch về dự án cũng là thủ phạm chính gây nên sốt ảo giá đất
Theo Luật sư Phùng Thanh Sơn - Đoàn Luật sư TP.HCM, hành vi kinh doanh bất động sản không đủ điều kiện việc xử phạt thuộc thẩm quyền của thanh tra Sở Xây dựng và chủ tịch UBND cấp quận huyện. Mặc dù theo Nghị định 34/2011/NĐ-CP, cán bộ công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý sẽ bị cách chức nếu không hoàn thành nhiệm vụ quản lý, điều hành theo sự phân công mà không có lý do chính đáng, để xảy ra hậu quả rất nghiêm trọng.
Tuy nhiên, hiện nay dường như luật này rất ít khi áp dụng, kể cả những dự án gây ra hậu quả nghiệm trọng như dự án chung cư Gia Phú (Q.Thủ Đức) một căn hộ bán cho nhiều người, dự án Cao ốc Xanh (Q.9) khách hàng đóng 90% giá trị căn hộ nhưng dự án không thể triển khai do chủ đầu tư mất khả năng tài chính… cũng chưa thấy cán bộ nào bị truy cứu trách nhiệm.
Ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP. Hồ Chí Minh nhấn mạnh, việc công khai thông tin dự án là cần thiết cho người tiêu dùng và các chủ thể liên quan, góp phần xây dựng thị trường bất động sản minh bạch.
"Việc công bố danh sách cũng cần cập nhật liên tục, theo thời gian thực để tạo luồng thông tin kịp thời, đặc biệt cần công khai điều kiện bảo lãnh ngân hàng - điều mà rất nhiều chủ đầu tư đang né tránh, gây ảnh hưởng lớn đến khách hàng. Ngoài ra, phải có quy định xử lý nghiêm chủ đầu tư né tránh công khai thông tin dự án" - Chủ tịch HoREA cho biết.
