Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa đăng lên mạng xã hội Truth Social văn bản thông báo sa thải Thống đốc Cục dự trữ Liên bang (Fed) Lisa Cook.
"Theo thẩm quyền được quy định tại Điều II Hiến pháp Mỹ và Đạo luật Dự trữ Liên bang năm 1913 đã được sửa đổi, tôi bãi nhiệm bà khỏi chức vụ tại Hội đồng Thống đốc Fed, hiệu lực ngay lập tức", ông Trump cho biết.
Giới quan sát động thái chưa có tiền lệ và có thể ảnh hưởng tới tính độc lập của Ngân hàng Trung ương Mỹ.
"Tổng thống Trump nói ông sa thải tôi vì lý do chính đáng, trong khi trên thực tế chẳng có căn cứ pháp lý nào cho việc đó, và hơn nữa ông cũng không có thẩm quyền để làm như vậy”, Thống đốc Fed Lisa Cook nói.
"Tôi sẽ không từ chức và sẽ tiếp tục thực hiện nhiệm vụ giúp đỡ nền kinh tế Mỹ như đã làm từ năm 2022", bà Cook khẳng định.
Bà Lisa Cook trong một phiên điều trần trước Thượng viện ở Washington hồi năm 2022 (Ảnh: Reuters).
Theo Đạo luật Cục Dự trữ Liên bang Mỹ, Quốc hội đã hạn chế quyền sa thải đơn phương của Tổng thống Mỹ đối với các thống đốc Fed, chỉ cho phép thực hiện trong trường hợp có hành vi sai phạm hoặc bỏ bê nhiệm vụ.
Trong văn bản thông báo sa thải Thống đốc Fed Lisa Cook, Tổng thống Trump nhắc lại nội dung kiến nghị khởi tố mà giám đốc Cơ quan Tài chính Nhà ở Liên bang Mỹ Bill Pulte đã gửi Bộ trưởng Tư pháp Pam Bondi ngày 15/8.
Ông Pulte cáo buộc bà Cook đã khai nơi thường trú là một căn chung cư ở Atlanta, dù trước đó đã vay tiền mua nhà ở Michigan dưới dạng thế chấp và xác nhận đó là nơi ở chính. Ông Pulte thêm rằng FHFA có các tài liệu về hành vi "gian lận thế chấp" của bà Cook.
Theo Tổng thống Trump, Fed có vai trò quan trọng trong thiết lập lãi suất, quản lý dự trữ và các ngân hàng thành viên. Người dân Mỹ cần phải đảm bảo họ có thể tin tưởng các thành viên Fed giữ nhiệm vụ thiết lập chính sách.
Trong khi đó, bà Cook giải thích vào tuần trước rằng: “Tôi chỉ biết thông tin này qua truyền thông, rằng Giám đốc FHFA William Pulte đã đăng trên mạng xã hội về việc chuyển hồ sơ hình sự liên quan đến một khoản vay thế chấp cách đây 4 năm, tức là trước khi tôi gia nhập Fed. Tôi sẽ nghiêm túc xem xét mọi thắc mắc liên quan đến lịch sử tài chính của mình và cung cấp thông tin một cách chính xác”.
Hội đồng Thống đốc Fed gồm 7 thành viên do tổng thống Mỹ bổ nhiệm và được Thượng viện phê chuẩn, trong đó mỗi người có nhiệm kỳ 14 năm và không thể tái bổ nhiệm. Chủ tịch và Phó Chủ tịch của hội đồng cũng do tổng thống bổ nhiệm trong số các thống đốc và phục vụ nhiệm kỳ 4 năm, nhưng có thể được tái đề cử nhiều lần.
Fed cũng là một trong số ít ngân hàng trung ương trên thế giới không chịu bất cứ kiểm soát hay quyết định nào từ chính phủ. Do đóng vai trò độc lập nên các quyết định Fed đưa ra chủ yếu là vì người dân và các lợi ích cộng đồng.
Giới quan sát nhận định rằng nếu bà Cook từ chức hoặc bị sa thải, ông Trump sẽ có thể bổ nhiệm người thay thế và đảm bảo rằng đa số thành viên của Hội đồng Thống đốc Fed có chung quan điểm với mình về chính sách tiền tệ.
Trước đó, Tổng thống Trump cũng đã nhiều lần chỉ trích Chủ tịch Fed Jerome Powell, người sẽ hết nhiệm kỳ vào tháng 5/2026, vì không chấp nhận hạ lãi suất cũng như về chi phí cải tạo hạ tầng của cơ quan này.
