Tại điểm a Khoản 1 Điều 45 Luật Đất đai 2024 quy định trường hợp người sử dụng đất được thực hiện các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho quyền sử dụng đất; thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất khi có đủ các điều kiện sau đây: Có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở hoặc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất hoặc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất; Trừ trường hợp thừa kế quyền sử dụng đất, chuyển đổi đất nông nghiệp khi dồn điền, đổi thửa, tặng cho quyền sử dụng đất cho Nhà nước, cộng đồng dân cư và trường hợp quy định tại khoản 7 Điều 124 và điểm a khoản 4 Điều 127 của Luật này.
Tại Điểm b, khoản 3 Điều 17 Nghị định 123/2024/NĐ-CP có quy định cụ thể về hành vi chuyển nhượng, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho quyền sử dụng đất, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất không đủ một trong các điều kiện được quy định tại Khoản 1 điều 45 Luật Đất đai thì hình thức và mức xử phạt như sau:
Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với hành vi thừa kế hoặc tặng cho quyền sử dụng đất.
Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với hành vi cho thuê hoặc cho thuê lại hoặc thế chấp bằng quyền sử dụng đất.
Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với hành vi chuyển nhượng hoặc góp vốn bằng quyền sử dụng đất.
Do đó, đối với trường hợp đất không có sổ đỏ cho thuê thuộc trường hợp không đủ điều kiện thực hiện quyền cho thuê tại Điều 45 Luật Đất đai 2024, sẽ bị phạt tiền.
Lưu ý: Mức phạt tiền quy định trên áp dụng đối với cá nhân. Mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 2 lần mức phạt tiền đối với cá nhân có cùng một hành vi vi phạm hành chính (khoản 2 Điều 5 Nghị định 123/2024/NĐ-CP).
Ngoài ra, theo quy định tại Điều 45 Luật Đất đai 2024, đất muốn được phép chuyển nhượng phải có đủ 5 điều kiện gồm: giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, không có tranh chấp, không bị kê biên hoặc bị áp dụng các biện pháp khác để đảm bảo thi hành án, vẫn còn trong thời hạn sử dụng đất, không bị áp dụng các biện pháp khẩn cấp tạm thời.
Hành vi chuyển nhượng đất đai khi không đủ 5 điều kiện trên cũng được quy định với mức xử phạt cụ thể tại Nghị định 123/2024/NĐ-CP, có hiệu lực từ 4/10. Theo đó, cá nhân hoặc tổ chức chuyển nhượng đất đai không có sổ đỏ hoặc tranh chấp sẽ bị phạt đến 100 triệu đồng tuỳ theo hành vi vi phạm.
Nghị định quy định rõ biện pháp khắc phục hậu quả là buộc bên mua phải trả lại đất. Đồng thời buộc chấm dứt hợp đồng thế chấp bằng quyền sử dụng đất, nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm. Ngoài ra, buộc phải thực hiện việc đăng ký đất đai với trường hợp đất đủ điều kiện cấp sổ đỏ.
