Một loại chip cấy ghép não thử nghiệm cho thấy khả năng đọc ý nghĩ con người, biến những câu chữ trong đầu thành văn bản.
Trong thử nghiệm ban đầu, nhóm nghiên cứu tại Đại học Stanford đã dùng giao diện não - máy tính (BCI) để giải mã những câu người tham gia chỉ nghĩ đến nhưng không phát ra. Kết quả, thiết bị đạt độ chính xác 74%.
BCI hoạt động bằng cách kết nối hệ thần kinh với thiết bị giải mã tín hiệu não, cho phép điều khiển máy tính hoặc tay giả chỉ bằng suy nghĩ. Công nghệ này mở ra cơ hội lấy lại sự độc lập cho người khuyết tật.
Một trong những BCI nổi tiếng nhất là Neuralink của Elon Musk, hiện trong giai đoạn thử nghiệm lâm sàng nhằm kiểm tra độ an toàn ở bệnh nhân bị hạn chế vận động.
Kết quả nghiên cứu mới, đăng trên tạp chí Cell, được xem là cột mốc quan trọng. “Đây là lần đầu tiên chúng tôi hiểu được hoạt động não trông như thế nào khi bạn chỉ nghĩ đến việc nói”, nhà nghiên cứu Erin Kunz từ Stanford cho biết.
Nhóm đã cấy vi điện cực vào vỏ não vận động, nơi điều khiển lời nói, của 4 người tham gia thử nghiệm. Khi họ cố gắng phát âm hoặc chỉ tưởng tượng đang nói, tín hiệu não thu được có sự trùng lặp đáng kể.
Các nhà khoa học sau đó đã huấn luyện mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) để giải mã những từ ngữ mà người tham gia chỉ nghĩ trong đầu nhưng không phát ra thành lời.
Trong một thử nghiệm, con chip não có thể dịch lại chính xác tới 74% các câu được tưởng tượng, đánh dấu bước tiến lớn trong nỗ lực biến ý nghĩ thành văn bản.
Trong một trường hợp khác, nhóm cài mật khẩu để chip không thể “nghe lén” suy nghĩ. Hệ thống chỉ dịch được lời nói khi người tham gia nghĩ đến mật khẩu trước. Mức độ nhận diện đúng đạt tới 99%, và mật khẩu được chọn là “Chitty chitty bang bang”.
Tuy nhiên, chip não hiện vẫn cần nhiều “rào chắn” kỹ thuật để ngăn chặn nguy cơ xâm phạm quyền riêng tư. Các chuyên gia cho rằng nếu công nghệ này phát triển quá nhanh, sẽ xuất hiện câu hỏi lớn về đạo đức: ai kiểm soát dữ liệu não và ranh giới nào giữa hỗ trợ y tế với giám sát con người.
Frank Willett, đồng tác giả nghiên cứu, nhận định: “Công trình này mang lại hy vọng rằng một ngày nào đó, BCI có thể khôi phục khả năng giao tiếp tự nhiên, trôi chảy và thoải mái như lời nói thường ngày”.
(Theo Euronews)
