Gần 20 năm chìm nổi
Năm 2006, Vinashinlines được thành lập theo quyết định của Tập đoàn Công nghiệp tàu thủy Việt Nam (Vinashin).
Ngày 19/8/2015, người đại diện theo pháp luật của Vinashinlines có đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản.
Tại Hội nghị chủ nợ ngày 23/11/2024, các chủ nợ đã biểu quyết thông qua đề nghị phá sản đối với công ty. Vì vậy, Vinashinlines đã chấm dứt hoạt động kể từ ngày 5/5.
Theo quyết định tuyên bố Vinashinlines phá sản của Tòa án Nhân dân (TAND) TP. Hà Nội, khoản nợ có bảo đảm của Vinashinlines sẽ tạm giao tài sản thế chấp (TSTC) cho Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam - CTCP (VIMC) quản lý.
Các bên nhận thế chấp tài sản gồm Ngân hàng BIDV, Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB), Công ty tài chính TNHH MTV Công nghiệp tàu thủy (VSFC), Tổng công ty Công nghiệp Tàu thủy (SBIC) bắt buộc phải nhận TSTC và xử lý tài sản để thu hồi nợ.
Phương án xử lý bao gồm định giá lại, bán đấu giá tài sản đảm bảo (TSĐB) để thanh toán nợ cho các chủ nợ có bảo đảm. Nếu giá trị TSĐB không đủ trả hết nợ bảo đảm, phần nợ còn lại sẽ trở thành nợ không có bảo đảm.
Đối với trường hợp giá trị TSĐB lớn hơn số nợ có bảo đảm, phần chênh lệch sẽ được nhập vào giá trị tài sản của Vinashinlines để thanh toán các khoản nợ khác.
Vinashinlines sẽ phá sản từ ngày 5/5. (Ảnh: Vinashinlines)
Khoản nợ có bảo đảm bằng thế chấp tài sản được thanh toán bằng số tiền thu được từ việc xử lý TSĐB đó. Sau khi xử lý TSĐB, nếu giá trị TSĐB không đủ thanh toán nợ thì phần nợ còn lại sẽ được thanh toán trong quá trình thanh lý tài sản của Vinashinlines.
Đối với TSĐB là tàu New Energy, hiện đang được sửa chữa, toàn bộ quyền, nghĩa vụ theo hợp đồng bảo hiểm thân tàu và trách nhiệm dân sự của chủ tàu biển Việt Nam với Công ty bảo hiểm MIC sẽ được chuyển giao cho đơn vị nhận TCTS là VSFC.
Theo đó VSFC phải chịu trách nhiệm thanh quyết toán với MIC và các bên thứ ba trong phạm vi hợp đồng bảo hiểm. Toàn bộ số tiền còn dư sau khi quyết toán sẽ được chuyển vào tài khoản của cơ quan thi hành án dân sự (THADS) có thẩm quyền quản lý.
Hiện nay còn 2 TSTC là 2 dự án đầu tư đã được bàn giao về tài sản nhưng chưa bàn giao về mặt tài chính giữa Vinashinlines và các đơn vị liên quan, bao gồm: Dự án đóng tàu dầu 100.000 DWT (đã được chuyển giao cho Tập đoàn dầu khí việt Nam). Tuy nhiên đến nay các bên vẫn chưa phối hợp thống nhất xong về số liệu tài chính và bàn giao khoản nợ. Dự án đầu tư đóng Tàu cont1.730 TEU (chiếc số 1 - New Vision) đã được bàn giao cho Công ty TNHH MTV đóng tàu Hạ Long. Tuy nhiên, đến nay các bên vẫn chưa phối hợp thống nhất xong về số liệu tài chính và bàn giao khoản nợ.
TAND TP. Hà Nội yêu cầu giao VIMC và các bên liên quan đối chiếu, thống nhất số liệu tài chính/khoản nợ theo đúng quy định pháp luật và báo cáo số liệu khoản nợ cho cơ quan THADS có thẩm quyền, để cập nhật lại khoản nợ trong danh sách chủ nợ.
Lời cảnh tỉnh cho việc kinh doanh thiếu minh bạch
Vinashinlines được thành lập với kỳ vọng phát triển vận tải viễn dương, góp phần nâng cao vị thế hàng hải Việt Nam trên bản đồ thế giới. Tuy nhiên, trái ngược với tầm nhìn ban đầu, Vinashinlines sớm rơi vào vòng xoáy thua lỗ, thất thoát và bê bối tài chính.
Vinashinlines phá sản là bài học cảnh tỉnh cho nhiều doanh nghiệp trong nước về vai trò của quản trị rủi ro và minh bạch tài chính. Ảnh: Vinashinlines.
Tháng 3/2014, Vinashinlines ủy quyền cho luật sư nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản tại TAND TP. Hà Nội. Đây được xem là thủ tục pháp lý chính thức đầu tiên để "khai tử" doanh nghiệp này.
Năm 2017, ba cựu lãnh đạo của Vinashinlines bị đưa ra xét xử vì tội tham ô. Trong đó, Trần Văn Liêm - nguyên Tổng Giám đốc, Giang Kim Đạt - nguyên trưởng phòng kinh doanh, bị tuyên án tử hình; Trần Văn Khương - nguyên kế toán trưởng nhận án tù chung thân.
Cả ba cựu lãnh đạo bị kết tội vì chiếm đoạt hơn 260 tỷ đồng thông qua việc mua bán và cho thuê tàu từ năm 2006 đến 2008, thời kỳ mà Vinashinlines liên tục đưa ra các kế hoạch đầu tư tàu lớn để che giấu tình trạng tài chính yếu kém.
Nhiều ý kiến cho rằng, việc Vinashinlines tuyên bố phá sản không chỉ khép lại hành trình gần 20 năm tồn tại của một doanh nghiệp hàng hải lớn, mà còn là lời cảnh tỉnh cho nhiều doanh nghiệp nhà nước về về vai trò của quản trị rủi ro, minh bạch tài chính và tuân thủ pháp luật...
