Chiều 8.12, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt áp dụng cho dự án đường sắt tốc độ Bắc - Nam.
Bộ trưởng Xây dựng Trần Hồng Minh
ẢNH: PHẠM THẮNG
Theo tờ trình của Chính phủ, tại thời điểm Bộ Chính trị phê duyệt chủ trương đầu tư tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, hình thức đầu tư công chưa thu hút được nhà đầu tư nào quan tâm. Sau khi Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân được ban hành, một số doanh nghiệp đã đề xuất tham gia dự án.
Tuy nhiên, Nghị quyết 172 của Quốc hội về chủ trương đầu tư dự án đường sắt này chỉ có quy định đối với đầu tư công, chưa có cơ sở pháp lý cho các phương thức khác. Cùng với đó, dự án có quy mô, tổng mức đầu tư đặc biệt lớn, thời gian kéo dài, công nghệ phức tạp nên chưa thể lường hết khó khăn, vướng mắc.
Chính phủ cho rằng, các nội dung liên quan đến phạm vi, quy mô, giải pháp kỹ thuật cơ bản không thay đổi so với chủ trương đầu tư được duyệt. Tuy nhiên, để huy động được nhà đầu tư tư nhân tham gia dự án cần một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt liên quan đến hỗ trợ tài chính, tín dụng, miễn thuế...
Để xây dựng, đánh giá các chính sách này, cần có các số liệu liên quan đến tổng mức đầu tư, giải pháp kỹ thuật, kế hoạch triển khai, chủng loại phương tiện, thiết bị cho dự án... Bộ trưởng Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết, Chính phủ đề xuất 2 chính sách đặc thù, đặc biệt áp dụng cho dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.
Chính sách thứ nhất là tách nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và công tác di dời công trình điện có điện áp từ 110 kV trở lên của dự án thành các dự án độc lập. Nguồn vốn được bố trí từ ngân sách T.Ư và địa phương.
Các địa phương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) là cấp có thẩm quyền, tổ chức lập, đầu tư dự án. Nguồn vốn ngân sách T.Ư cấp trực tiếp cho địa phương, EVN để thực hiện.
Chính sách thứ hai, trong thời gian Quốc hội không họp, Quốc hội ủy quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định bổ sung, điều chỉnh cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt cho các phương thức đầu tư (nếu có) để kịp thời triển khai dự án và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.
Để đảm bảo tiến độ dự án, tạo điều kiện cho khu vực tư nhân tham gia dự án, trường hợp cần bổ sung cơ chế, chính sách mới, Quốc hội có thể ủy quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định. Cơ chế này cũng đã được Quốc hội cho phép áp dụng đối với Dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Bắc - Nam phía tây đoạn Gia Nghĩa (Đắk Nông) - Chơn Thành (Bình Phước).
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi
ẢNH: PHẠM THẮNG
Báo cáo thẩm tra, ông Phan Văn Mãi, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho hay, việc bổ sung cơ chế, chính sách cho dự án là cần thiết, khơi thông nguồn lực tư nhân vào hạ tầng trọng điểm.
Theo cơ quan thẩm tra, chính sách 1 đã có tiền lệ khi triển khai dự án sân bay Long Thành. Tuy nhiên, cần làm rõ khái niệm "dự án độc lập"; xác định rõ sơ bộ tổng mức đầu tư, diện tích đất thu hồi, thời gian hoàn thành, bảo đảm không gây khó khăn, lãng phí nguồn lực khi chưa xác định được hướng tuyến, phạm vi, ranh giới thực hiện.
Với chính sách 2 mà Chính phủ trình, có ý kiến đề nghị cần xem xét thận trọng, nhất là trong bối cảnh phạm vi, quy mô nguồn lực và các dự án thành phần chưa được xác định rõ. Cơ quan thẩm tra đề nghị làm rõ hơn các nguyên tắc chung, cơ chế điều phối, chế độ thông tin và trách nhiệm của Chính phủ trong tổ chức thực hiện.
Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam có tổng vốn sơ bộ khoảng 1,7 triệu tỉ đồng, tương đương 67,3 tỉ USD. Tuyến đường dài 1.541 km, điểm đầu tại ga Ngọc Hồi (Hà Nội), điểm cuối tại ga Thủ Thiêm (TP.HCM), đi qua 15 tỉnh, thành.
Một số doanh nghiệp tư nhân đang muốn tham gia đầu tư dự án này, như Vinspeed (thuộc Vingroup), Thaco, liên danh Mekolor - Great USA, Công ty xây dựng Thăng Long quốc gia, Công ty CP vận tải đường sắt Việt Nam...
