Sáng 17.11, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh trình dự án Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để thực hiện đột phá phát triển giáo GD-ĐT.
Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh
ẢNH: GIA HÂN
Khắc phục tình trạng thừa, thiếu giáo viên cục bộ
Theo tờ trình, một trong những chính sách đột phá được đề xuất tại dự thảo nghị quyết là giao quyền tuyển dụng, tiếp nhận, điều động, thuyên chuyển, biệt phái nhà giáo, cán bộ quản lý và nhân viên trong các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông và giáo dục thường xuyên công lập cho giám đốc sở GD-ĐT, thay vì chủ tịch UBND cấp tỉnh như hiện hành.
Chính phủ cho hay, quy định nêu trên đã thể hiện rõ tinh thần đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, ủy quyền trong quản lý nhà nước.
Thực tiễn nhiều năm qua cho thấy, việc phân cấp thẩm quyền tuyển dụng, biệt phái cho UBND cấp huyện dẫn đến tình trạng "phân mảnh" trong quản lý đội ngũ, gây ra tình trạng thừa, thiếu giáo viên cục bộ giữa các huyện.
Chưa kể, do ngành giáo dục không được chủ trì công tác tuyển dụng, việc thi tuyển thường áp dụng bài thi chung như viên chức các ngành khác, không đánh giá được năng lực sư phạm và phẩm chất nghề nghiệp đặc thù của người dự tuyển.
Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng đội ngũ nhà giáo, nhất là trong bối cảnh triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới.
Nếu tiếp tục để cấp xã chủ trì việc tuyển dụng theo một số đề xuất thì càng không khả thi, bởi cấp xã không có cơ quan chuyên môn về giáo dục, không đủ điều kiện để tổ chức thi tuyển và đánh giá năng lực người dự thi.
Do đó, việc phân cấp, ủy quyền cho giám đốc sở GD-ĐT sẽ giúp bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ trong công tác tuyển dụng, điều động, biệt phái và sử dụng đội ngũ nhà giáo; khắc phục tình trạng chênh lệch, thiếu hụt cục bộ giữa các địa phương…
Dự thảo nghị quyết còn quy định cơ chế bảo đảm quyền tự chủ toàn diện cho các cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp; tổ chức sử dụng thống nhất một bộ sách giáo khoa trên toàn quốc.
Cùng đó là phát triển nền tảng giáo dục thông minh và cơ sở dữ liệu quốc gia về giáo dục; thúc đẩy hợp tác giữa Nhà nước - nhà trường - doanh nghiệp; cơ chế thu hút, sử dụng chuyên gia, nhà khoa học nước ngoài; quy định tỷ lệ chi ngân sách nhà nước cho giáo dục đạt tối thiểu 20% tổng chi…
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Xã hội Nguyễn Đắc Vinh
ẢNH: GIA HÂN
Cần cơ chế giám sát, tránh tiêu cực
Thẩm tra về nội dung trên, Ủy ban Văn hóa - Xã hội ghi nhận sự chủ động, tích cực và phối hợp chặt chẽ của cơ quan chủ trì soạn thảo đã kịp thời tiếp thu, giải trình, chỉnh lý, cập nhật dự thảo nghị quyết.
Tuy nhiên, nhiều cơ chế, chính sách đặc thù cần nguồn lực lớn để triển khai như: phụ cấp ưu đãi nghề với mức tối thiểu 70% đối với giáo viên, 30% đối với nhân viên; cung cấp miễn phí sách giáo khoa; miễn học phí, giáo trình môn học giáo dục quốc phòng và an ninh; hỗ trợ tín dụng, cấp học bổng cho đào tạo tiến sĩ...
Cơ quan soạn thảo đề nghị đánh giá kỹ tác động, nhất là về nguồn lực tài chính để bảo đảm tính khả thi.
Ủy ban Văn hóa - Xã hội cũng lưu ý về quy định giám đốc Sở GD-ĐT có thẩm quyền điều động, thuyên chuyển, biệt phái, bố trí, phân công, thay đổi vị trí việc làm đối với nhà giáo, cán bộ quản lý cơ sở giáo dục và nhân viên trong các cơ sở giáo dục công lập liên quan đến phạm vi từ 2 đơn vị hành chính cấp xã trở lên.
Theo cơ quan thẩm tra, quy định như trên chưa chặt chẽ, có thể hiểu là "2 xã" cùng địa bàn tỉnh hoặc thuộc 2 tỉnh; và giám đốc Sở GD-ĐT của một tỉnh không thể thực hiện thẩm quyền này đối với nhân sự giáo dục của một địa phương thuộc cấp tỉnh khác.
Vì vậy, đề nghị cân nhắc chỉnh lý, quy định rõ theo hướng giữa các đơn vị hành chính cấp xã trong cùng một tỉnh.
Cơ quan thẩm tra còn đề nghị cân nhắc quy định cụ thể cơ chế giám sát, kiểm tra, báo cáo định kỳ bảo đảm minh bạch, công bằng trong tuyển dụng, điều động, thuyên chuyển nhân sự giáo dục, tránh nguy cơ tiêu cực, cục bộ.
Tiếp tục nghiên cứu, quy định phân cấp, ủy quyền cho cơ sở giáo dục công lập trên địa bàn tỉnh đáp ứng đủ điều kiện, năng lực thực hiện theo quy định được thực hiện tuyển dụng, tiếp nhận nhân sự giáo dục.
