Xe tăng Challenger 2, do Vickers Defence Systems (nay là BAE Systems Land & Armaments) phát triển, là một trong những xe tăng chiến đấu chủ lực (MBT) hàng đầu của quân đội Anh, nổi bật với khả năng bảo vệ vượt trội và công nghệ tiên tiến.
Phiên bản Challenger 2 TES (Theatre Entry Standard) Megatron, được nâng cấp để đáp ứng yêu cầu tác chiến hiện đại, đặc biệt trong các môi trường chiến trường phức tạp như Iraq và Afghanistan, đã khẳng định vị thế là một cỗ máy chiến đấu đáng gờm.
Tổng quan về Challenger 2 TES Megatron
Challenger 2 TES Megatron là biến thể nâng cấp của dòng xe tăng Challenger 2, được thiết kế để tăng cường khả năng sống sót và hiệu quả chiến đấu trong các chiến trường đô thị và môi trường khắc nghiệt.
Phiên bản TES (Theatre Entry Standard) được phát triển để đáp ứng nhu cầu tác chiến tại các khu vực xung đột như Trung Đông, với các cải tiến tập trung vào giáp bảo vệ, hệ thống điện tử. và khả năng thích nghi với các mối đe dọa phi đối xứng như thiết bị nổ tự chế (IED) và vũ khí chống tăng.
Challenger 2 TES Megatron không chỉ giữ lại những đặc điểm cốt lõi của dòng Challenger 2 mà còn tích hợp thêm các công nghệ hiện đại, giúp nó trở thành một trong những xe tăng được bảo vệ tốt nhất trong kho vũ khí của NATO.
Tên gọi "Megatron" thường được sử dụng để chỉ các xe tăng được nâng cấp với gói TES, đặc biệt trong các hoạt động tại Iraq, nơi nó đã chứng minh khả năng chịu đựng trước các cuộc tấn công dữ dội.
Đặc tính kỹ thuật nổi bật
Challenger 2 TES Megatron có chiều dài tổng thể 13,5m (bao gồm nòng pháo), rộng 3,5m và cao 2,49m. Phiên bản TES Megatron có trọng lượng dao động từ 64 đến 75 tấn, tùy thuộc vào cấu hình giáp bổ sung.
Trọng lượng tăng đáng kể so với phiên bản tiêu chuẩn do tích hợp thêm các lớp giáp mô-đun và hệ thống bảo vệ bổ sung.
Xe tăng sử dụng động cơ diesel Perkins Caterpillar CV12-6A với công suất 1.200 mã lực. Tuy công suất này thấp hơn so với các xe tăng hiện đại khác như Leopard 2 (1.500 mã lực), động cơ của Challenger 2 nổi tiếng với độ tin cậy cơ học cao.
Tốc độ tối đa đạt khoảng 60 km/h trên đường bằng và 40 km/h trong điều kiện địa hình gồ ghề. Tầm hoạt động của xe khoảng 450-500km, tùy thuộc vào điều kiện vận hành.
Xe tăng được vận hành bởi kíp lái 4 người, bao gồm trưởng xe, xạ thủ, liên lạc viên và lái xe, đảm bảo khả năng phối hợp nhịp nhàng trong tác chiến.
Công nghệ và hệ thống vũ khí
Challenger 2 TES Megatron được trang bị lớp giáp phức hợp Chobham thế hệ thứ hai (còn gọi là Dorchester), vốn được coi là một trong những loại giáp tốt nhất thế giới.
Thành phần của giáp Dorchester là bí mật quân sự, nhưng được cho là cứng hơn thép gấp đôi và có khả năng vô hiệu hóa đạn chống tăng nổ lõm (HEAT) cũng như đạn xuyên giáp (APFSDS). Các đặc điểm chính của hệ thống giáp bao gồm:
Giáp mô-đun bổ sung: Phiên bản TES Megatron được tích hợp các tấm giáp mô-đun, đặc biệt ở mặt trước và hai bên thân xe, giúp tăng khả năng chống chịu trước các loại vũ khí chống tăng như RPG-29.
Bảo vệ chống IED: Xe được trang bị các tấm giáp bổ sung ở phần gầm để đối phó với thiết bị nổ tự chế, một mối đe dọa lớn trong các chiến trường như Iraq.
Lồng thép chống UAV: Một số xe TES Megatron được lắp thêm lồng thép để bảo vệ trước các cuộc tấn công từ máy bay không người lái (UAV) mang đầu đạn, một xu hướng phổ biến trong chiến tranh hiện đại.
Trong chiến tranh Iraq năm 2003, một chiếc Challenger 2 đã sống sót sau khi bị bắn trúng 14 quả đạn RPG-7 và một tên lửa chống tăng MILAN, chứng minh khả năng bảo vệ vượt trội của lớp giáp Chobham/Dorchester.
Một trường hợp khác vào năm 2006 cho thấy xe vẫn có thể di chuyển 2,5km để về vị trí an toàn sau khi bị xuyên thủng bởi RPG-29, dù kíp lái bị thương.
Challenger 2 TES Megatron được trang bị pháo nòng xoắn L30A1 cỡ 120mm, nổi bật với độ chính xác cao, thường được ví như “pháo bắn tỉa”.
Pháo này có thể sử dụng các loại đạn xuyên giáp APFSDS L26/L27 (với lõi uranium nghèo), có khả năng xuyên giáp dày tới 740mm; đạn nổ mạnh HESH, phù hợp để phá hủy công sự và xe bọc thép hạng nhẹ.
Khoảng cách giao chiến tối ưu của pháo L30A1 là 4,5km, với hệ thống điều khiển hỏa lực tiên tiến đảm bảo độ chính xác cao trong mọi điều kiện thời tiết.
Xe tăng được trang bị vũ khí phụ - 2 súng máy đồng trục 7,62mm (một gắn trên tháp pháo, một cho trưởng xe), cung cấp khả năng phòng thủ trước bộ binh và các mục tiêu nhẹ.
Challenger 2 TES Megatron tích hợp các hệ thống điện tử hiện đại, bao gồm:
Hệ thống điều khiển hỏa lực: Hệ thống này cho phép xạ thủ và trưởng xe quan sát đồng thời các mục tiêu khác nhau, với kính ngắm SAGEM VS 580-10 (có tích hợp đo xa laser) và hệ thống ảnh nhiệt TOGS II.
Công nghệ “Black Night”: Một số phiên bản TES được nâng cấp với hệ thống nhìn đêm độc lập, cung cấp khả năng tác chiến hiệu quả trong điều kiện ánh sáng yếu. Ngoài ra, xe còn tích hợp hệ thống bảo vệ laser và cảm biến cảnh báo tên lửa, giúp phát hiện và vô hiệu hóa các mối đe dọa từ xa.
Hệ thống quan sát toàn cảnh: Cung cấp khả năng quan sát 360 độ, cải thiện nhận thức tình huống cho kíp lái.
Ứng dụng thực chiến
Challenger 2 TES Megatron đã được triển khai trong các chiến dịch tại Iraq, nơi nó thể hiện khả năng sống sót ấn tượng trước các cuộc tấn công bằng RPG và IED.
Tuy nhiên, tại chiến trường Ukraine, nơi 14 chiếc Challenger 2 được Anh cung cấp cho Lữ đoàn 82, xe tăng này đối mặt với nhiều thách thức.
Một số xe đã bị phá hủy bởi UAV tự sát Lancet của Nga, cho thấy sự dễ tổn thương trước các mối đe dọa hiện đại như máy bay không người lái.
Mặc dù được ca ngợi về khả năng bảo vệ và hỏa lực, lính Ukraine đã phàn nàn về kích thước cồng kềnh và khó khăn trong bảo dưỡng, đặc biệt là khi thiếu phụ tùng thay thế. Điều này làm giảm hiệu quả chiến đấu của xe trong các chiến dịch phản công.
Challenger 2 TES Megatron là minh chứng cho triết lý thiết kế của Anh: ưu tiên khả năng bảo vệ và độ tin cậy hơn tính cơ động. Với lớp giáp Chobham/Dorchester, pháo L30A1 chính xác và các hệ thống điện tử tân tiến, xe tăng Challenger 2 TES Megatron là một cỗ máy chiến đấu đáng gờm, nhưng không phải là bất khả chiến bại.
Dù đã chứng minh khả năng sống sót vượt trội trong các cuộc xung đột như Iraq, nó vẫn đối mặt với những thách thức mới trong chiến tranh hiện đại, đặc biệt là tại Ukraine.
Với những nâng cấp của phiên bản TES Megatron, từ giáp mô-đun đến công nghệ “Black Night”, xe tăng này tiếp tục là một biểu tượng của sức mạnh thiết giáp Anh Quốc.
