Thận hoạt động mạnh nhất vào khung giờ nào trong đêm?
Bác sĩ Lê Nhất Duy, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM - cơ sở 3, cho biết theo y học cổ truyền, cơ thể vận hành theo nguyên lý “thiên nhân hợp nhất” - tức hoạt động sinh lý gắn chặt với thời gian sinh học tự nhiên trong ngày. Trong đó, thận được cho là hoạt động mạnh nhất vào khung giờ từ 17-19 giờ (giờ thận theo canh giờ tý, tương ứng với hệ bài tiết và phục hồi thận khí).
Thói quen ngủ sau 23 giờ của nhiều người hiện nay về lâu dài rất có hại cho thận
ẢNH: AI
Về mặt sinh lý học hiện đại, thận vẫn duy trì hoạt động lọc máu liên tục 24/24, nhưng khả năng tái tạo và phục hồi tế bào thận lại tăng mạnh vào ban đêm, đặc biệt từ khoảng 23-3 giờ sáng hôm sau - khi cơ thể bước vào các giai đoạn ngủ sâu.
Vì vậy, việc thức khuya sau 23 giờ không chỉ khiến quá trình phục hồi tế bào thận bị gián đoạn, mà còn gây rối loạn hormone, huyết áp và nhịp sinh học. Những yếu tố này gián tiếp làm tổn thương thận về lâu dài.
Các nghiên cứu đã cho thấy, người thường xuyên ngủ sau 23 giờ và ngủ dưới 6 tiếng mỗi đêm có nguy cơ cao hơn mắc các bệnh lý về thận như:
- Protein niệu (rò rỉ đạm qua nước tiểu).
- Tăng nguy cơ tiến triển bệnh thận mạn tính (CKD).
- Rối loạn chuyển hóa huyết áp và đường huyết - hai yếu tố nguy cơ hàng đầu gây suy thận.
Bên cạnh đó, cũng theo bác sĩ Nhất Duy, một nghiên cứu đăng trên tạp chí y khoa Clinical Journal of the American Society of Nephrology (Mỹ) cho thấy những người ngủ ít hơn 6 tiếng/ngày có tỷ lệ suy giảm chức năng lọc cầu thận nhanh hơn so với nhóm ngủ đủ từ 7-8 tiếng/ngày.
Việc lạm dụng thực phẩm chức năng, thuốc giảm đau cũng có thể gây suy thận cấp -
ẢNH: AI
Sỏi thận có thể dẫn đến ung thư hoặc suy thận không?
“Sỏi thận có thể gây ung thư hoặc suy thận, nhưng không phổ biến. Cụ thể, nếu không được điều trị kịp thời, sỏi thận có thể dẫn tới các tình trạng bệnh lý như tắc nghẽn đường tiết niệu kéo dài, viêm thận - bể thận mạn tính, tổn thương mô thận và giảm chức năng lọc. Sỏi thận về lâu dài có thể chuyển thành suy thận mạn tính”, bác sĩ Nhất Duy cho hay.
Ngoài ra, một số nghiên cứu cũng ghi nhận tình trạng viêm kéo dài và kích thích mạn tính do sỏi có thể làm tăng nguy cơ ung thư biểu mô tế bào thận. Tuy nhiên, khả năng này vẫn còn thấp và phụ thuộc vào nhiều yếu tố nguy cơ khác.
Cần làm những xét nghiệm gì để phát hiện sớm bệnh thận?
Bác sĩ Nhất Duy cho biết, để nắm được tình trạng chức năng thận của bản thân, người dân có thể thực hiện một số xét nghiệm đơn giản dưới đây:
Xét nghiệm máu: Đo creatinine huyết thanh, ure máu, từ đó tính toán chỉ số eGFR (độ lọc cầu thận) - thước đo quan trọng nhất để chẩn đoán suy thận.
Xét nghiệm nước tiểu: Đánh giá đạm niệu, hồng cầu niệu, phát hiện viêm cầu thận, tổn thương ống thận.
Siêu âm hệ tiết niệu: Phát hiện sỏi, ứ nước, nang thận, dị dạng.
Đối với người có bệnh nền như tiểu đường, tăng huyết áp, hút thuốc, dùng thuốc kháng viêm kéo dài…, cần khám thận định kỳ mỗi 6-12 tháng để được theo dõi sát sao hơn.
“Thận là cơ quan 'âm thầm', do đó, khi phát hiện triệu chứng rõ rệt thì thường bệnh đã tiến triển nặng. Mọi người cần chủ động phòng bệnh hơn chữa bệnh, nhất là trong thời đại mà lối sống thiếu lành mạnh đang trở nên phổ biến”, bác sĩ Nhất Duy nhấn mạnh.
Một số lời khuyên của bác sĩ Nhất Duy để mọi người bảo vệ sức khỏe thận tốt hơn:
Đi ngủ trước 23 giờ, ngủ đủ 7-8 tiếng/ngày.
Uống đủ nước và chia đều lần uống trong ngày, tránh việc chỉ khi nào khát mới uống.
Hạn chế lạm dụng thuốc giảm đau, kháng sinh, thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc. Bởi đây chính là nguyên nhân thường gặp gây suy thận cấp, đặc biệt ở người trẻ.
Tăng cường vận động, giảm stress, vì căng thẳng kéo dài ảnh hưởng đến trục thận - thần kinh - nội tiết.
Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt với nhóm nguy cơ cao như người làm việc ca đêm, ít ngủ, tiểu đường, tăng huyết áp, béo phì...
