Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) cho biết, Quốc hội đã cho phép thí điểm thực hiện phương thức tiếp cận đất đai thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất để thực hiện dự án nhà ở thương mại, mà không phải là đất ở.
Hiệp hội nhận thấy, phương thức này cùng với 2 phương thức tiếp cận đất đai thông qua đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất để thực hiện dự án nhà ở thương mại bảo đảm sự phù hợp với định hướng của Nghị quyết 18.
Tuy nhiên, theo ông Châu, hiện nay tại một số đô thị đã xuất hiện tình trạng thiếu nhà ở giá vừa tiền, nhà ở xã hội, dẫn đến giá nhà ở thương mại vẫn neo cao.
HoREA kiến nghị UBND cấp tỉnh được ưu tiên chấp thuận dự án thí điểm nhà ở thương mại vừa túi tiền.Ảnh: Duy Quang.
Điển hình là thị trường nhà ở thương mại tại TP.HCM trong 5 năm qua (2020-2024) đã cho thấy rất rõ tình trạng sụt giảm rất lớn nguồn cung dự án nhà ở thương mại dẫn đến tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng nguồn cung sản phẩm nhà ở giá vừa túi tiền và nhà ở xã hội.
Theo đó, năm 2020 không có dự án, năm 2021 có 7 dự án, năm 2022 có 2 dự án, năm 2023 có 2 dự án, 11 tháng đầu năm 2024 có 12 dự án (trong đó chỉ có 1 dự án nhà ở xã hội, chỉ bằng khoảng 1/5 số lượng dự án nhà ở được chấp thuận chủ trương đầu tư vào các năm trước dịch Covid-19).
Đáng chú ý, năm 2020, số lượng sản phẩm nhà ở giá vừa túi tiền chỉ có 163 căn, chiếm 1%, nhưng kể từ năm 2021 đến nay thì không còn sản phẩm nhà ở giá vừa túi tiền trên địa bàn TP.HCM. Ngược lại, phân khúc nhà ở cao cấp liên tục chiếm tỷ trọng ngày càng lớn trên thị trường nhà ở tại TP.HCM, cụ thể là năm 2020 chiếm 70,6%, năm 2021 chiếm 72%, năm 2022 chiếm 78,3%, năm 2023 chiếm 68,55% và đến năm 2024 chiếm lĩnh hoàn toàn thị trường nhà ở với 100% nhà ở cao cấp.
Điều này dẫn đến hệ lụy là giá nhà vẫn “neo cao”, vượt quá khả năng tài chính của đa số người dân có thu nhập trung bình, thu nhập thấp trong xã hội, điển hình là giá nhà ở cao cấp trong 11 tháng đầu năm 2024 rất cao, bình quân lên đến 9,39 tỷ đồng/căn, mà đây mới chỉ là “giá nhà sơ cấp” do chủ đầu tư đăng ký giá nhà với Sở Xây dựng khi lập dự án đầu tư, nên chắc chắn giá bán nhà thực tế trên thị trường còn cao hơn nữa.
Do đó, HoREA kiến nghị bổ sung điều khoản UBND cấp tỉnh được ưu tiên chấp thuận dự án thí điểm đối với doanh nghiệp kinh doanh bất động sản đề xuất thực hiện dự án nhà ở thương mại trung cấp hoặc dự án nhà ở thương mại giá vừa túi tiền phù hợp với tình hình thực tế của địa phương.
Theo ông Châu, điều này nhằm tái cấu trúc thị trường bất động sản, trọng tâm là tái cấu trúc thị trường nhà ở thương mại để phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững. Để khắc phục tình trạng mô hình kim tự tháp nhà ở bị lộn ngược đầu, bị lệch pha sản phẩm nhà ở, lệch về phân khúc nhà ở cao cấp, nhưng lại rất thiếu nhà ở giá vừa tiền, nhà ở xã hội tại một số đô thị lớn.
Đồng thời để kéo giảm giá nhà ở thương mại đang bị neo cao, vượt quá khả năng tài chính của đa số người dân có thu nhập trung bình, thu nhập thấp trong xã hội.
