Tại sao trẻ nhỏ dễ mắc ho gà?
BS.CKI Nguyễn Lê Nga, Quản lý Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC, chia sẻ như trên khi bệnh ho gà có diễn biến khó lường ở các nước trên thế giới. Như Mỹ đã ghi nhận hơn 7.000 ca ho gà trong 4 tháng đầu năm 2025, tăng hơn 1.500% tính từ năm 2021. Tại Nhật Bản, theo dữ liệu từ Viện An ninh Y tế Nhật Bản (JIHS), từ đầu năm đến nay đã có gần 40.000 ca ho gà.
Tại nước ta, từ đầu năm đến nay liên tục ghi nhận các ca ho gà, trong đó có nhiều ca là trẻ sơ sinh, trẻ dưới 1 tuổi, chủ yếu chưa tiêm vắc-xin. Mới đây nhất, TP HCM ghi nhận em bé hơn 1 tháng tuổi mắc ho gà, độ tuổi chưa đủ để tiêm chủng. Hồi tháng 4 là trường hợp em bé 2 tháng tuổi, ở Cao Bằng tử vong do ho gà, nghi ngờ nguồn lây từ người nhà.
Hệ miễn dịch còn non yếu khiến trẻ dễ lây nhiễm ho gà từ mẹ và người thân trong gia đình.
Ảnh: Shutterstock
Theo bác sĩ Nga, vi khuẩn ho gà dễ lây qua đường hô hấp khi tiếp xúc với dịch tiết mũi họng của người bệnh khi ho, hắt hơi, nói chuyện. Vi khuẩn có thể bám vào các vật dụng như chén, bát, ly uống nước, ống hút… lây truyền cho người khỏe mạnh khi sử dụng chung. Theo thống kê, tỷ lệ lây nhiễm ho gà trong gia đình và môi trường khép kín rất cao từ 90 - 100%.
Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có hệ miễn dịch còn non yếu, kháng thể bảo vệ từ mẹ giảm dần theo thời gian, chưa được chủng ngừa vắc-xin sẽ dễ bị mầm bệnh tấn công. Trong đó, phần lớn trẻ lây bệnh từ người thân trong gia đình như bố mẹ, anh chị em, ông bà, hoặc mẹ mắc bệnh lây truyền cho con. Như Bệnh viện Nhi Trung ương trong năm 2024 tiếp nhận bé gái 24 ngày tuổi, ở Lạng Sơn có mẹ cũng được phát hiện mắc ho gà nhưng không biết.
Ho gà dễ nhầm với cảm lạnh, cúm dẫn đến trẻ nhập viện muộn, tăng nguy cơ biến chứng, tử vong.
Ảnh: Shutterstock
Trẻ mắc ho gà nguy hiểm thế nào?
Theo bác sĩ Nga, ho gà gây ra các cơn ho ngày càng nặng, kéo dài làm trẻ mệt mỏi, nôn ói, khó thở, thiếu oxy, xuất huyết võng mạc, rối loạn điện giải. Bên cạnh đó, trẻ dễ bội nhiễm mầm bệnh dẫn đến viêm phổi, viêm phế quản - phổi, suy hô hấp, tổn thương hệ thần kinh, viêm màng não, viêm não, xuất huyết não, nguy cơ tử vong có thể lên đến 90% ở trẻ dưới 1 tuổi.
Trường hợp trẻ khỏi bệnh, cơn ho vẫn có thể kéo dài vài tuần đến vài tháng sau đó, khiến trẻ kiệt sức, biếng ăn dẫn đến suy dinh dưỡng. Tuy nhiên, các triệu chứng sốt, mệt mỏi, chán ăn, chảy nước mũi, ho… của bệnh dễ nhầm lẫn với cảm lạnh, cúm. Nhiều gia đình hiện nay vẫn còn thói quen tự điều trị, mua thuốc cho trẻ uống theo triệu chứng khiến trẻ nhập viện muộn, tăng nguy cơ biến chứng, tử vong.
Trẻ mắc ho gà dễ gặp biến chứng viêm phổi, suy hô hấp, nguy cơ tử vong đến 90%.
Ảnh: Shutterstock
Mũi tiêm cho mẹ, bảo vệ bé yêu
Bác sĩ Nga khuyến cáo, bệnh ho gà tại nước ta lưu hành quanh năm và ở khắp các tỉnh thành. Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) đã có nhiều văn bản đề nghị các tỉnh, thành phố tăng cường công tác phòng, chống bệnh truyền nhiễm, trong đó có ho gà bằng vắc-xin. Để bảo vệ bé yêu ở những tháng đầu đời chưa tiêm được vắc-xin, khi mang thai mẹ nên tiêm vắc-xin có thành phần ho gà như vắc-xin 3 trong 1 (vắc-xin phối hợp phòng Bạch hầu, Ho gà, Uốn ván) từ tuần thai thứ 27 - 36 của thai kỳ. Vắc-xin giúp mẹ phòng nguy cơ nhiễm bệnh trong thai kỳ và khi sinh nở, đồng thời truyền kháng thể thụ động qua nhau thai bảo vệ bé trước khi kịp tiêm mũi vắc-xin phòng ho gà đầu tiên.
Trẻ tiêm vắc-xin 6 trong 1 tại Hệ thống Tiêm chủng VNVC.
Ảnh: Mộc Miên
Theo Trung tâm kiểm soát Bệnh tật Mỹ (CDC), mẹ tiêm vắc-xin có thành phần phòng ho gà trong tam cá nguyệt thứ ba của thai kỳ giúp ngăn ngừa 78% nguy cơ mắc bệnh và 91% nguy cơ nhập viện do ho gà cho trẻ sơ sinh dưới 2 tháng tuổi. Bác sĩ Nga lưu ý, trong mỗi lần mang thai tiếp theo, mẹ nên tiếp tục tiêm nhắc 1 mũi vắc-xin Bạch hầu - Ho gà - Uốn ván này. Kháng thể từ mẹ truyền sang con sẽ giảm dần theo thời gian, nên khi trẻ đủ 6 tuần đến 2 tháng tuổi, cha mẹ cần cho con tiêm tiếp vắc-xin có thành phần Ho gà như vắc-xin 6 trong 1 để giúp cơ thể trẻ tạo đáp ứng miễn dịch bảo vệ trong giai đoạn tiếp theo của cuộc đời.
Hiện Việt Nam có hai loại vắc-xin 6 trong 1 phòng 6 bệnh gồm bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, bại liệt, viêm màng não và viêm phổi vi khuẩn Hib an toàn hiệu quả.
Ngoài vắc-xin trẻ cần ăn uống đủ chất dinh dưỡng, ngủ đủ giấc, tắm rửa và vệ sinh sạch sẽ để tránh mắc bệnh ho gà.
Ảnh: Shutterstock
Vắc-xin 6 trong 1 chứa thành phần ho gà vô bào nên hạn chế phản ứng tại chỗ như sưng, sốt, đau so với vắc-xin có thành phần ho gà toàn tế bào. Trẻ tiêm đầy đủ 4 mũi vắc-xin giúp phòng bệnh lên đến 99%.
Mẹ bầu hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về mũi tiêm 3 trong 1 trong thai kỳ và các mũi tiêm 6 trong 1 để bảo vệ con yêu một cách trọn vẹn khỏi ho gà.
