Ngày 8-9, ông Cao Thế Vĩnh - Chủ tịch UBND xã Xuân Trạch, huyện Bố Trạch (Quảng Bình) - xác nhận địa phương này đã hoàn tất việc cất bốc, di chuyển hơn 1.000 ngôi mộ vô chủ nằm rải rác trên địa bàn để chăm lo hương khói cho những người đã khuất.
Một khu mộ vô chủ tập trung tại xã Xuân Trạch được nhân dân trong xã chăm lo hương khói vào dịp rằm tháng 7-2023.
Xuân Trạch là xã miền núi của huyện Bố Trạch - nơi có rất nhiều ngôi mộ không có người thân quản lý, chăm sóc nằm xen kẽ giữa các khu đất sản xuất trồng cây, bên bìa rừng và vườn nhà dân.
Theo người dân, phần lớn mộ chí không ai chăm sóc nên luôn ở trong tình trạng cỏ dại mọc đầy, bị gia súc dẫm đạp hằng ngày.
Các bậc cao niên ở địa phương này nhận định, nằm bên tuyến đường Trường Sơn nên những năm chiến tranh chống Mỹ cứu nước, Xuân Trạch là trọng điểm bắn phá ác liệt của kẻ thù.
Có thể trong rất nhiều ngôi mộ vô chủ đó có những ngôi mộ của các liệt sĩ, thanh niên xung phong, người dân trong xã mà người thân, đồng đội của họ chưa có điều kiện tìm được hoặc bị thất lạc.
Trước thực tế này, Đảng ủy, UBND xã Xuân Trạch đã tổ chức nhiều buổi họp bàn, lấy ý kiến và được nhân dân trong xã đồng tình, ủng hộ chủ trương di chuyển những ngôi mộ vô chủ đến các khu nghĩa địa tập trung.
Từ tháng 10-2019, Ban Chỉ đạo quy tập mộ vô chủ Xuân Trạch được thành lập – do Chủ tịch xã làm Trưởng ban và trực tiếp chỉ đạo, tổ chức thực hiện việc làm nhân văn này.
Ông Vĩnh cho biết việc cất bốc, quy tập và hoàn thiện các khu mộ vô chủ phải bảo đảm tính trang nghiêm, an toàn, tiết kiệm, phù hợp phong tục, tập quán của địa phương. Do số lượng mộ vô chủ ở địa phương nhiều nên để tránh thất lạc, mất dấu vết khi thực hiện di chuyển, Ban chỉ đạo của xã tổ chức cho các thôn tiến hành khảo sát, thống kê đầy đủ các phần mộ vô chủ trên địa bàn từng thôn để không bị mất dấu vết, thất lạc.
UBND xã Xuân Trạch hỗ trợ một phần kinh phí cho các thôn trong việc quy tập, phần còn lại do các hộ dân trong thôn tự thống nhất đóng góp và huy động từ nguồn xã hội hóa.
Đến nay, địa phương này đã thực hiện di chuyển được hơn 1.000 ngôi mộ. Số kinh phí dùng làm việc hiếu nghĩa này khoảng 1 tỉ đồng, trong đó ngân sách xã khoảng 200 triệu đồng, số còn lại do người dân và các nhà hảo tâm đóng góp.
Việc di chuyển cả nghìn mộ vô chủ trên địa bàn về nơi tập trung để thuận lợi chăm lo hương khói ở xã Xuân Trạch không chỉ thể hiện nhân văn, tình nghĩa mà còn tạo thuận lợi trong sản xuất nông nghiệp, đáp ứng yêu cầu về xây dựng nông thôn mới.
Xuân Trạch là nơi có sân bay Khe Gát, đèo Đá đẽo, hang Công binh… đã ghi danh vào sử sách. Xuân Trạch cùng với miền tây Bố Trạch ghi dấu những chiến công oanh liệt của các anh hùng, liệt sĩ đã ngã xuống vì nền độc lập, thống nhất Tổ quốc, bảo vệ cho tuyến đường 15A, tuyến đường Hồ Chí Minh lịch sử. Hiện, ở ngã 3 Khe Gát, xã Xuân Trạch là nơi đường Hồ Chí Minh chia thành 2 nhánh đi về phía nam.
