Dự án Bảng xếp hạng các công ty chứng khoán có dịch vụ bán lẻ tốt nhất tại Việt Nam được, khởi xướng vào tháng 11/2014, thực hiện bởi Khối Nghiên cứu và Xếp hạng của Trang TTĐT Tổng hợp VietnamBiz với sự hỗ trợ kỹ thuật của hai đối tác là CTCP Xếp hạng Tín nhiệm Đầu tư Việt Nam (VIS Rating) và CTCP Dữ liệu Kinh tế Tài chính WiGroup.
Tại Diễn đàn Đầu tư Việt Nam (VIF) 2026 tổ chức ngày 4/11 vừa qua, 10 CTCK tiêu biểu đã được xướng tên trong danh sách dịch vụ bán lẻ tốt nhất thị trường chứng khoán Việt Nam trong năm 2025 trong kỳ dữ liệu xếp hạng 30/06/2024 – 30/06/2025.
Bảng xếp hạng 10 đơn vị được công bố theo thứ tự Alphabet gồm Chứng khoán DNSE, Chứng khoán Kỹ Thương (TCBS), Chứng khoán MB (MBS), Chứng khoán Mirae Asset (Việt Nam), Chứng khoán Pinetree, Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), Chứng khoán SSI, Chứng khoán VNDIRECT, Chứng khoán VPBank (VPBankS) và Chứng khoán VPS.
10 đơn vị được công bố theo thứ tự Alphabet. (Ảnh: BTC).
Khoa học là một trong 4 tuyên ngôn của Dự án Xếp hạng Dịch vụ bán lẻ ngành chứng khoán, cùng với trung lập, phi thương mại và không ngừng hoàn thiện. Tính khoa học được thể hiện nhất quán, xuyên suốt thông qua phương pháp luận, xây dựng tiêu chí xếp hạng, xác định trọng số, xử lý dữ liệu.
Bộ tiêu chí của Dự án được xây dựng dựa trên tham khảo thông lệ quốc tế, kết hợp điều chỉnh theo hiểu biết thực tiễn trong lĩnh vực bán lẻ chứng khoán tại Việt Nam. Thông qua 3 vòng tham vấn với hội đồng cố vấn gồm các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực bán lẻ chứng khoán, kiểm toán, đánh giá tín nhiệm, khoa học dữ liệu, trải nghiệm người dùng, nghiên cứu thị trường, điều tra xã hội, truyền thông tài chính và đại diện cơ quan quản lý nhà nước, 9 nhóm tiêu chí được hình thành.
Cụ thể, 9 nhóm tiêu chí được đề cập gồm: (1) Dữ liệu định lượng về hoạt động bán lẻ của các tổ chức, (2) Dữ liệu về chất lượng tài sản, khả năng thanh khoản và nguồn vốn, (3) Đánh giá nền tảng giao dịch, (4) Tính năng liên kết của nền tảng giao dịch, (5) Chi phí giao dịch và lãi vay, (6) Hoạt động hỗ trợ giao dịch của CTCK, (7) Các chương trình phổ biến kiến thức cho cộng đồng, (8) Tính tuân thủ pháp luật, an toàn hệ thống thông tin, sự cố giao dịch và tính minh bạch và (9) Khảo sát đánh giá của người dùng.
Sau đó, hơn 70 chỉ tiêu con được phát triển dựa trên 9 nhóm tiêu chí. Trong công thức tính điểm, trọng số được áp dụng cho từng chỉ tiêu con. Các trọng số này đã được xem xét, tham vấn kỹ lưỡng nhằm không tạo ra những lợi thế do quy mô và lời gian ra đời mang lại.
Tỷ trọng điểm của mỗi chỉ tiêu con trong công thức tính điểm tối đa là 3% và tối thiểu là 0,5%. Do đó, giả định một CTCK có thị phần môi giới cổ phiếu cao hàng đầu thị trường hoặc có tỷ trọng doanh thu môi giới trên tổng doanh thu lớn nhất trong nhóm được xếp hạng được tính điểm không quá 30 điểm dựa trên thang điểm 1.000.
Điều này giảm thiểu tối đa khả năng thiên lệch về các CTCK có lợi thế về thị phần được tích lũy trong thời gian hoạt động. Để đảm bảo công bằng hơn khi đánh giá về năng lực bán lẻ của từng tổ chức, các chỉ tiêu tăng trưởng được sử dụng đan xen với chỉ tiêu quy mô. Trong tình huống này, một CTCK thị phần quy mô vừa nhưng tăng trưởng về điểm thị phần môi giới cổ phiếu, phái sinh hoặc margin cao sẽ đạt tổng điểm cao hơn những tổ chức dẫn đầu nhưng đang trong xu hướng đi ngang hoặc giảm.
Một số tiêu chí được quy đổi gia tăng tính toàn diện. Ví dụ, Dự án quy đổi tiền gửi nhà đầu tư theo 1 điểm phần trăm thị phần khi so sánh giữa các đơn vị.
Song song với các chỉ tiêu liên quan trực tiếp đến hoạt động bán lẻ của các CTCK, Dự án còn thực hiện đánh giá về hiệu quả hoạt động, chất lượng tài sản, khả năng thanh khoản và nguồn vốn dựa trên các tiêu chí như biên lợi nhuận hoạt động môi giới, tỷ lệ an toàn vốn khả dụng, mức độ rủi ro tài sản, vốn chủ sở hữu trên tổng nguồn vốn, nợ vay ngắn hạn, chi phí vốn…
9 tiêu chí xếp hạng Dịch vụ bán lẻ tốt nhất thị trường chứng khoán Việt Nam 2025. (Ảnh: BTC).
Tuy nhiên, với triết lý khuyến khích năng lực cải tiến của các CTCK để phục vụ ngày càng tốt hơn nhu cầu của nhà đầu tư sử dụng dịch vụ, Dự án dành tỷ trọng ưu tiên hợp lý cho các tính năng phù hợp với nhu cầu người sử dụng.
Liên quan đến nền tảng giao dịch khả năng liên kết của nền tảng, các CTCK cần phải đáp ứng các tính năng cơ bản như phát triển đầy đủ App, Web Trading; mở tài khoản trực tuyến, xác minh danh tính eKYC, trển khai hợp đồng điện tử (eContract) khi sử dụng dịch vụ; cùng các tính năng nâng cao như hoàn thiện dải sản phẩm (phái sinh, trái phiếu, chứng chỉ quỹ), liên kết với các đối tác, sao kê tiền trong thời gian dài hơn, chuyển tiền 24/7, sinh lời tự động hoặc cho phép gửi tiền ngân hàng, cung cấp tin tức tài chính và cập nhật nhanh dữ liệu tài chính của các công ty niêm yết trên nền tảng…
Về phí giao dịch và lãi cho vay margin, hệ thống tiêu chí của Dự án Xếp hạng xem xét mức phí tối đa và tối thiểu được áp dụng khi nhà đầu tư thực hiện giao dịch cổ phiếu phái sinh, mức lãi vay margin bình quân. Ngoài ra, việc các công ty thực hiện chương trình miễn phí giao dịch cơ sở hoặc phái sinh trong kỳ đánh giá cũng được xem xét.
Với nhóm tiêu chí công cụ hỗ trợ, ngoài hệ thống báo cáo/nhận định dạng ghi chú về thị trường, cổ phiếu, kinh tế vĩ mô, các chỉ tiêu về tính tự động của nền tảng cũng được xem xét như tự động khuyến nghị mua, cảnh báo/tư vấn bán với từng mã trong danh mục, tự động cảnh báo về rủi ro margin. Chưa hết, việc công ty phát triển danh mục mẫu hoặc cho phép các chuyên gia độc lập, nhà đầu tư nổi bật tạo lập danh mục mẫu cho cộng đồng khách hàng tham khảo lựa chọn cũng được xem xét.
Trong bối cảnh mạng xã hội phát triển, hoạt động phổ biến kiến thức, hỗ trợ nhà đầu tư, các CTCK có hoạt động bán lẻ tốt cũng cần sản xuất hoặc phối hợp sản xuất các chương trình nhằm tư vấn, giải đáp cho nhà đầu tư cùng với các sự kiện gặp gỡ định kỳ. Tần suất của các chương trình cũng được xem xét.
Không chỉ đảm bảo cung cấp dịch vụ bán lẻ tốt nhất cho khách hàng, các CTCK cũng cần tuân thủ quy định pháp luật, không để phát sinh các lỗi nghiệp vụ dẫn đến nhắc nhở, khiển trách, hoặc Ủy ban Chứng khoán Nhà nước phạt tiền hay đảm bảo an toàn hệ thống thông tin, không gặp các sự cố giao dịch. Nhằm khuyến khích nâng cao tính minh bạch của các CTCK, các chỉ tiêu được xem xét như việc niêm yết cổ phiếu trên thị trường chứng khoán, được xếp hạng tín nhiệm hay kiểm toán bởi Big4.
Chưa hết, để gia tăng tiếng nói của nhà đầu tư trong việc đánh giá, đề nghị cải tiến đối với các dịch vụ bán lẻ, Bảng xếp hạng giới hạn tỷ trọng nhất định cho kết quả khảo sát mức độ hài lòng của nhà đầu tư về nhiều khía cạnh khác nhau trong dịch vụ bán lẻ.
Cùng với hệ thống tiêu chí đa dạng và công cụ trọng số, Dự án phát triển các công thức tính điểm phù hợp để tính toán và đánh giá hợp lý mức phân hoá của từng tiêu chí và mức ảnh hưởng của từng tiêu chí đến tổng thể bảng xếp hạng, hạn chế tối đa các tác động bất thường của các yếu tố gây nhiễu hoặc hiện tượng cá biệt không mang tính đại diện cao.
