Bộ Xây dựng vừa báo cáo Chính phủ phương án đầu tư mở rộng 18 đoạn tuyến cao tốc Bắc - Nam phía đông theo hình thức PPP.
Phương án ưu tiên mở rộng ngay lên 6 làn xe; đồng thời đề xuất phân chia thành 2 dự án lớn khu vực Bắc - Nam để giảm vốn ngân sách hỗ trợ, bảo đảm tính đồng bộ và hiệu quả khai thác.
Cao tốc Bắc - Nam đoạn Hòa Liên - Túy Loan
ẢNH: T.N
Theo quy hoạch, tuyến cao tốc Bắc - Nam phía đông dài khoảng 2.055 km, quy mô từ 6 - 12 làn xe. Đến nay, 1.652 km đã đưa vào khai thác. Khoảng 388 km đang thi công thuộc giai đoạn 2021 - 2025, chủ yếu quy mô 4 làn xe hạn chế.
Tính đến hết năm 2025, còn khoảng 1.222 km cao tốc 4 làn hạn chế, gồm các đoạn: cửa khẩu Hữu Nghị - Chi Lăng (43 km), Mai Sơn - Cam Lộ (465 km), Quảng Ngãi - Phan Thiết (580 km) và Mỹ Thuận - Cà Mau (134 km).
Để đáp ứng nhu cầu vận tải và thuận lợi triển khai, Bộ Xây dựng kiến nghị trước mắt chỉ đầu tư mở rộng đoạn Hà Nội - TP.HCM, gồm 18 dự án thành phần với chiều dài khoảng 1.144 km.
Các đoạn Mỹ Thuận - Cần Thơ - Cà Mau (149 km) chưa xem xét mở rộng do nhu cầu vận tải chưa cao, điều kiện thi công khó khăn, nguồn vật liệu khan hiếm.
Trong 18 đoạn tuyến, có 3 đoạn đang thu phí theo hợp đồng BOT; 15 đoạn còn lại đầu tư công, sau khi hoàn thành sẽ phải thu phí theo quy định.
Bộ Xây dựng đề xuất mở rộng ngay lên 6 làn xe theo quy hoạch, với sơ bộ tổng mức đầu tư hơn 152.000 tỉ đồng.
Về phương thức đầu tư, sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân, đã có 10 doanh nghiệp đề xuất tham gia dự án mở rộng cao tốc Bắc - Nam.
Về phương án phân chia các đoạn tuyến, Bộ Xây dựng cho biết, các đoạn phía bắc (Mai Sơn - QL45 - Nghi Sơn - Diễn Châu) và phía nam (Vĩnh Hảo - Phan Thiết - Dầu Giây) có hiệu quả tài chính cao, trong khi các đoạn miền Trung hiệu quả thấp, cần vốn nhà nước hỗ trợ. Do đó, bộ đề xuất kết hợp các đoạn tuyến để bảo đảm đồng bộ và giảm tối đa vốn nhà nước.
Đối với 3 đoạn đang khai thác BOT (Diễn Châu - Bãi Vọt, Nha Trang - Cam Lâm, Cam Lâm - Vĩnh Hảo, dài 178 km, tổng mức đầu tư 25.343 tỉ đồng), Bộ Xây dựng đã làm việc với nhà đầu tư. Song do tính hấp dẫn thấp, các nhà đầu tư đề nghị cần vốn nhà nước hỗ trợ. Theo luật Đường bộ 2024, Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục đàm phán; trường hợp cần thiết có thể ghép với các đoạn khác để nâng tính khả thi.
Đối với 15 đoạn đã và đang đầu tư công (966 km, vốn khoảng 126.758 tỉ đồng), Bộ Xây dựng cho rằng, việc phân chia ít dự án sẽ giúp rút ngắn thời gian thu phí tổng thể, tăng tính đồng bộ, tối ưu chi phí.
Ngoài ra, các đoạn do Nhà nước đầu tư (Cao Bồ - Mai Sơn, Cam Lộ - La Sơn, La Sơn - Hòa Liên, Hòa Liên - Túy Loan) sau khi hoàn thành sẽ được thu phí. Bộ Xây dựng dự kiến kết hợp thu phí với các đoạn BOT để đồng bộ, tối ưu chi phí vận hành, bảo trì.
Sau khi hoàn thành thiết kế cơ sở, dự kiến thi công khoảng 2 năm. Toàn tuyến mở rộng dự kiến hoàn thành giai đoạn 2026 - 2030. Một số đoạn có thể khởi công sớm nhất quý 2/2026 và đưa vào khai thác cuối năm 2028.
Trước mắt, Bộ Xây dựng tổ chức thu phí các đoạn tuyến sau khi hoàn thành theo đúng Nghị quyết của Quốc hội, luật Đường bộ (dự kiến từ tháng 1.2026). Sau khi lựa chọn được các nhà đầu tư, Bộ Xây dựng sẽ bàn giao công tác thu phí theo hợp đồng dự án.
