Bộ Thương mại Trung Quốc vừa tạo nên một dấu mốc quan trọng trong chiến dịch tự chủ công nghệ của nước này khi lần đầu tiên phát hành các văn bản chính thức chỉ có thể truy cập trực tiếp qua WPS Office, phần mềm văn phòng nội địa của Trung Quốc, thay vì sử dụng định dạng Microsoft Word như trước đây. Động thái này diễn ra trong bối cảnh căng thẳng thương mại leo thang giữa Bắc Kinh và Washington, khi Trung Quốc công bố mở rộng kiểm soát xuất khẩu đất hiếm tuần trước.
Được phát triển bởi công ty phần mềm Kingsoft có trụ sở tại Bắc Kinh, WPS Office sử dụng cấu trúc mã hóa khác biệt so với Microsoft Office, khiến các tệp văn bản WPS không thể mở trực tiếp trong Word nếu không qua quá trình chuyển đổi.
Trước đây, Bộ Thương mại Trung Quốc chủ yếu phát hành các tài liệu văn bản dưới định dạng Microsoft Word, do đó sự chuyển đổi này được xem là một tín hiệu rõ ràng về quyết tâm giảm phụ thuộc vào công nghệ Mỹ của Bắc Kinh.
Việc thay đổi định dạng phát hành văn bản này diễn ra giữa lúc căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới ngày càng gia tăng, với Washington tiếp tục sử dụng lợi thế công nghệ như một đòn bẩy trong cuộc cạnh tranh với Bắc Kinh.
Sau khi Trung Quốc công bố các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đe dọa rằng nước này sẽ hạn chế xuất khẩu bất kỳ phần mềm quan trọng nào. Phản ứng này cho thấy cuộc chiến công nghệ giữa hai cường quốc đang ngày càng gay gắt.
Trong những năm gần đây, Bắc Kinh đã tăng cường đẩy mạnh chiến dịch giảm phụ thuộc vào công nghệ thông tin nước ngoài, đặc biệt là phần mềm và hệ thống được sử dụng trong các cơ quan chính phủ, doanh nghiệp nhà nước, trường đại học và các ngành công nghiệp chiến lược quan trọng.
Các công cụ trong bộ phần mềm WPS Office của Trung Quốc
Chiến lược này đã giúp Trung Quốc gần như không bị ảnh hưởng bởi sự cố ngừng hoạt động của hệ điều hành Windows của Microsoft vào tháng 7 năm 2024, khi một loạt nhà cung cấp dịch vụ quan trọng từ hãng hàng không đến ngân hàng đã giảm đáng kể việc sử dụng các hệ thống nước ngoài.
Ủy ban Giám sát và Quản lý Tài sản Nhà nước của Trung Quốc đã công bố vào năm 2022 rằng các doanh nghiệp nhà nước phải áp dụng hoàn toàn phần mềm nội địa trên toàn bộ hệ thống vận hành và chức năng văn phòng hàng ngày trước năm 2027.
Quy định này đã tạo ra một lộ trình rõ ràng cho quá trình chuyển đổi số toàn diện sang các giải pháp công nghệ nội địa, mở ra cơ hội lớn cho các công ty phần mềm Trung Quốc.
WPS Office hiện đang là phần mềm xử lý văn bản nội địa hàng đầu của Trung Quốc, trong khi một loạt các gã khổng lồ công nghệ nội địa bao gồm NetEase, Tencent, Huawei Technologies và Alibaba Group Holding đang cạnh tranh để cung cấp các hệ thống email và dịch vụ đám mây. Sự cạnh tranh khốc liệt này đã thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng của ngành công nghệ phần mềm Trung Quốc trong những năm gần đây.
Một số nhà cung cấp phần mềm nước ngoài mà hệ thống từng được sử dụng rộng rãi tại Trung Quốc, bao gồm Adobe và Cloud Software, chủ sở hữu của Citrix, đã rút khỏi thị trường Trung Quốc hoặc thu hẹp hoạt động tại quốc gia này trong những năm gần đây.
Đầu năm nay, Microsoft đã đóng cửa cơ sở nghiên cứu trí tuệ nhân tạo tại Thượng Hải, sau khi đóng tất cả các cửa hàng bán lẻ truyền thống trên đại lục vào năm 2024, cho thấy sự điều chỉnh chiến lược của các công ty công nghệ Mỹ trước thị trường Trung Quốc.
Thị trường chứng khoán đã phản ứng nhanh chóng với động thái này. Giá cổ phiếu của Kingsoft Corporation, công ty mẹ của nhà phát triển WPS Office là Kingsoft Office, đã tăng vọt tới 18,9% tại thị trường Hong Kong tính đến sáng thứ Hai. Cổ phiếu Kingsoft Office cũng tăng 18% tại các sàn giao dịch đại lục, phản ánh sự lạc quan của nhà đầu tư về triển vọng tăng trưởng của công ty trong bối cảnh chính sách ưu tiên phần mềm nội địa của Trung Quốc.
