Bộ Tài chính đang lấy ý kiến dự thảo Thông tư hướng dẫn chế độ kế toán mới cho hộ và cá nhân kinh doanh, thay thế Thông tư 88/2021, nhằm hoàn thiện khung pháp lý và tạo sự đồng bộ với chính sách thuế sửa đổi dự kiến áp dụng từ ngày 1/1/2026.
Ông Trịnh Đức Vinh, Phó Cục trưởng Cục Quản lý, giám sát kế toán, kiểm toán (Bộ Tài chính) cho biết, việc sửa đổi là cần thiết để đảm bảo sự thống nhất giữa quy định kế toán và chính sách thuế đối với hộ kinh doanh theo tinh thần Nghị quyết 68. Do chính sách thuế đang được nghiên cứu sửa đổi, dự thảo Thông tư cần ban hành trong năm 2025 theo trình tự rút gọn.
Nhân viên kiểm tra giao dịch tiền tại một chi nhánh ngân hàng (Ảnh: Thành Đông).
Theo dự thảo, hộ và cá nhân kinh doanh sẽ áp dụng chế độ kế toán theo 3 nhóm doanh thu và phương pháp nộp thuế.
Với nhóm có doanh thu năm từ 200 triệu đồng trở xuống, hộ kinh doanh phải sử dụng sổ chi tiết doanh thu bán hàng hóa, dịch vụ theo mẫu để ghi nhận toàn bộ doanh thu phát sinh. Đây là nhóm quy mô nhỏ nhất, nhằm đảm bảo tối thiểu nghĩa vụ ghi chép phục vụ quản lý thuế.
Với nhóm có doanh thu trên 200 triệu đồng đến 3 tỷ đồng mỗi năm, chế độ kế toán được áp dụng theo 2 trường hợp, tùy thuộc phương pháp nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân.
Trường hợp nộp các loại thuế này theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu thì hộ kinh doanh sử dụng hóa đơn bán hàng và sổ kế toán.
Trường hợp nộp thuế giá trị gia tăng theo phương pháp khấu trừ và thuế thu nhập cá nhân theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu thì chứng từ kế toán gồm hóa đơn giá trị gia tăng, hóa đơn bán hàng và sổ kế toán.
Đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu trên 3 tỷ đồng mỗi năm, dự thảo cũng quy định 2 trường hợp tương ứng với phương pháp nộp thuế.
Nếu nộp thuế giá trị gia tăng theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu và thuế thu nhập cá nhân trên thu nhập tính thuế, bộ chứng từ kế toán gồm hóa đơn giá trị gia tăng, hóa đơn bán hàng, bảng kê mua hàng hóa, dịch vụ trong trường hợp bán hàng không có hóa đơn giá trị gia tăng hoặc hóa đơn bán hàng, cùng với sổ kế toán.
Nếu nộp thuế giá trị gia tăng theo phương pháp khấu trừ và thuế thu nhập cá nhân trên thu nhập tính thuế, hộ kinh doanh phải sử dụng hóa đơn giá trị gia tăng, hóa đơn bán hàng, bảng kê mua hàng hóa, dịch vụ trong trường hợp bán hàng không có hóa đơn giá trị gia tăng/hóa đơn bán hàng và sổ kế toán.
Dự thảo cũng bổ sung quy định đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có hoạt động cho thuê tài sản hoặc hoạt động thương mại điện tử. Nếu các đối tượng này nộp thuế giá trị gia tăng theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu và số thuế thu nhập cá nhân phải nộp được xác định bằng thuế suất nhân doanh thu, họ sẽ sử dụng sổ kế toán theo mẫu để làm căn cứ xác định nghĩa vụ thuế với ngân sách Nhà nước.
Trường hợp hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có hoạt động thuộc diện chịu các loại thuế đặc thù khác, dự thảo yêu cầu sử dụng thêm sổ theo dõi nghĩa vụ thuế đặc thù theo mẫu nhằm đảm bảo ghi chép và quản lý đầy đủ nghĩa vụ thuế phát sinh.
Một điểm đáng chú ý khác là hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được quyền lựa chọn lưu trữ tài liệu kế toán trên phương tiện điện tử. Thời hạn lưu trữ tài liệu kế toán của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh tối thiểu là 5 năm.
