Theo quy định hiện hành, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu hàng năm từ 100 triệu đồng trở xuống (từ 1.1.2026 là 200 triệu đồng trở xuống) thuộc đối tượng không chịu thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân.
Từ 1.1.2026, 100% hộ kinh doanh tự khai, tự nộp thuế
ẢNH: ĐAN THANH
Nhiều chuyên gia kinh tế nhìn nhận, ngưỡng doanh thu miễn thuế 200 triệu đồng/năm chưa áp dụng đã lạc hậu, không phù hợp thực tiễn, cần nhanh chóng nghiên cứu nâng lên.
Trao đổi với Thanh Niên xung quanh vấn đề này, Phó cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn cho biết: hiện nay, dự thảo luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) đang quy định theo hướng giao Chính phủ quy định ngưỡng doanh thu mà cá nhân, hộ kinh doanh không phải nộp thuế thu nhập cá nhân.
Việc giao như vậy nhằm tạo tính linh hoạt, để Chính phủ có thể điều chỉnh phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội từng thời kỳ. Ví dụ như khi lạm phát tăng, thu nhập bình quân đầu người thay đổi, hoặc cơ cấu ngành nghề kinh doanh có biến động.
Theo đó, mức doanh thu không chịu thuế thu nhập cá nhân cũng sẽ trở thành một trong 3 ngưỡng chính trong mô hình quản lý thuế mới đối với hộ kinh doanh mà Bộ Tài chính đang xây dựng.
Nhóm 1: hộ có doanh thu dưới ngưỡng chịu thuế thu nhập cá nhân (ví dụ 200 triệu đồng/năm) - không phải nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân, chỉ cần đăng ký và khai báo doanh thu theo mẫu đơn giản.
Nhóm 2: hộ có doanh thu từ trên ngưỡng này đến khoảng 3 tỉ đồng/năm - thực hiện nộp thuế giá trị gia tăng, thu nhập cá nhân theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu, sử dụng hóa đơn điện tử đơn giản.
Nhóm 3: hộ có doanh thu trên 3 tỉ đồng/năm - chuyển sang chế độ kế toán, hóa đơn, khai và nộp thuế định kỳ, tương tự doanh nghiệp nhỏ và vừa.
"Như vậy, khi Chính phủ điều chỉnh mức ngưỡng doanh thu không chịu thuế, ranh giới giữa nhóm 1 và nhóm 2 trong mô hình quản lý thuế hộ kinh doanh cũng sẽ thay đổi theo. Điều này bảo đảm mức miễn, giảm thuế phù hợp với thực tế thu nhập của người dân, đồng thời giữ ổn định nguồn thu ngân sách và công bằng giữa các nhóm hộ.
Tuy nhiên, hộ kinh doanh thuộc nhóm 3 sẽ không bị thay đổi vì đã có mức doanh thu trên 3 tỉ đồng, vẫn áp dụng phương pháp tính thuế thu nhập cá nhân theo doanh thu trừ chi phí nhân với thuế suất", ông Sơn nói.
Đề xuất nâng doanh thu miễn thuế lên 1 tỉ đồng/năm
Đề cập ngưỡng doanh thu miễn thuế với hộ kinh doanh, bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam, phân tích mức 200 triệu đồng/năm xây dựng trên cơ sở doanh thu của hộ kinh doanh là dạng doanh thu khoán, chưa điều chỉnh lên, trong khi doanh thu thực tế của hộ kinh doanh nhiều khi rất khác.
Nhiều ý kiến cho rằng, ngưỡng doanh thu miễn thuế 200 triệu đồng/năm với hộ kinh doanh chưa áp dụng đã lạc hậu
ẢNH: ĐAN THANH
"Doanh thu 200 triệu đồng/năm, nếu đề cập những người bán nước chè thì có lý. Nhưng đã hình thành sạp hàng, kể cả cửa hàng nhỏ bán mì ăn liền, con số này cũng lạc hậu rồi. Lạc hậu chủ yếu là do các hộ kinh doanh đang quen với nếp cố gắng dìm doanh thu xuống để được miễn thuế", bà Cúc nói.
Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam đề xuất, nâng ngưỡng doanh thu miễn thuế với hộ kinh doanh lên thấp nhất là 500 triệu đồng/năm, thậm chí có thể nâng lên 1 tỉ đồng/năm.
Quốc hội vừa thông qua nghị quyết điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh. Theo đó, mức giảm trừ cho người nộp thuế nâng lên 15,5 triệu đồng/tháng; người phụ thuộc là 6,2 triệu đồng/người/tháng…
Ví dụ, doanh thu của hộ kinh doanh là 1 tỉ đồng/năm, lãi suất bình quân là 16% thì thu nhập thực tế 1 năm khoảng 160 triệu đồng, chia trung bình mỗi tháng là 13,3 triệu đồng. So với cá nhân thu nhập từ tiền lương, tiền công được giảm trừ gia cảnh cho bản thân 15,5 triệu đồng/tháng, mức như trên cũng tương xứng.
Đặc biệt nhấn mạnh yếu tố hướng tới sự minh bạch, theo bà Cúc, các hộ kinh doanh phải đưa ra doanh thu thực, sau khi kê khai, nắm được doanh thu thực tế của hộ kinh doanh thì mới điều chỉnh ngưỡng doanh thu miễn thuế.
"Tôi rất mong có thể đưa ra một mức phù hợp để hộ kinh doanh cảm thấy mức đó hợp lý, từ đó tự giác kê khai doanh thu trung thực. Cạnh đó, cơ quan thuế sẽ có biện pháp xử lý rất nghiêm đối với cá nhân có doanh thu nhưng giấu doanh thu, dẫn đến phản ánh kinh tế không lành mạnh, bình đẳng", bà Cúc nói.
