Thanh tra Chính phủ vừa có văn bản gửi Văn phòng Chính phủ về việc lấy ý kiến các nội dung Bộ Công thương xin ý kiến Thường trực Chính phủ liên quan Quy hoạch điện VIII.
Trước đó, Bộ Công thương kiến nghị tiếp tục cho triển khai dự án đã có chủ trương đầu tư, được chấp thuận đầu tư và đang triển khai xây dựng, với tổng công suất 2.428,42 MW. Với lý do nếu đẩy lùi những dự án này sau năm 2030 sẽ gặp rủi ro về mặt pháp lý, kinh phí đền bù cho các nhà đầu tư.
Đồng thời, bộ này cũng kiến nghị giãn tiến độ các dự án đã được quy hoạch nhưng chưa được chấp thuận nhà đầu tư với công suất 4.136,25 MW sang giai đoạn sau năm 2030.
Theo Thanh tra Chính phủ, trong giai đoạn 2016 - 2020, việc các cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định bổ sung vào Quy hoạch điện 7 điều chỉnh 175 dự án điện mặt trời với tổng công suất 15.400 MW, trong khi công suất trong quy hoạch ban đầu chỉ 850 MW (gấp gần 20 lần - PV) đã làm thay đổi các chỉ tiêu về tổng công suất, cơ cấu nguồn điện… gây mất cân bằng cung - cầu miền, tạo sức ép lên lưới truyền tải liên miền.
Đáng chú ý, việc phát triển nóng các loại hình điện gió, mặt trời, không đồng bộ với phát triển lưới truyền tải điện, không kịp thời giải tỏa công suất, đã gây khó khăn trong công tác vận hành, điều độ hệ thống điện, ảnh hưởng đến vận hành các nguồn nhiệt điện than, khí…
Nguyên nhân chính, theo Thanh tra Chính phủ, do công tác quản lý nhà nước về quy hoạch chưa hiệu quả, thiếu quyết liệt… khi bổ sung dự án làm phá vỡ quy hoạch.
Vì vậy với kiến nghị của Bộ Công thương nêu trên, Thanh tra Chính phủ cho biết hiện nay cơ quan thanh tra đã và đang thanh tra việc chấp hành quy định pháp luật trong quản lý, thực hiện quy hoạch và đầu tư xây dựng các công trình điện theo Quy hoạch điện 7 và Quy hoạch điện 7 điều chỉnh.
Do đó Thanh tra Chính phủ sẽ có kết luận, kiến nghị xử lý đối với những hạn chế, tồn tại và vi phạm trong quá trình phê duyệt và thực hiện Quy hoạch điện 7, Quy hoạch điện 7 điều chỉnh. Để tránh lãng phí nguồn lực đầu tư, gây rủi ro pháp lý có thể xảy ra, Thanh tra Chính phủ cũng đề nghị Bộ Công thương rà soát, xem xét kỹ.
Cụ thể cần xem xét kỹ các dự án/phần dự án điện mặt trời đã được bổ sung vào Quy hoạch điện 7 điều chỉnh, đến nay đã hoàn thành xây dựng nhưng chưa vận hành thương mại; các dự án của nhà đầu tư đã được cấp đất và ký hợp đồng mua sắm thiết bị; dự án đã được chấp thuận đầu tư và đã được cấp đất…
Từ đó đánh giá mức độ ảnh hưởng cho phép tiếp tục triển khai và đưa vào vận hành thương mại trước năm 2030 với cơ chế giá mua điện phù hợp, khắc phục những bất cập về giá mua điện trong thời gian qua; phù hợp với khả năng hấp thụ của hệ thống lưới điện quốc gia…
Với các dự án điện mặt trời đã bổ sung vào Quy hoạch điện 7 điều chỉnh còn lại, Thanh tra Chính phủ thống nhất ý kiến chỉ xem xét sau năm 2030 trên cơ sở phù hợp với hệ thống lưới điện truyền tải, cơ cấu phát triển nguồn điện vùng, miền, nhu cầu nền kinh tế. Đồng thời, cần đầu tư hệ thống lưới điện truyền tải kịp thời, đồng bộ để giải tỏa công suất phát điện.
Yêu cầu Bộ Công thương phân tích chi tiết nhóm dự án
Thông báo kết luận của Phó thủ tướng Lê Văn Thành tại cuộc họp rà soát một số nội dung chuẩn bị cho cuộc họp Thường trực Chính phủ về Quy hoạch điện 8 vừa được Văn phòng Chính phủ nêu, Thanh tra Chính phủ cũng yêu cầu Bộ Công thương cần phải phân tích chi tiết lại với những dự án điện mặt trời đang xin ý kiến tiếp tục cho triển khai.
Theo báo cáo của Bộ Công thương, hiện nay có 24 dự án điện mặt trời đã và đang triển khai ở các mức độ khác nhau (có chủ trương đầu tư, cấp đất, mua sắm thiết bị, đã lắp đặt), nếu loại bỏ những dự án này sẽ gây thiệt hại cho doanh nghiệp và người dân khoảng 12.700 tỉ đồng và có rủi ro về pháp lý.
Do vậy với kiến nghị Thường trực Chính phủ xem xét việc giữ lại quy hoạch điện mặt trời tới năm 2030 là 2.428,42 MW của 24 dự án trên, Phó thủ tướng cho rằng Bộ Công thương cần phân tích chi tiết theo nhóm các dự án trên, gồm chủ trương đầu tư, cấp đất, mua sắm thiết bị, đã lắp đặt...
Ngoài ra, ông Thành cũng yêu cầu Bộ Công thương có so sánh về tổng quy hoạch nguồn, cơ cấu nguồn điện, phân bổ vùng miền và chi phí nguồn, lưới điện ở các dự thảo quy hoạch đã trình Chính phủ trước đây để có báo cáo, chuẩn bị cho cuộc họp sắp tới.
