Dang dở ước mơ đá bóng chuyên nghiệp
Flavio (23 tuổi), sinh ra tại quần đảo Guadeloupe (Pháp), từng là một cầu thủ bóng đá đầy triển vọng. Năm 17 tuổi, khi đang chuẩn bị ký hợp đồng với một câu lạc bộ bóng đá chuyên nghiệp thì anh phát hiện bị nhiễm trùng huyết do mắc căn bệnh não mô cầu, cơ hội sống sót chỉ còn 1%. Các triệu chứng ban đầu của bệnh rất mơ hồ như sốt, đau họng, mệt mỏi khiến anh nhầm lẫn chỉ là bệnh cảm lạnh thông thường.
Flavio phải cắt bỏ một chân, từ giã sự nghiệp bóng đá khi chuẩn bị ký hợp đồng thi đấu chuyên nghiệp vì bệnh do não mô cầu. Ảnh: Zbdtalent
Dù được cứu sống, song anh bị cắt cụt một chân do bệnh tiến triển nhanh, các mạch máu bị hoại tử. Nhìn con từ lành lặn, tương lai đang rộng mở trở thành người khuyết tật, Catherine Nordey - mẹ Flavio không tin chuyện này và vô cùng hối hận vì không biết đến căn bệnh, nên không tiêm ngừa vắc xin cho con.
Vực dậy từ biến cố, bà cùng con trai chia sẻ câu chuyện của mình trên nhiều phương tiện truyền thông như một lời cảnh tỉnh về căn bệnh có thể cướp đi mọi thứ chỉ trong 24 giờ và tầm quan trọng của việc tiêm vắc xin phòng bệnh.
Bà Catherine Nordey cùng con trai Flavio tích cực chia sẻ câu chuyện của mình để cộng đồng hiểu rõ về bệnh và giải pháp phòng ngừa bằng vắc xin. Ảnh: Nhân Lê
Không chỉ Flavio, còn rất nhiều người khác phải chịu gánh nặng do não mô cầu gây ra. Ước tính mỗi năm toàn cầu có khoảng 1,2 triệu trường hợp nhiễm não mô cầu và khoảng 135.000 người tử vong.
Tại Việt Nam, tính từ tháng 12/2024 đến nay cả nước ghi nhận 95 ca mắc não mô cầu. Gần đây nhất là bé gái 11 tuổi, ở xã Dương Hòa, Hà Nội mắc bệnh khi chưa tiêm vắc xin. Trước đó, thiếu niên 14 tuổi, ở Đắk Lắk được chẩn đoán mắc não mô cầu gây sốc nhiễm trùng huyết tối cấp, hoại tử chi.
Thiếu niên 14 tuổi, ở Đắk Lắk bị sốc nhiễm trùng huyết não mô cầu tối cấp vào tháng 9/2025. Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Gia Lai
Vi khuẩn não mô cầu dễ lây lan, thanh thiếu niên mắc cao nhất
BS.CKI Nguyễn Lê Nga, Quản lý Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC cho biết vi khuẩn não mô cầu gây ra nhiều thể bệnh như viêm màng não, nhiễm trùng huyết, viêm khớp, viêm màng ngoài tim… Trong đó, hai thể bệnh thường gặp và nguy hiểm nhất là viêm màng não và nhiễm trùng huyết, có nguy cơ gây tử vong chỉ trong 24 giờ.
Nếu không được điều trị kịp thời, tỷ lệ tử vong của người bệnh lên đến 50%. 10-20% số người sống sót gặp phải các di chứng nặng nề như cắt cụt chi, sẹo da, điếc, liệt, chậm phát triển trí tuệ…
Vi khuẩn não mô cầu có trong dịch tiết mũi họng của người bệnh hoặc người mang vi khuẩn không biểu hiện triệu chứng, lây truyền cho người lành qua các giọt bắn khi ho, hắt hơi, nói chuyện. Vi khuẩn cũng có thể bám vào các vật dụng như ly uống nước, chén, bát, ống hút…, lây truyền khi sử dụng chung.
Thói quen ăn uống, vui chơi ở nơi đông người của thanh thiếu niên tăng nguy cơ mắc não mô cầu. Ảnh: Shutterstock
Theo Trung tâm Kiểm soát dịch bệnh (CDC) Mỹ, trong các nhóm tuổi mắc não mô cầu, trẻ vị thành niên và người trẻ từ 16 đến 23 tuổi chiếm tỷ lệ cao nhất. Tại Việt Nam, thanh thiếu niên và người trưởng thành chiếm 60% số ca não mô cầu được báo cáo. Nguyên nhân là thanh thiếu niên thường giao lưu, tiếp xúc với nhiều người, sinh hoạt ở nơi công cộng như trường học, ký túc xá, câu lạc bộ, lễ hội, quán xá…, dẫn đến dễ nhiễm mầm bệnh, đồng thời tăng nguy cơ mắc bệnh. Nhóm tuổi này cũng thường xuyên thức khuya, hút thuốc lá, uống rượu bia… gây suy giảm miễn dịch nên dễ bị bệnh tấn công.
Trong khi đó, các triệu chứng như sốt, đau đầu, đau họng…, ban đầu của bệnh dễ nhầm lẫn với cảm lạnh, cúm dẫn đến chậm trễ điều trị, tăng nguy cơ tử vong, gặp các di chứng nặng nề của bệnh.
Tiêm vắc xin là cách hiệu quả nhất để phòng bệnh
Theo bác sĩ Nga, nhóm huyết thanh A, C, Y, W nằm trong những nhóm gây bệnh phổ biến và có lưu hành ở Việt Nam. Ngoài ra, nghiên cứu cũng cho thấy nhóm huyết thanh W và C có tỷ lệ tử vong cao.
Hiện vắc xin phòng 4 nhóm A, C, Y, W đã được đưa vào lịch tiêm chủng bắt buộc hoặc khuyến cáo cho học sinh, sinh viên tại nhiều quốc gia như Anh, Mỹ, Pháp Canada… Theo nghiên cứu, từ khi đưa vào sử dụng tại Mỹ, vắc xin nhóm A, C, Y, W đã giúp giảm đến 90% số ca mắc bệnh ở nhóm thanh thiếu niên do các nhóm huyết thanh chính C, Y, W gây ra.
Thanh thiếu niên tiêm vắc xin phòng bệnh não mô cầu tại Hệ thống Tiêm chủng VNVC. Ảnh: Diệu Thuần
Bên cạnh vắc xin, bác sĩ Nga khuyến cáo, thanh thiếu niên cũng cần phòng bệnh não mô cầu bằng cách thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, súc miệng, họng bằng dung dịch sát khuẩn, mang khẩu trang khi đến nơi đông người, tăng cường sức đề kháng, ăn uống đủ chất, ngủ đủ giấc, tránh thức khuya, sử dụng chất kích thích.
