Theo hồ sơ thuế năm 2024 do Musk Foundation cung cấp cho The New York Times, quỹ hiện nắm hơn 14 tỷ USD tài sản, thuộc nhóm lớn nhất Hoa Kỳ.
Trong năm 2024, quỹ phân phối 474 triệu USD, mức cao nhất từ trước đến nay. Tuy nhiên, dữ liệu cho thấy phần lớn số tiền không đi xa: 370 triệu USD (hơn 3/4) chảy vào một tổ chức phi lợi nhuận ở Texas do trợ lý cấp cao của Musk điều hành. Tổ chức này vận hành một trường tiểu học gần cụm nhà máy của Musk và được cho là mang lại lợi ích trực tiếp cho đế chế kinh doanh của ông.
Ngoài ra, quỹ cũng gửi 35 triệu USD vào một quỹ tư vấn do Fidelity quản lý nhưng Musk vẫn giữ ảnh hưởng đối với cách sử dụng số tiền này.
So với các tỷ phú khác thường triển khai nguồn lực vì mục tiêu xã hội rộng lớn, Musk lại điều hành quỹ theo hướng phục vụ những nhu cầu gắn chặt với các công ty của mình.
Vì sao Musk Foundation liên tục không đáp ứng mức tối thiểu phải cho đi theo luật?
Theo quy định, các quỹ tư nhân tại Mỹ phải giải ngân tối thiểu 5% tài sản mỗi năm. Nếu không, phần thiếu phải bù vào năm sau hoặc bị phạt.
Musk Foundation đã không đạt mức này trong ba năm liên tiếp: 2021, 2022, 2023.
Đầu năm 2024, quỹ buộc phải chi 421 triệu USD còn tồn từ năm 2023. Nhưng dù đã làm vậy, quỹ vẫn thiếu thêm 393 triệu USD so với yêu cầu tối thiểu của chính năm 2024.
Điều này khiến nghĩa vụ giải ngân tiếp tục bị dồn sang năm 2025. Theo luật, mô hình “thiếu – bù – lại thiếu” này có thể kéo dài vô thời hạn nếu Musk không thay đổi cách chi.
Điều đáng chú ý là quỹ của Musk hoạt động cực kỳ tối giản: Chỉ có 3 người làm “lãnh đạo” – đều không nhận lương. Một người trong số đó, theo hồ sơ thuế, chỉ dành trung bình… 6 phút mỗi tuần cho công việc của quỹ. Website của quỹ đơn sơ, hầu như không cập nhật trong nhiều năm.
Những đặc điểm này càng khiến mức giải ngân trì trệ thêm kéo dài.
Các khoản tài trợ của Musk hướng vào đâu và có mang tính từ thiện rộng hơn hay không?
Dữ liệu cho thấy phần lớn tiền Musk cho đi được chuyển tới các tổ chức có liên hệ trực tiếp với ông hoặc công ty của ông.
Các khoản nổi bật gồm:
Từ 2022 đến nay, Musk Foundation đã rót 607 triệu USD vào “The Foundation” – tổ chức vận hành trường tiểu học gần SpaceX và các doanh nghiệp của Musk ở Bastrop, Texas. Tổ chức này còn lên kế hoạch mở trường cấp ba và đại học.
Hỗ trợ các tổ chức tại Nam Texas – nơi SpaceX đặt khu phóng tên lửa. Musk bắt đầu tài trợ mạnh hơn sau vụ nổ tên lửa năm 2021.
Tài trợ cho một số tổ chức tại Austin, nơi Musk sinh sống.
5 triệu USD cho trường Windward School (Los Angeles), nơi con trai Musk tốt nghiệp năm 2024.
Một số khoản tài trợ cho tổ chức Do Thái trong bối cảnh Musk bị cáo buộc dung túng thái độ bài Do Thái.
Dù luôn nhấn mạnh về việc “khó cho đi tiền một cách có ý nghĩa”, Musk gần như không cấp ngân sách lớn cho những vấn đề toàn cầu như bất bình đẳng, biến đổi khí hậu hay giáo dục đại chúng – những lĩnh vực mà nhiều tỷ phú khác ưu tiên.
Trong một podcast, ông nói: “Cho tiền để trông có vẻ tử tế thì rất dễ. Cho tiền thật sự mang lại giá trị cho mọi người mới khó.”
