Đây là hiện thực của không ít người. Dù làm nhiều, bận rộn, cố gắng hết sức, thu nhập cũng không thể gọi là thấp nhưng tháng nào cũng hết tiền. Trên thực tế, lý do chưa bao giờ chỉ nằm ở mức thu nhập, mà thường bắt nguồn từ những thói quen tài chính âm thầm bào mòn túi tiền mỗi ngày.
“Ví mỏng” không phải vận xui, mà là hệ quả của một loạt hành vi sai lầm lặp đi lặp lại.
1. Chi tiêu cảm xúc: Mua vì cảm giác, không phải vì nhu cầu
Một trong những nguyên nhân khiến ví mỏng là chi tiêu dựa trên cảm xúc. Con người thường nghĩ họ mua đồ vì nhu cầu, nhưng thực tế phần lớn quyết định được đưa ra trong vài giây… chỉ để giải tỏa tâm trạng.
Ảnh minh họa
Rảnh rỗi thì dạo quanh trung tâm thương mại, buồn chán thì mua sắm để thấy mình “mới mẻ”. Hành vi này lặp lại đủ nhiều sẽ biến thành thói quen và thói quen thì khó dứt. Chi tiêu cảm xúc nguy hiểm ở chỗ nó không tạo ra cảm giác “mất tiền”, trái lại khiến người ta thấy được thưởng, được vui, được xoa dịu. Nhưng cảm giác đó chỉ kéo dài vài phút, trong khi tiền thì 1 đi không trở lại.
2. Không có kế hoạch tài chính: Tiền vào - tiền ra thế nào, không bao giờ biết!
Kiếm được tiền là 1 chuyện, “quản” được tiền lại là chuyện khác. Không ghi chép, không theo dõi, không phân mục chi tiêu, không đặt hạn mức,... Đây là lý do điển hình khiến ví mỏng. Kiểu người có thói quen này thường sống theo kiểu “có bao nhiêu xài bấy nhiêu”, rồi cuối tháng thắc mắc không hiểu tiền đi đâu.
Thiếu kế hoạch tài chính khiến dòng tiền rơi vào trạng thái hỗn loạn: các khoản nhỏ cộng lại thành khoản lớn, các khoản lớn lặp nhiều lần thành gánh nặng. Người không có kế hoạch thường không nhận ra mức tiêu vượt mức thu, hoặc tối thiểu họ đang lãng phí ở những mục không đáng.
Việc lập kế hoạch không phải để sống khắt khe, mà để biết tiền của mình đang nói gì. Và chỉ khi nhìn thấy bức tranh tổng thể, ta mới quyết định đúng cách để phân bổ. Ngược lại, cứ “thoải mái tới đâu hay tới đó” thì ví mỏng là điều hiển nhiên.
3. Không đầu tư hoặc đầu tư theo cảm tính: Hại như nhau!
Một nguyên nhân ít được chú ý nhưng ảnh hưởng rất lớn là không biết dùng tiền để sinh lời. Khi thu nhập tăng nhưng nếu tiền “ngủ yên”, suy cho cùng vẫn không tối ưu.
Ảnh minh họa
Nhiều người sợ rủi ro nên không đầu tư, nhưng thực tế, không đầu tư cũng là 1 dạng rủi ro. Tuy nhiên, cũng không ít người lại lao vào đầu tư theo phong trào, nghe mách đâu làm đó, không có kiến thức nền, không có chiến lược quản trị rủi ro. Kết quả là tiền mất, niềm tin mất và họ quay về với vòng tròn “kiếm bao nhiêu xài bấy nhiêu”.
Trong khi bản chất của tài chính cá nhân luôn là: thu nhập tạo ra dòng tiền; đầu tư giúp dòng tiền tăng trưởng. Không có phần thứ hai, rất khó thoát khỏi tình trạng ví mỏng.
4. Suy nghĩ sống nay biết nay, kệ ngày mai
Sống cho hiện tại là tốt, nhưng nếu đi kèm với việc “mặc kệ tương lai”, câu chuyện sẽ rất khác.
Người có suy nghĩ này thường không xây dựng quỹ khẩn cấp, không mua bảo hiểm, không tiết kiệm dài hạn, không lập mục tiêu tài chính. Khi cuộc sống vận hành bình thường, họ không thấy vấn đề. Nhưng chỉ cần một biến cố như bệnh tật, thất nghiệp, gia đình có việc, lập tức mọi thứ sụp đổ vì không có lớp đệm tài chính nào để chống đỡ. Đó là lúc họ nhận ra “ví mỏng” không phải nhỏ chuyện, mà là gốc rễ của sự bất an.
Sự chủ quan với tương lai khiến họ mãi trong trạng thái “chạy theo sự cố”, dùng hết năm này qua năm khác để chữa lỗi của năm trước. Một người sống mà không có tầm nhìn xa rất khó giữ được tiền, vì họ luôn bị kéo về trạng thái phản ứng – chứ không phải chủ động.
Tựu trung lại, muốn thoát khỏi “bệnh” ví mỏng, không thể chỉ chăm chăm kiếm thêm tiền, mà phải thay đổi cách nhìn về tiền: Quản lý bản thân, quản lý dòng tiền, để vốn sinh lời, và chuẩn bị cho tương lai. Thu nhập cao chưa bao giờ là bảo chứng cho sự vững vàng tài chính, chỉ có kỷ luật, tư duy và chiến lược mới làm được điều đó. Khi thay đổi đúng chỗ, ví không chỉ dày hơn mà còn bền hơn.
