Hơn 12.000 tỷ đồng là số tiền thiệt hại do lừa đảo trực tuyến gây ra trên không gian mạng tính đến thời điểm hiện tại. Tội phạm mạng đang ngày càng nguy hiểm khi lợi dụng triệt để các công nghệ mới để lừa đảo, khiến ai cũng có thể mắc bẫy.
Mất hàng tỷ đồng vì nhân viên giao hàng giả danh
8.000 nạn nhân bị lừa hơn 300 tỷ đồng trong đường dây lừa đảo xuyên quốc gia mới đây bị Cục Cảnh sát Hình sự, Bộ Công an và Công an tỉnh Lai Châu triệt phá. Thủ đoạn chính của nhóm đối tượng là giả danh người giao hàng shipper. Có những nạn nhân đã bị lừa hàng tỷ đồng. Điều gì đã khiến cho các nạn nhân sập bẫy các đối tượng?
Một người phụ nữ ở Hưng Yên mất gần 1 tỷ đồng – toàn bộ tiền tiết kiệm của hai vợ chồng dành cho ba con nhỏ và phòng khi ốm đau. Sau cú lừa, chị tuyệt vọng đến mức mua thuốc ngủ, nhưng nghĩ đến các con nên dừng lại.
Nạn nhân ở tỉnh Hưng Yên chia sẻ: Em hoảng loạn, em sợ lắm, cả đêm em không ngủ được, nghĩ lại hay là chết đi cho xong. Em trách bản thân em nhiều lắm, do mình dễ tin người nên mới bị thế''.
Dễ tin người và muốn lấy lại tiền đã mất, nhưng càng muốn lấy thì càng mất, đó chính là điểm chung của các nạn nhân. Tháng 4 năm nay, ngay khi chị chuyển 200.000 thanh toán đơn hàng trực tuyến mua cây cảnh.
Một đối tượng xưng là nhân viên công ty giao hàng tiết kiệm báo chị đã chuyển khoản nhầm vào số tài khoản hội viên của công ty, chị cần làm theo hướng dẫn các đối tượng để hủy thẻ hội viên và nhận tiền đơn hàng. Nếu không hàng tháng sẽ phát sinh 3,5 triệu tiền phí.
Trang giả mạo ứng dụng giao hàng các đối tượng gửi cho chị. Hàng loạt những tin nhắn hướng dẫn của các đối tượng. Những mã xác minh hoàn tiền, nội dung xác minh và số tài khoản của chị. Chị đã ấn vào những dòng chữ này. Đối tượng liên tục nói mã hoàn tiền chị làm không đúng, hệ thống chưa nhận được, để yêu cầu chị thực hiện lại tất cả là 6 lần, chỉ trong 1 buổi chiều.
Một nạn nhân khác cũng mất 1,2 tỷ đồng cho các đối tượng với cách thức tương tự. Anh đã từng nghe về thủ đoạn này và không bao giờ nghĩ mình lại có thể là nạn nhân. Anh có 1 đơn hàng mua trên mạng và được giao về nhà khi anh không ở nhà. Anh đã nói nhân viên giao hàng gửi nhà hàng xóm và anh chuyển khoản.
Cũng ngay sau khi anh chuyển khoản xong, một nhóm đối tượng đóng nhiều vai của công ty giao hàng tiết kiệm cũng nói anh đã chuyển khoản nhầm vào số tài khoản của các hội viên công ty giao hàng. Anh phải thực hiện theo yêu cầu các đối tượng để hủy, nhưng thực chất các đối tượng đã rút toàn bộ tiền trong các tài khoản tiết kiệm của anh
Nạn nhân ở xã Sóc Sơn, TP. Hà Nội cho biết: Họ có kịch bản mà tôi không lường trước hết được. Họ gửi đường link và tôi cứ làm theo. Chắc thông tin bị lộ lọt hay theo dõi các đơn hàng, nên mình không thể lường trước hết được''..
Một nạn nhân khác – công chứng viên văn phòng đất đai tại Hà Nội – mất hơn 5 tỷ đồng vì “làm theo hướng dẫn” tương tự.
Nhiều nạn nhân đến thời điểm này vẫn chưa vượt qua được những vấn đề về tâm lý vì tự trách bản thân tin theo các đối tượng.
Hơn 12.000 tỷ đồng bị lừa qua mạng
Từ tháng 12/2019 đến tháng 5/2024, Bộ Công an phát hiện gần 20.000 vụ và hơn 17.000 đối tượng lừa đảo liên quan hoạt động lừa đảo trực tuyến, tổng số thiệt hại hơn 12.000 tỷ đồng.
Riêng năm ngoái, số tiền thiệt hại do hoạt động lừa đảo qua mạng trên 4.200 tỷ đồng. 59% các vụ lừa đảo tại Việt Nam là trên không gian mạng. Tội phạm lừa đảo qua mạng ngày càng chiếm tỷ lệ cao trong cơ cấu tội phạm hình sự tại nước ta và đang gây thiệt hại lớn về tài sản cho người dân.
Nhiều vụ án đã được điều tra, khởi tố vụ án, bị can về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản hoặc sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, mạng internet thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản. Trong đó có một số vụ đã bắt giữ gần 200 đối tượng hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Tội phạm triệt để lợi dụng các ứng dụng Internet, các mạng xã hội, dịch vụ Internet xuyên biên giới, công nghệ mới, như: AI, Deepfake… để tiếp cận đến người dân trong nước thực hiện hành vi lừa đảo trực tuyến.
Những kịch bản lừa đảo bên trong hang ổ tội phạm
Khi lực lượng các quốc gia trong đó có Việt Nam đấu tranh mạnh với các tập đoàn lừa đảo xuyên quốc gia tại Campuchia, các nhóm đối tượng đã di chuyển từ các khu vực trung tâm thành phố đông dân cư về những khu vực mới, biệt lập từ khoảng cuối năm ngoái.
Từ những thông tin ban đầu của các nạn nhân của thủ đoạn lừa đảo qua mạng, các trinh sát hình sự của Công an tỉnh Lai Châu và Cục Cảnh sát Hình sự, Bộ Công an đã nhiều lần xuất cảnh sang trinh sát, nắm tình hình thu thập tài liệu chứng cứ.
Bên trong hang ổ tội phạm là những kịch bản lừa đảo hoàn hảo đã được các đối tượng giăng ra khiến các nạn nhân sập bẫy.
Đồi Bokor, Thành phố Bokor, tỉnh Kampot, Campuchia cách cửa khẩu Hà Tiên, tỉnh An Giang, biên giới Việt Nam - Campuchia 90km. Khu vực biệt lập, không có người dân sinh sống, nằm trên đỉnh núi.
Theo các trinh sát, trên 70 công ty chuyên hoạt động lừa đảo tại đây. Nhiều đối tượng lừa đảo của nhiều quốc gia trong đó có các đối tượng người Việt Nam.
Tại đây có một trạm thu phát sóng để phục vụ hoạt động lừa đảo. Vị trí các tòa nhà nhóm đối tượng chuyên lừa đảo người Việt Nam. Đứng đầu là các đối tượng người Trung Quốc.
Trinh sát hình sự, Công an tỉnh Lai Châu cho biết: ''1 ngày nhân viên thực hiện 200 - 300 cuộc gọi lừa đảo. Hoạt động tại 3 tòa, chia thành các nhóm, mỗi nhóm 1 nhiệm vụ''.
Bên trong 1 tòa nhà, các đối tượng hàng ngày nhận các kịch bản lừa đảo của các quản lý người Việt Nam. Những kịch bản này được dịch ra nhiều ngôn ngữ để áp dụng với người dân nhiều quốc gia.
Mỗi đối tượng có 1-3 điện thoại, máy tính để bàn. Hàng loạt các kịch bản với các tình huống mỗi đối tượng đều phải học thuộc và thay đổi với từng khách hàng. Theo các trinh sát, các đối tượng triệt để sử dụng những phần mềm AI làm giả hình ảnh bản thân che giấu danh tính.
Trinh sát hình sự, Công an tỉnh Lai Châu: 10-15% là đối tượng có tiền án tiền sự, còn lại là các đối tượng tự nguyện sang kiếm tiền. Có đối tượng được trả hơn 800 triệu đồng/tháng, sức hút đồng tiền sang lừa đảo.
Theo bảng doanh thu hàng ngày của nhóm đối tượng, trung bình từ 500 triệu đồng - gần 10 tỷ đồng. Có những đối tượng có ngày lừa được nhiều nhất lên đến 6 tỷ đồng.
Ngoài số tiền lương 1.000 USD/1 tháng, các đối tượng sẽ hưởng hoa hồng từ 3- 8% với mỗi lần lừa thành công 1 nạn nhân. Đó là lý do trong các công ty lừa đảo có nhiều đối tượng đã chủ định từ đầu sang đây làm công việc này, trong đó nhiều đối tượng đã vượt biên trái phép.
Qua công tác trinh sát, nắm tình hình, theo Cục cảnh sát Hình sự, Bộ Công an, có hàng chục nghìn đối tượng người Việt đang làm việc cho các tổ chức lừa đảo tại Campuchia.
Nhiều đối tượng có tiền án tiền sự bị truy nã hoặc muốn làm giàu nhanh đã tự nguyện sang đây làm việc cho các công ty lừa đảo. Các đối tượng nắm được tâm lý của người dân trong nước để thường xuyên, liên tục thay đổi kịch bản lừa đảo.
Lừa đảo trực tuyến đang ngày càng phát triển và biến tướng nguy hiểm hơn. Từ việc bị lừa sang Campuchia để lừa đảo trước đây, giờ các đối tượng còn tình nguyện lừa đảo để nhận lương và hoa hồng. Kỷ nguyên 4.0 đem lại sự thuận tiện nhưng cũng là con dao hai lưỡi, khi tài khoản ngân hàng - hay những chiếc két sắt online của chúng ta dễ bị kẻ xấu tiếp cận hơn nhiều so với những chiếc két sắt vật lý được khóa kín trong nhà.
