Từng bị coi là "khùng điên" vì gắn bó với việc nuôi kiến, chàng trai 34 tuổi Nguyễn Tấn Minh Nhựt (phường An Lạc, TP.HCM) hiện là một trong những người thuộc thế hệ đầu tiên phát triển bộ môn kiến cảnh chuyên nghiệp tại Việt Nam, sở hữu cửa hàng kinh doanh cho riêng mình.
Từng bị cho là “khùng điên” vì nuôi kiến, nay anh Nhựt đã biến niềm đam mê nhỏ bé thành nghề mang lại thu nhập ổn định.
Biến "thú vui" thành nghề lạ
Anh Minh Nhựt gắn bó với bộ môn nuôi kiến cảnh đã được khoảng 6 năm. Tuy nhiên, ngọn lửa đam mê lại được nhóm lên một cách rất tình cờ trong giai đoạn đại dịch COVID-19. "Vô tình giai đoạn COVID-19 thì mình ở nhà, dọn dẹp thấy đàn kiến trong hốc cây. Ban đầu định xịt diệt nó đi nhưng thấy ấu trùng, con non tội quá nên cũng chùn tay," anh Nhựt kể lại.
Sau đó, anh cho đàn kiến vào một cái hũ, cái thau. Điều bất ngờ là chúng lại sinh sản tốt.
"Hoá ra con này cũng nuôi được. Sau đó mình mới lên google search thử nuôi kiến. Không ngờ trên thế giới cũng có một cộng đồng nuôi kiến phát triển từ lâu rồi," anh chia sẻ.
Nuôi kiến cảnh không chỉ là thú vui, mà còn là cách rèn luyện sự kiên nhẫn và quan sát thế giới vi mô.
Thời gian đầu, việc nuôi kiến tại Việt Nam không có dữ liệu, trong khi kiến nước ngoài lại bị hạn chế về giống và ngôn ngữ. "Mình phải tự tìm hiểu nhiều lắm, cũng thất bại nhiều. Nuôi dòng bản địa là nhiều thôi. Mỗi lần thử mình lại tìm ra nhiều cái và càng 'dính' với bộ môn này."
Ban đầu chỉ là thú vui nhưng dần dần, nuôi kiến lại trở thành một nghề kiếm cơm của anh Minh Nhựt. Quyết định rẽ ngang từ một công việc ổn định sang nuôi kiến cảnh đã vấp phải không ít sự phản đối từ gia đình và người thân.
"Người thân xung quanh cũng nói 'mày làm khùng điên gì suốt', giai đoạn đầu mất khoảng 1 năm. Lúc đầu chỉ là thú vui thôi, sau khi mình nuôi được rồi thì mới làm kinh doanh. Gia đình cũng bảo 'mày làm chuyện tào lao gì'," anh Nhựt tâm sự.
Tuy nhiên, với sự kiên trì của mình, anh đã tạo dựng được uy tín. "Mình cũng là lứa đầu nên nhiều người biết đến. Trong khoảng thời gian bộ môn này phát triển thì bán được khá nhiều" anh cho biết. Hiện tại, cửa hàng của anh Nhựt đang hoạt động ổn định, tệp khách hàng đa dạng từ người lớn tuổi đến các bạn trẻ, mang lại thu nhập ổn định cho anh và những người em làm chung.
Đến thời điểm hiện tại, chàng trai 9x này đang nuôi khoảng 40 dòng kiến khác nhau. Trong đó có các nhóm dễ nuôi như: Kiến thợ mộc (Camponotus Sanctus, Camponotus Haberari, Camponotus Irritans…); Kiến ăn hạt (Messor barbarus); Kiến mật (dòng kiến có ngoại hình đẹp, giá cao); cùng các dòng độc đáo như kiến quân đội, kiến dệt lá, săn mồi (kiến vàng) và kiến Ponerine (các họ Harpegnathos Venator, Diacama Scalpratum với ưu điểm kích thước to, ngầu, săn mồi tốt).
Những con vật nhỏ bé nhưng đầy mê hoặc
Theo anh Minh Nhựt chia sẻ, một trong những dòng kiến thu hút người chơi nhất là kiến mật.
Anh Nhựt giải thích: "Trong tự nhiên, loài này sinh sống ngoài vùng sa mạc. Đến mùa khô nóng ít thức ăn nên mùa xuân nhiều thức ăn thì chúng sẽ tích trữ rất nhiều ở một 'kho dự trữ trong cơ thể'."
Con kiến sẽ ăn thật nhiều dinh dưỡng, khiến bụng phình to ra như một kho dự trữ năng lượng. Người chơi thường cho kiến ăn các loại màu vàng, màu đỏ để khai thác đặc tính này, tạo thành những "viên ngọc" lấp lánh trang trí cho tổ kiến.
Những con kiến mật với màu sắc đặc biệt
Những con kiến mật với chiếc bụng phình to như viên ngọc – điểm thu hút nhất trong thế giới kiến cảnh.
Mỗi dòng kiến có hình dáng và tập tính riêng, mang lại trải nghiệm quan sát khác biệt cho người chơi.
Anh Nhựt cho biết thêm, chi phí nuôi kiến cảnh không quá tốn kém, chủ yếu tập trung vào nguyên vật liệu làm chuồng trại. Để tiết kiệm và thỏa sức sáng tạo, anh thường tận dụng các vật chứa có sẵn như thau, hộp cũ, và mua bổ sung vật liệu phù hợp.
Một chuồng nuôi kiến cảnh được thiết kế khoa học thường bao gồm hai phần chính: Phần tổ và Phần săn mồi (Outworld). Phần tổ, nằm bên dưới, là nơi sinh sống và phát triển của đàn kiến, thường được làm từ một loại xi măng xây dựng. Trong khi đó, Phần săn mồi nằm phía trên, được bao bọc bởi các lớp mica trong suốt, có vai trò mô phỏng không gian săn mồi tự nhiên.
Để tối ưu hóa việc vệ sinh và chăm sóc, chuồng còn được thiết kế thêm hai hộc nhỏ bên hông; hộc phía trên dùng để chứa thức ăn, còn hộc phía dưới là khu vực kiến gom rác và thức ăn thừa, giúp việc làm sạch tổ trở nên dễ dàng hơn.
Anh Nhựt tận dụng các vật liệu đơn giản như thau, hộp nhựa, mica trong để tạo môi trường sống tự nhiên cho kiến.
Về mặt chi phí, anh Nhựt cho biết việc nuôi kiến cảnh không quá tốn kém. Khoản đầu tư ban đầu để sở hữu và thiết lập một tổ kiến cảnh cơ bản chỉ dao động khoảng 500.000 - 1.000.000 đồng. Đáng chú ý, phí duy trì và chăm sóc đàn kiến sau đó lại rất tiết kiệm, chỉ khoảng 30.000 đồng/tháng.
Tuy nhiên, giá trị của một tổ kiến cảnh lại rất đa dạng, từ vài chục đến vài trăm nghìn đồng cho đến những đàn kiến có giá trị lên đến cả triệu đồng. Ở mức phổ thông, người chơi thường chi khoảng 200.000 - 500.000 đồng để sở hữu một tổ kiến. Đối với những người muốn "xây biệt thự" cho kiến, với cảnh trí cầu kỳ, nhiều chức năng và kích thước lớn, chi phí có thể tăng vọt lên 5-7 triệu, thậm chí 10 triệu đồng. Giống như thú chơi hồ cá hay hồ thuỷ sinh, nếu người chơi đầu tư lớn vào cảnh trí và thiết kế, giá trị của tổ kiến có thể đạt tới vài chục triệu đồng.
Thông qua hành trình của mình, Nguyễn Tấn Minh Nhựt đã biến những sinh vật nhỏ bé thành một thị trường tiềm năng, khẳng định vị trí của mình trong cộng đồng đam mê kiến cảnh đang ngày càng phát triển tại Việt Nam.
