Bể ngầm Cross-Wave chứa nước, giảm lụt hoạt động ra sao?

Trong bối cảnh đô thị hóa nhanh và hệ thống thoát nước quá tải, TP.HCM đang thử nghiệm giải pháp hồ điều tiết ngầm với sức chứa 13.000 m³ nước mưa.

TP.HCM đang nghiên cứu xây dựng hồ điều tiết ngầm dưới sân bóng Linh Tây với sức chứa 13.000 m³ nước mưa, nhằm giảm ngập cho khu vực chợ Thủ Đức – điểm nóng ngập úng nhiều năm qua. Điểm đặc biệt của dự án này là ứng dụng công nghệ Cross-Wave – giải pháp tiên tiến đến từ Nhật Bản, được nhiều quốc gia áp dụng trong chiến lược chống ngập đô thị.

Lưu trữ, Giảm tải, Thẩm thấu: 3 chiến lược kiểm soát nước mưa trong đô thị. (Nguồn: Ctc-n.org)

Cross-Wave là gì và vì sao được chọn?

Cross-Wave là hệ thống mô-đun nhựa polypropylene tái chế, được thiết kế dạng khối rỗng với độ rỗng lên tới 95%, cho phép chứa lượng nước lớn trong không gian nhỏ. Các khối này được lắp ghép theo cấu trúc xếp chéo 90°, giúp tăng độ ổn định mà không cần khung đỡ.

So với bể bê tông truyền thống, Cross-Wave có nhiều ưu điểm: thi công nhanh, chịu tải trọng lớn (xe tải 25 tấn vẫn có thể chạy trên bề mặt), và linh hoạt vị trí lắp đặt dưới sân bóng, bãi xe hoặc công viên mà không chiếm diện tích mặt đất. Ngoài ra, vật liệu nhựa tái chế giúp giảm phát thải CO₂, thân thiện với môi trường.

Hệ thống Cross-Wave hoạt động theo nguyên tắc lưu trữ tạm thời và xả chậm:

Thu gom nước mưa: Nước từ đường phố và sân bóng được dẫn vào bể qua cống thu gom và bộ lọc rác.
Lưu trữ trong khoang rỗng: Các mô-đun Cross-Wave tạo thành khoang chứa lớn, giảm áp lực cho hệ thống cống trong giờ cao điểm mưa.
Xả chậm và thấm xuống đất: Nước được xả dần qua van điều tiết hoặc thấm xuống đất, bổ sung nước ngầm.
Tích hợp công nghệ thông minh: Có thể gắn cảm biến IoT để giám sát mực nước và điều khiển xả tự động, tối ưu hiệu quả vận hành.

Công nhân đang lắp đặt các mô-đun nhựa Cross-Wave để tạo thành khoang rỗng dưới lòng đất, chuẩn bị cho hệ thống hồ điều tiết ngầm chứa nước mưa. (Nguồn: Sekisui)

Hệ thống bể ngầm Cross-Wave sau khi hoàn thiện phần lắp ghép, sẵn sàng phủ đất và hoàn trả mặt bằng cho công trình phía trên. (Nguồn: Sekisui)

Bể ngầm tại sân bóng Linh Tây, TP.HCM lớn hay nhỏ so với thể giới?

Hồ điều tiết ngầm Linh Tây tại TP.HCM có dung tích khoảng 13.000 m³, tương đương gần 5 bể bơi Olympic. Dù quy mô này còn khiêm tốn so với các công trình chống ngập nổi bật trên thế giới, nhưng cần đặt trong bối cảnh địa phương để có cái nhìn khách quan hơn.

Tại Copenhagen (Đan Mạch), hồ điều tiết ngầm tại công viên Enghaveparken có sức chứa khoảng 25.000 m³ – gần gấp đôi dự án tại Linh Tây. Tuy nhiên, Copenhagen chỉ có dân số vào khoảng 800.000 người, với hạ tầng thoát nước hiện đại và mật độ xây dựng thấp hơn. Việc xây hồ ngầm ở đây chủ yếu nhằm tăng khả năng chống chịu trước biến đổi khí hậu và tạo không gian xanh đa chức năng.

Trong khi đó, Tokyo (Nhật Bản) sở hữu hệ thống thoát nước ngầm G-Cans – công trình lớn nhất thế giới với dung tích lên tới 12 triệu m³. Hệ thống này phục vụ cho 34 triệu dân của Tokyo, trong đó có cho khu vực với 13 triệu dân, thường xuyên đối mặt với lũ từ sông lớn và mưa bão.

Hệ thống thoát nước ngầm G-Cans của Tokyo, Nhật Bản. (Nguồn: Flickr)

Trở lại với TP.HCM, nơi hồ Linh Tây được đề xuất, địa hình thấp dạng lòng chảo, chênh lệch gần 30 m, khiến nước mưa từ các khu vực lân cận dồn về. Hệ thống thoát nước tại đây đã xuống cấp, bồi lắng, không đáp ứng được nhu cầu hiện tại. Với dân số khoảng 1,2 triệu người tại khu vực Thủ Đức, việc xây dựng hồ ngầm dưới sân bóng là giải pháp tận dụng không gian công cộng, tiết kiệm quỹ đất và tăng khả năng điều tiết nước cục bộ. Dù quy mô nhỏ hơn các công trình quốc tế, Linh Tây vẫn là bước đi chiến lược phù hợp với điều kiện đô thị hóa nhanh và ngân sách hạn chế của TP.HCM.

Tại Việt Nam, hồ điều tiết đầu tiên sử dụng Cross-Wave tại TP.HCM được lắp đặt ở đường Võ Văn Ngân, Thủ Đức, với dung tích 109 m³. Dự án Linh Tây hiện nay cũng sử dụng công nghệ này, với quy mô lớn hơn.

Đọc thêm