Vài năm trước, bên lề phiên tòa xét xử vụ ly hôn nghìn tỷ giữa vợ chồng nhà sáng lập tập đoàn Trung Nguyên, ông Đặng Lê Nguyên Vũ có khá nhiều dịp chia sẻ về hành trình khởi nghiệp của mình. Khi được hỏi thủa ban đầu khởi nghiệp của ông có khó lắm không, ông Vũ cho biết rất khó khăn.
"Không có thuận lợi nhé, lúc đấy khó khăn lắm. Thực ra có một câu nó theo Qua miết thôi. Thứ nhất là khi tự an ủi những lúc mệt mỏi quá: "Trời trước khi trao việc lớn cho ai phải hành hạ người đó". Thứ hai là mình không có tiền thì phải có trí. Không có trí thì phải đổ mồ hôi, sức lao động. Những thứ đó nó là điểm tựa cho mình. Nếu nói khởi nghiệp thì hiện nay các bạn gần như nó không phải là con số 0 nữa. Giờ nó có điều kiện đủ thứ nào là môi trường. Ngày xưa Qua là còn số âm chứ không phải số 0", ông Vũ trả lời.
Tất nhiên để có một Trung Nguyên lớn mạnh như hiện nay, ông Vũ cho rằng cần phải nghĩ lớn.
"Khi ra đời Qua khác người khác. Chí đầu tiên của Qua nó lớn lắm. Hồi xưa người ta đặt "cơ sở" nhưng Qua phải ghi là "hãng" mới được nha. Qua nói với mấy bạn sinh viên của mình, 6 tháng của mình phải làm hơn người ta làm 20 năm. Mà phải làm được đó nghe. Nhưng thế mệt lắm", ông khuyên người trẻ muốn khởi nghiệp.
Ngày nay chúng ta có xu hướng nghĩ về sự thành công của những tỷ phú nổi tiếng như Bill Gates, Warren Buffett hay Đặng Lê Nguyên Vũ dưới góc độ của cải và thành tích đạt được. Những thước đo này không sai, nhưng vấn đề là chúng ta bị ám ảnh bởi những thành tích này mà bỏ qua những hy sinh cần thiết để đạt được điều đó.
Thời gian là một yếu tố khi nói đến hy sinh. Như Warren Buffett đã từng có câu nói nổi tiếng: "Đó là thứ duy nhất bạn không thể mua. Ý tôi là, về cơ bản, tôi có thể mua bất cứ thứ gì tôi muốn, nhưng tôi không thể mua được thời gian".
Warren Buffett hoàn toàn đúng. Để theo đuổi những đam mê mang lại giá trị lớn trong khi bạn chỉ có 24 giờ mỗi ngày, bạn phải từ bỏ các hoạt động mang lại giá trị thấp. Sử dụng thời gian hiệu quả để làm việc 6 tháng bằng người khác làm 20 năm cũng hàm ý sâu xa trong lời khuyên của chủ tịch tập đoàn Trung Nguyên.
Việc đưa ra quyết định không hề dễ dàng, nhưng tin tốt là chúng ta hoàn toàn làm điều này một cách tự nhiên. Một nghiên cứu năm 2009 từ Trường Tâm lý học thuộc Đại học Adelaide cho thấy rằng mọi người sẵn sàng từ bỏ lựa chọn để có phần thưởng lớn hơn những người khác. Tuy nhiên, nếu khoản nhận lại không rõ ràng, chúng ta sẽ gặp khó khăn hơn khi từ bỏ chúng. Đó là lý do tại sao việc kiểm tra chi phí cơ hội và lợi nhuận thu về lại quan trọng như vậy. Bạn thực sự phải dành thời gian để tìm ra chi phí cơ hội và lợi ích của từng cái và xem đâu thực sự là thứ giá trị đáng theo đuổi.
Bill Gates và Warren Buffett có những chiến lược để thực hiện điều này được trang CNBC tổng hợp lại như sau.
Kiểm tra mỗi hành động
Mặc dù tình yêu của Gates dành cho công nghệ đã giúp ông xây dựng một công ty trị giá hàng tỷ USD, nhưng ông từ chối để công nghệ làm mình phân tâm khỏi những điều quan trọng.
"Tôi đã ngừng nghe nhạc và xem TV ở độ tuổi 20. Nghe có vẻ cực đoan, nhưng tôi đã làm điều đó vì tôi nghĩ rằng chúng sẽ chỉ khiến tôi phân tâm khi nghĩ về phần mềm ", tỷ phú viết trong một bài đăng trên blog cá nhân. Ông áp dụng các giá trị tương tự khi nói đến việc nuôi dạy con cái. Gates đã không cho phép các con mình có điện thoại di động cho đến khi chúng 14 tuổi. Bill Gates cũng giữ nguyên tắc "không gọi điện thoại" trong những bữa ăn gia đình.
Buffett cũng không phải là người thích sự phiền nhiễu của công nghệ. Vị chủ tịch tập đoàn Berkshire Hathaway không sử dụng máy tính trong văn phòng của mình. Warren Buffett hạn chế sự phân tâm của Internet bằng cách sở hữu một chiếc điện thoại nắp gập - mặc dù đã nhiều lần CEO Apple Tim Cook cố gắng thuyết phục ông tham gia cuộc cách mạng iPhone.
Những đam mê mang lại giá trị cao
Bạn đừng cho rằng một hoạt động "hiệu quả" có nghĩa không thể tạo ra niềm vui. Những sở thích bạn theo đuổi bên ngoài nên phải luôn bắt nguồn từ những gì bạn đam mê bên trong. Nếu bạn thấy nó thực sự thú vị và bổ ích, hãy gắn bó với nó. Chỉ cần ngồi yên một chỗ cũng có thể làm nên điều kỳ diệu cho bộ não của bạn. Điều đó làm tăng tính sáng tạo, cải thiện kỹ năng ra quyết định của bạn và thậm chí có thể buộc bạn phải đưa ra các giải pháp sáng tạo cho những vấn đề hiện có.
Đối với Buffett, sở thích đó là chơi bài, một trò chơi đòi hỏi rất nhiều sự kiên nhẫn, chiến lược và chiến thuật. "Đó phải là bài tập trí tuệ tốt nhất hiện có," ông từng tuyên bố. "Bạn sẽ thấy các tình huống mới cứ sau mười phút. Chơi bài bao gồm cả việc cân nhắc tỷ lệ lãi-lỗ. Bạn đang thực hiện các phép tính mọi lúc. "
Buffett cũng có sở thích đọc sách. Khi được hỏi về bí quyết thành công của mình trong buổi nói chuyện tại Trường Kinh doanh Columbia, ông đã chỉ xấp báo lớn và trả lời: "Hãy đọc 500 trang như thế này mỗi ngày. Đó là cách kiến thức hoạt động. Nó tích lũy dần, giống như lãi suất kép ". Thậm chí ngày nay, vị tỷ phú này dành 80% thời gian trong ngày để đọc.
Mỗi giờ đều có giá trị
Theo cách hiểu đó, Malcolm Gladwell giải thích trong cuốn sách "Outliers: the Story of Success" (Tạm dịch: Những kẻ xuất chúng) bàn về cách một phần thành công của Gates được xây dựng dựa trên nền tảng của "quy tắc 10.000 giờ". Quy tắc nói rằng, để thành thạo một kỹ năng đẳng cấp thế giới cần 10.000 giờ luyện tập. Trong trường hợp của Gates, đó là thực hành lập trình.
Rõ ràng, con số đó là rất nhiều thời gian - và không phải ai trong chúng ta cũng đủ khả năng dành 10.000 giờ để thành thạo một kỹ năng. Kết quả ở đây chỉ ra rằng Bill Gates đã tìm thấy thứ mà mình yêu thích, dành thời gian cho nó, thành thạo kỹ năng và xây dựng một doanh nghiệp từ đó. Bạn có thể đi theo bước đi của ông và tất nhiên là với khả năng tốt nhất của bạn bằng cách tìm ra những gì bạn có tiềm năng trở thành chuyên gia và sau đó chọn các hoạt động sẽ giúp bạn phát triển trong lĩnh vực đó.
Hãy để tâm trí cân bằng, điều độ
Bạn vẫn có thể tận hưởng những niềm vui không cần đầu óc của cuộc sống. Tận hưởng giờ hạnh phúc. Chơi bài hay xem một bộ phim Netflix trong cuối tuần. Hãy mua sắm thoải mái nếu điều đó khiến bạn cảm thấy dễ chịu hơn. Quãng thời gian Bill Gates dừng xem TV và âm nhạc chỉ kéo dài khoảng 5 năm. Vấn đề chỉ là cắt giảm những thứ kém hiệu quả hơn chứ không phải ép mình loại bỏ hoàn toàn chúng.
