Báo cáo mới nhất của Sở Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (BR-VT) cho thấy hiện nay các khu chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) như bãi rác Phước Cơ, Láng Dài, Suối Rao, Bưng Riêng, Bình Châu, Gò Cà (trừ khu vực Bãi Nhát, huyện Côn Đảo) đã đóng cửa. Trong khi đó, vẫn chưa có dự án xử lý CTRSH bằng công nghệ đốt, tái chế (còn gọi là đốt rác, phát điện) nào đi vào hoạt động dù lộ trình đặt ra là năm 2021 sẽ xử lý rác bằng công nghệ này.
Quá tải và ô nhiễm
Theo Sở TN-MT, ở khu vực đất liền, BR-VT cấp giấy chứng nhận đầu tư xử lý CTRSH cho 3 doanh nghiệp, là Công ty TNHH KBEC Vina, Công ty CP Môi trường xanh Bảo Ngọc và Công ty TNHH Green HC. Trong đó, dự án của Công ty CP Môi trường xanh Bảo Ngọc đến nay vẫn chưa thực hiện xong việc di dời (từ phường Phước Hòa, thị xã Phú Mỹ) vào khu xử lý chất thải tập trung Tóc Tiên nên chưa thể đưa vào hoạt động.
Tương tự, dự án khu liên hợp xử lý chất thải Láng Dài (huyện Đất Đỏ) do Công ty TNHH Green HC làm chủ đầu tư có diện tích 50 ha, tổng công suất xử lý chất thải rắn sinh hoạt là 299 tấn/ngày được chia làm 2 giai đoạn. Công ty đã đầu tư giai đoạn 1 khoảng 90% nhưng vẫn bằng công nghệ chôn lấp hợp vệ sinh. "Do dự án triển khai chậm 3 năm, lại không còn phù hợp với thực tế nên Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã có thông báo chỉ đạo các cơ quan chức năng liên quan thực hiện các thủ tục chấm dứt dự án này" - đại diện Sở TN-MT tỉnh BR-VT thông tin.
Rác chất thành “núi” tại khu xử lý rác Bãi Nhát, huyện Côn Đảo, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu
Riêng dự án của Công ty TNHH KBEC Vina hiện áp dụng hình thức chôn lấp hợp vệ sinh với công suất khoảng 920 tấn/ngày và đang hoạt động tại khu xử lý chất thải tập trung Tóc Tiên với 38 ha. Tuy nhiên, theo Sở TN-MT, hiện khu chôn lấp của công ty này đã quá tải. Do sử dụng công nghệ chôn lấp nên khu xử lý chất thải tập trung này đã và đang phát sinh nhiều vấn đề về môi trường ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân.
Còn ở huyện Côn Đảo, báo cáo của Sở TN-MT tỉnh BR-VT cho thấy lượng rác thải phát sinh hằng ngày vẫn đang sử dụng hình thức chôn lấp không hợp vệ sinh tại khu vực Bến Đầm, một phần được đốt bằng lò đốt rác thô sơ thông thường. Đến nay, địa phương tồn đọng hơn 70.000 tấn rác thải chưa được xử lý. Lý do, các đơn vị thu gom trên huyện Côn Đảo đang thu gom rác thải cho hơn 1.840 hộ gia đình, 32 đơn vị sự nghiệp và khoảng 50 cơ sở doanh nghiệp, ước tính 11 tấn rác/ngày. Hằng năm, khối lượng rác thải sinh hoạt trên địa bàn tăng từ 5%-10%. Trong khi đó, mỗi ngày lò đốt tại huyện hoạt động hết công suất cũng chỉ xử lý được khoảng 5 tấn rác, số còn lại chất đống tại Bãi Nhát, gây ô nhiễm.
Lý giải về việc các dự án sử dụng công nghệ đốt, thu hồi năng lượng chậm triển khai, Sở TN-MT tỉnh BR-VT cho rằng một phần do năng lực chủ đầu tư còn hạn chế; việc thực hiện các thủ tục liên quan cho các dự án (thủ tục môi trường, giấy phép xây dựng, thẩm định thiết kế cơ sở…) thuộc thẩm quyền giải quyết của các cơ quan trung ương. Đồng thời, do ảnh hưởng của dịch bệnh khiến các chủ đầu tư gặp khó khăn dẫn đến chậm tiến độ triển khai các dự án. Đặc biệt, việc đầu tư nhà máy đốt rác, phát điện có công nghệ tiên tiến đòi hỏi chi phí lớn nên phải lựa chọn được nhà đầu tư có năng lực tài chính, kinh nghiệm, có năng lực triển khai...
Lập tức tháo gỡ
Trước thực tế các dự án xử lý CTRSH bằng công nghệ đốt, tái chế đang ì ạch, trong khi theo dự kiến đến năm 2025 khối lượng rác phát sinh trên địa bàn vào khoảng 1.590 tấn/ngày, vừa qua, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bà Rịa - Vũng Tàu đã chỉ đạo khẩn. Theo đó, yêu cầu các cơ quan liên quan phải khẩn trương lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án nhà máy xử lý CTRSH bằng công nghệ đốt, phát điện trong khu xử lý chất thải tập trung Tóc Tiên kết hợp xử lý CTRSH tại huyện Côn Đảo bằng nguồn xã hội hóa.
Để thực hiện chỉ đạo trên, theo ông Đặng Sơn Hải, Phó Giám đốc Sở TN-MT, sở đã có báo cáo gửi UBND tỉnh về tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án ở Tóc Tiên. Theo đó, dự án nhà máy xử lý CTRSH có công suất khoảng 1.000 tấn rác/ngày, với diện tích sử dụng đất không quá 5 ha, yêu cầu phải là công nghệ xử lý CTRSH bằng công nghệ đốt rác, phát điện có nguồn gốc, xuất xứ thuộc các nước phát triển được Bộ TN-MT, Bộ Khoa học - Công nghệ và các bộ, ngành liên quan xác nhận, bảo đảm chất thải phát sinh trong giai đoạn vận hành được tái sử dụng tối đa, xử lý đạt các quy chuẩn quốc gia về bảo vệ môi trường.
Ngoài ra, Sở TN-MT và Sở Kế hoạch và Đầu tư cũng đã có báo cáo UBND tỉnh BR-VT về thẩm định chấp thuận chủ trương đầu tư dự án nhà máy xử lý rác Côn Đảo theo hình thức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư. Dự án này sẽ có công suất xử lý không quá 50 tấn CTRSH/ngày; phân chia giai đoạn đến năm 2030 là 30 tấn/ngày và đến năm 2040 là 50 tấn/ngày. Tổng vốn đầu tư khoảng 60 tỉ đồng. Dự án có quy mô khoảng 1,9 ha tại khu vực Bến Đầm.
Đặc biệt, theo ông Đặng Sơn Hải, hiện Sở TN-MT còn đang lấy ý kiến để chuẩn bị triển khai đề án Quản lý chất thải rắn và phân loại CTRSH tại nguồn giai đoạn 2022-2025, định hướng đến năm 2030. Mục tiêu cụ thể của đề án là đến năm 2025, BR-VT giảm tỉ lệ rác thải được xử lý bằng phương pháp chôn lấp xuống dưới 30%; đối với các khu vực nông thôn tận dụng tối đa lượng chất thải hữu cơ để tái sử dụng, tái chế, làm phân hữu cơ hoặc tự xử lý tại các hộ gia đình thành phân hữu cơ. Đến năm 2030, tỉnh đặt mục tiêu sẽ là một trong những địa phương đi đầu thực hiện hiệu quả công tác phân loại CTRSH.
