Trí tuệ nhân tạo (AI) đang tạo ra một cuộc chuyển mình mạnh mẽ trên thị trường lao động, tạo ra nhu cầu cấp thiết về những kỹ năng mới nếu con người không muốn bị thay thế. Đó không phải vấn đề của tương lai bởi thực tế thị trường lao động ngày nay đòi hỏi ở người trẻ nhiều hơn là một tấm bằng và bộ hồ sơ theo khuôn mẫu.
Câu chuyện về một tân cử nhân nỗ lực tìm kiếm cơ hội việc làm với sự đồng hành của công nghệ AI, như được kể trong tập đầu tiên của chuỗi "Voices of Galaxy" từ Samsung đã phác họa nên tinh thần của thế hệ hiện tại: "Cơ hội không tự đến mà do mình tạo ra".
Tận dụng tốt Ai sẽ tạo lợi thế cho người trẻ khi bắt đầu công việc
Ảnh: Anh Quân
Có thể thấy sự trỗi dậy của AI tạo ra cuộc cách mạng trong quy trình tìm việc. Tuy không thay đổi bản chất cốt lõi của quá trình này (khám phá bản thân và thể hiện năng lực), trí tuệ nhân tạo đang đóng vai trò như chất xúc tác, giúp quá trình trở nên sâu sắc và hiệu quả hơn. AI có thể phân tích hàng nghìn tin tuyển dụng, giúp cá nhân hóa từng mẫu CV và thư xin việc, hay đóng vai nhà tuyển dụng để thực hành phỏng vấn. Sự khác biệt không nằm ở việc AI làm thay, mà trao cho người trẻ khả năng chuẩn bị kỹ lưỡng và chiến lược hơn.
Những kỹ năng "lên ngôi" trong kỷ nguyên AI
Sự bùng nổ của AI trong doanh nghiệp cũng đồng thời tái định hình những yêu cầu về kỹ năng đối với người lao động. Nỗi lo AI thay thế con người là có thật, nhưng thực tế, công nghệ này chủ yếu thay thế những việc làm có tính lặp đi lặp lại. AI tạo ra nhu cầu lớn hơn đối với những kỹ năng mang đậm dấu ấn con người, là những năng lực mà máy móc khó có thể sao chép.
Báo cáo "Tương lai việc làm" (Future of Jobs Report) mới nhất của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) đã vẽ nên bức tranh rõ nét về sự dịch chuyển này. Theo biểu đồ phân tích của WEF, AI và dữ liệu lớn được gần 50% nhà tuyển dụng xem là kỹ năng quan trọng, cần phải có của ứng viên trong năm 2025 thì tới 2030, tỷ lệ này tăng lên tới gần 90%.
Ngoài ra, đòi hỏi về "Tư duy phân tích" (Analytical thinking) và "Tư duy sáng tạo" (Creative thinking), "Khả năng phục hồi, linh hoạt và thích ứng" (Resilience, flexibility and agility), "Động lực và tự nhận thức" (Motivation and self-awareness)... cũng được dự báo tăng cao ở giai đoạn 2025 - 2030, trở thành những kỹ năng "mềm" được nhà tuyển dụng trọng dụng, mong muốn ứng viên của mình phải có.
Ngày càng nhiều các chương trình định hướng học sinh các cấp sớm tiếp cận AI để chuẩn bị cho tương lai
Ảnh: CTV
Sự dịch chuyển này gửi đi một thông điệp rõ ràng: thị trường lao động tương lai không cần những "cỗ máy sinh học", mà cần những bộ óc biết phân tích, sáng tạo và thích ứng.
AI trong vai trò "huấn luyện viên" kỹ năng cá nhân
Như đã đề cập ở trên, AI tạo ra yêu cầu về những kỹ năng mới, nhưng cũng đồng thời trở thành công cụ hiệu quả nhất để người trẻ rèn luyện chính những kỹ năng đó. Các trợ lý AI hiện đại, với khả năng tương tác tự nhiên bằng tiếng Việt như Gemini Live được tích hợp trên những thiết bị có Galaxy AI của Samsung, đang trở thành "cánh tay đắc lực" để rèn luyện những kỹ năng cốt lõi mà WEF đã chỉ ra.
Để nâng cao tư duy phân tích, người trẻ có thể sử dụng công cụ như Khoanh tròn để tìm kiếm (Circle to Search). Khi chuẩn bị cho một buổi phỏng vấn, thay vì chỉ đọc thông tin bề nổi, ứng viên có thể khoanh tròn vào tên một dự án, một thuật ngữ kỹ thuật hay tên của một đối thủ cạnh tranh của công ty đó để tìm hiểu sâu hơn ngay lập tức. Quá trình này giúp hình thành thói quen phân tích đa chiều và kết nối thông tin một cách logic.
Bùng nổ tỉ phú nhờ làn sóng AI
Đối với tư duy sáng tạo, các trợ lý AI như Gemini Live hoạt động như đối tác giúp phác thảo ý tưởng (brainstorming) không biết mệt mỏi. Người dùng có thể bắt đầu cuộc đối thoại để tìm kiếm ý tưởng cho dự án cá nhân, lên kế hoạch chiến dịch marketing, hay xây dựng kịch bản video... Khả năng tương tác đa phương thức (như việc hướng camera vào sản phẩm và yêu cầu AI gợi ý các góc chụp) càng mở rộng thêm không gian cho sự sáng tạo.
Ngay cả các kỹ năng mềm như giao tiếp và trình bày cũng có thể được cải thiện nhờ AI. Tính năng Trợ lý ghi chú (Note Assist) có ngay trên smartphone giúp người dùng hệ thống hóa ý tưởng, tóm tắt buổi trao đổi và tự động định dạng thành bản trình bày chuyên nghiệp. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, tính năng Phiên dịch trực tiếp (Live Translate) trở thành công cụ mạnh mẽ, giúp phá bỏ rào cản ngôn ngữ và tạo sự tự tin khi giao tiếp với đối tác hay nhà tuyển dụng quốc tế.
Nhiều chuyên gia đã nhận định rủi ro lớn hơn trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo không phải mất việc vì AI, mà bị thay thế bởi người khác biết cách sử dụng công cụ này hiệu quả hơn. Làn sóng ứng dụng AI trong doanh nghiệp đang tạo ra sân chơi mới, đòi hỏi người tham gia chủ động, biết cách biến công nghệ thành lợi thế để rèn luyện nếu muốn nắm bắt được cơ hội và bứt phá.
