Ngày nay, cổng USB đã quá quen thuộc đến mức chúng ta xem sự tồn tại của nó là điều hiển nhiên. Nhưng trước khi thiết bị nhỏ bé và tiện lợi này xuất hiện, thế giới máy tính từng phải trải qua thời kỳ vô cùng hỗn loạn và phức tạp.
Sự hỗn loạn trước thời kỳ USB xuất hiện
Theo đó, USB (viết tắt của Universal Serial Bus) mãi đến năm 1996 mới tồn tại. Trước thời điểm đó, thế giới máy tính của những năm 80 và đầu 90 là một mớ hỗn độn của đủ loại cổng kết nối như Serial, Parallel, PS/2, SCSI và thỉnh thoảng là vài cổng độc quyền kỳ quặc của riêng từng hãng.
Từng có nhiều loại cổng kết nối khác nhau trước khi USB ra đời
ẢNH: CHỤP MÀN HÌNH SLASHGEAR
Mỗi loại cổng có một kiểu đầu cắm, tốc độ dữ liệu và 'nghi thức' cài đặt riêng. Cắm thiết bị vào không phải là xong, đó mới chỉ là bắt đầu. Người dùng phải tự tay gán các cài đặt như IRQ, cổng COM và tốc độ baud - những thông số nghe giống như bảng điều khiển máy bay hơn là máy tính gia đình.
Nếu không may mắn, việc cài một chiếc máy in mới có thể đồng nghĩa với việc bạn phải mở tung thùng máy, lắp thêm một card giao tiếp và cầu nguyện rằng mình không làm chập cháy thứ gì đó. Chẳng có gì được tiêu chuẩn hóa và mỗi nhà sản xuất lại chơi theo luật của riêng mình.
Để hiểu sự hỗn loạn tồi tệ đến mức nào, hãy cùng nhìn lại các cổng kết nối thời đó:
- Cổng Serial: Dành cho chuột, modem và đôi khi là máy in. Nó truyền dữ liệu với tốc độ 'rùa bò', được đo bằng kilobit trên giây. Tệ hơn nữa, bạn phải khớp chính xác cài đặt tốc độ baud và cổng COM; chỉ cần sai một giá trị, mọi thứ sẽ không hoạt động.
- Cổng Parallel: Một đầu cắm 25 chân kềnh càng, chủ yếu dành cho máy in. Nó nhanh hơn cổng Serial nhưng không thể giúp người dùng nối tiếp các thiết bị với nhau.
- Cổng PS/2: Giúp đơn giản hóa một chút với một đầu cắm tròn cho chuột và một cho bàn phím, nhưng nó vẫn chưa phải là chuẩn chung. Tất nhiên, Apple vẫn tỏ ra khác biệt và sử dụng cổng Apple Desktop Bus (ADB) của riêng mình.
- SCSI: Dành cho ổ cứng ngoài và máy quét, mạnh mẽ hơn nhưng cũng đắt đỏ và 'khó tính'. Việc cài đặt đúng một chuỗi thiết bị SCSI có thể đòi hỏi sự kiên nhẫn cao.
- Game Port: Ngay cả tay cầm chơi game cũng cần có cổng riêng, thường được tích hợp trên một card âm thanh chuyên dụng.
Mỗi thiết bị nói một 'ngôn ngữ' riêng, cần cổng riêng và thường là cả card mở rộng riêng. Tốc độ thì chậm chạp (cổng Parallel khoảng 100 KB/giây, cổng Serial từ 115 - 450 Kbps).
Cuộc cách mạng mang tên USB
Đến giữa những năm 1990, các gã khổng lồ công nghệ thời bấy giờ gồm Intel, Microsoft và Compaq cuối cùng đã đồng ý tạo ra cổng duy nhất để chuẩn hóa tất cả kết nối. Và USB đã ra đời.
Khi USB 1.0 xuất hiện vào năm 1996, nó giống như đến từ tương lai. Một sợi cáp có thể truyền cả điện và dữ liệu. Nó hỗ trợ 'cắm nóng', nghĩa là người dùng có thể kết nối hoặc tháo thiết bị mà không cần khởi động lại máy tính, được coi như phép màu vào thời điểm đó. Về lý thuyết, mỗi kết nối USB có thể xử lý tới 127 thiết bị thông qua các hub.
USB đã 'thống nhất' các loại cổng kết nối trên máy tính
ẢNH: CHỤP MÀN HÌNH SLASHGEAR
Phải đến năm 1998, phiên bản USB 1.1 mới thực sự hữu dụng với tốc độ 12 Mbps. Apple cũng đóng một vai trò lớn trong việc thúc đẩy tiêu chuẩn này. Chiếc iMac G3 nguyên bản nổi tiếng đã loại bỏ mọi cổng cũ để chỉ sử dụng duy nhất USB. Vài năm sau, các nhà sản xuất khác cũng làm theo và khái niệm 'cắm là chạy' (plug and play) cuối cùng đã đúng với tên gọi của nó.
Dù đã phát triển và thay đổi nhiều, chiếc cổng nhỏ bé bên cạnh laptop của bạn đã âm thầm giải quyết một trong những vấn đề lộn xộn nhất trong lịch sử máy tính.
