86% doanh nghiệp lo ngại về tác động của thuế quan từ Mỹ

Theo khảo sát từ PwC Việt Nam, có tới 86% doanh nghiệp bày tỏ mối quan ngại đáng kể về những tác động tiêu cực tiềm tàng của thuế quang từ Mỹ. Đặc biệt, ngành sản xuất đang chịu tác động nặng nề hơn từ làn sóng bảo hộ thương mại và những biến động khó lường tại các thị trường xuất khẩu.

Theo báo cáo "Chính sách thuế quan mới của Mỹ Tác động và định hướng ứng phó cho doanh nghiệp sản xuất tại Việt Nam" màPwC Việt Nam vừa công bố, có tới 86% doanh nghiệp bày tỏ mối quan ngại đáng kể về những tác động tiêu cực tiềm tàng của thuế quan Mỹ đối với hoạt động kinh doanh.

86% doanh nghiệp lo ngại về tác động của thuế quan từ Mỹ. (Nguồn: *PwC Việt Nam*).

Trong đó, 23% doanh nghiệp dự đoán "Chi phí gia tăng" sẽ là tác động chính của thuế quan Mỹ, tiếp theo là "Dịch chuyển thị trường" và "Nhu cầu giảm" từ phía Mỹ (đều ở mức 15%).

Các chuyên gia từ PwC Việt Nam đánh giá, năm 2025, các doanh nghiệp sản xuất và dịch vụ tại Việt Nam đang vận hành trong một môi trường đầy biến động và thách thức. Cả hai lĩnh vực đều lo ngại về sự bất ổn kinh tế vĩ mô, chi phí leo thang và áp lực tuân thủ quy định.

Đặc biệt, ngành sản xuất đang chịu tác động nặng nề hơn từ làn sóng bảo hộ thương mại và những biến động khó lường tại các thị trường xuất khẩu. Trong khi đó, các doanh nghiệp dịch vụ đang đối mặt với những thách thức riêng, bao gồm sự thay đổi nhanh chóng trong hành vi tiêu dùng và bài toán quản lý nguồn nhân lực ngày càng phức tạp.

Chính sách thuế mới của Mỹ, có hiệu lực từ tháng 4/2025, đã áp mức thuế lên tới 46% đối với một số mặt hàng xuất khẩu từ Việt Nam. Các ngành chủ lực như dệt may, giày dép, gỗ, nội thất, nông nghiệp và thủy sản đang chịu ảnh hưởng nặng nề, với chi phí sản xuất tăng cao, đơn hàng dài hạn sụt giảm, và áp lực cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ tại Mexico, Indonesia và Malaysia.

Chuẩn bị gì để đối phó với 'làn sóng' thuế quan?

Để chuẩn bị và giảm thiểu tác động tiềm tàng từ thuế quan Mỹ, theo PwC Việt Nam, các doanh nghiệp đang triển khai ba nhóm chiến lược chính: Giảm phụ thuộc thương mại và kiểm soát gia tăng chi phí; Nâng cao hiệu quả hoạt động và duy trì khả năng cạnh tranh dài hạn.

Tỷ lệ khảo sát các doanh nghiệp đang chuẩn bị để thích ứng với tác động từ thuế quan. (Nguồn: *PwC Việt Nam*).

Trong đó, 44% doanh nghiệp đang đa dạng hóa nguồn cung ứng sang các quốc gia khác; 34% đang đàm phán với các nhà cung cấp hiện tại ;40% đang tự động hóa và tinh giản quy trình; 32% đang cải thiện hiệu quả/ giảm lãng phíl 41% đang tìm cách đa dạng hóa sang các thị trường mới và 25% đang điều chỉnh chiến lược giá.Khởi đầu là chuỗi cung ứng, nơi các doanh nghiệp đang nhận thức rõ rủi ro khi phụ thuộc quá mức vào một nguồn cung duy nhất là Trung Quốc.

Việc đa dạng hóa nhà cung cấp, đặc biệt là hướng tới các khu vực ổn định hơn, đã trở thành yếu tố cần thiết. Đồng thời, nhiều doanh nghiệp cũng nhận thấy cơ hội để đàm phán lại hợp đồng với nhà cung cấp nhằm kiểm soát chi phí tốt hơn và cải thiện dòng tiền.

Trong lĩnh vực sản xuất - trung tâm của mọi hoạt động - các doanh nghiệp đang đẩy nhanh quá trình tự động hóa và áp dụng các mô hình tinh gọn để nâng cao hiệu quả. Không chỉ các nhà xuất khẩu, mà cả các nhà sản xuất trong nước cũng đang tích cực hội nhập vào chuỗi cung ứng trong nước và chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp FDI, đây được xem là một chiến lược thực tiễn nhằm tối ưu hóa chi phí và tăng cường khả năng cạnh tranh.

Về mặt thị trường, khi các điểm đến xuất khẩu truyền thống trở nên khó đoán định hơn, các doanh nghiệp Việt Nam đang mở rộng sang thị trường EU, ASEAN và Nhật Bản - tận dụng mạng lưới hiệp định thương mại tự do vững chắc của quốc gia. Đồng thời, họ cũng đang tinh chỉnh các chiến lược định giá và tăng cường sự hiện diện thương hiệu kỹ thuật số tại các thị trường hiện có để khai thác tiềm năng chưa được tận dụng.

Cuối cùng, các nhà cung cấp dịch vụ - đặc biệt trong lĩnh vực hậu cần, tư vấn, ngân hàng và bảo hiểm - đang đối mặt với nhu cầu giảm sút từ các khách hàng xuất khẩu và rủi ro tín dụng gia tăng. Để ứng phó, họ đang đa dạng hóa cơ sở khách hàng và cải thiện chất lượng dịch vụ nhằm duy trì khả năng phục hồi trong một bối cảnh đang thay đổi.

Khuyến nghị chiến lược chuẩn bị và đối phó với tác động thuế quan từ PwC Việt Nam. (Nguồn: *PwC Việt Nam*).

PwC Việt Nam cũng cho biết, cả doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp đa quốc gia đều tập trung vào các giải pháp tối ưu chi phí trong quy trình sản xuất, với tỷ lệ lần lượt là 63% và 37%. Mục tiêu chung là nâng cao hiệu quả và giảm thiểu lãng phí thông qua các sáng kiến như sản xuất tinh gọn, tự động hóa quy trình, và đầu tư vào công nghệ sản xuất tiên tiến.

Việc áp đặt thuế quan đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam vào Hoa Kỳ đang làm tăng chi phí trực tiếp và giảm khả năng cạnh tranh. Vì vậy, để thích nghi, doanh nghiệp cần có một chiến lược đồng bộ - không chỉ đơn thuần là "cắt giảm chi phí" mà là "tái cấu trúc" hướng tới sự bền vững và linh hoạt.

Cũng như, chuyển đổi từ các hoạt động truyền thống sang các mô hình tinh gọn, linh hoạt, số hóa và giảm sự phụ thuộc vào một thị trường duy nhất là cách hiệu quả nhất để vượt qua giai đoạn bất ổn này một cách kiên cường.

Ông Mohammad Mudasser, Giám đốc, Dịch vụ Tư vấn Thương vụ - Chuyển đổi PwC Việt Nam cho rằng, năm 2025 mở ra nhiều thách thức nhưng cũng đầy tiềm năng cho ngành sản xuất và dịch vụ Việt Nam.

"Dù bối cảnh toàn cầu còn bất ổn, sự kiên cường và linh hoạt của doanh nghiệp Việt vẫn là điểm sáng. Với chiến lược đúng đắn và tận dụng thế mạnh nội tại, chúng ta có thể biến khó khăn thành cơ hội, thúc đẩy tăng trưởng và đổi mới bền vững", ôngMohammad Mudasser nói.