Gần đây, thông tin về quy định phải thông báo hoặc đăng ký tới cơ quan điện lực và các cơ quan liên quan khi lắp đặt điện mặt trời mái nhà tự sản tự tiêu gây nhiều tranh cãi. Không ít người dân cho rằng việc thông báo khi lắp điện mặt trời tự dùng và không bán điện cho EVN là không cần thiết, gây phiền hà, tốn thời gian và làm giảm động lực đầu tư .
Trong khi đó, cơ quan quản lý khẳng định việc thông báo là cần thiết để nắm bắt quy mô phát triển nguồn điện phân tán, đảm bảo an toàn hệ thống lưới điện và phục vụ công tác quản lý, quy hoạch năng lượng lâu dài.
Theo Nghị định 58/2025, nếu lắp điện mặt trời mái nhà chỉ để tự dùng, đấu nối với lưới điện quốc gia và không bán điện dư thừa, người dân cần thông báo tới Sở Công Thương, đơn vị điện lực cấp tỉnh các thông tin về tên tổ chức, cá nhân; loại hình nguồn điện, quy mô công suất; mục đích, địa điểm, thời điểm bắt đầu thực hiện, thời điểm hoàn thành.
Tuy nhiên, hiện nay, đa số hộ gia đình lắp điện mặt trời mái nhà đều đấu nối với lưới điện quốc gia để sử dụng điện lưới vào buổi tối hoặc vào thời điểm không có nắng. Phổ biến là hệ hòa lưới (on-grid) và hệ hybrid (vừa hòa lưới vừa có pin lưu trữ) để chủ động hơn khi mất điện.
Nếu hộ gia đình lắp điện mặt trời mái nhà có công suất nhỏ hơn 100kW, đấu nối với lưới điện quốc gia và không bán điện dư thừa, người dân cần gửi thông báo theo Mẫu 01 đến Sở Công Thương, đơn vị điện lực, cơ quan quản lý về xây dựng, phòng cháy chữa cháy tại địa phương.
Một số thông tin người dân cần điền theo Mẫu 01 khi thông báo lắp điện mặt trời mái nhà và đấu nối với hệ thống điện quốc gia (Ảnh: Chụp màn hình).
Bước 1: Trước hết, người dân cần điền các thông tin theo Mẫu 01 tại phụ lục của Nghị định 58. Trong đó, có thông tin hộ gia đình; mô tả sơ bộ về công trình xây dựng bao gồm kết cấu, chiều cao công trình, diện tích mái; công suất lắp đặt...
Bước 2: Chuẩn bị hồ sơ kèm theo bao gồm bản vẽ thiết kế lắp đặt nguồn điện. Bản sao tài liệu liên quan đến công trình có mái nhà theo quy định pháp luật (nếu có) như giấy phép xây dựng, văn bản nghiệm thu về phòng cháy chữa cháy... làm căn cứ xác định công trình xây dựng đã được đầu tư, xây dựng theo đúng quy định pháp luật.
Bước 3: Nộp Mẫu 01 đã điền thông tin và hồ sơ kèm theo đến Sở Công Thương, đơn vị điện lực, cơ quan quản lý về xây dựng, phòng cháy chữa cháy tại địa phương.
Đơn vị điện lực sẽ kiểm tra thông tin hồ sơ người dân cung cấp. Nếu hồ sơ đạt yêu cầu, điện lực sẽ phối hợp kiểm tra và nghiệm thu kết nối hệ thống.
Nếu hồ sơ chưa đạt yêu cầu, đơn vị điện lực sẽ thông báo và báo cáo Sở Công Thương địa phương để người dân có thể khắc phục. Sau khi người dân khắc phục xong, đơn vị điện lực sẽ phối hợp kiểm tra và nghiệm thu, đặc biệt đối với các hệ thống có công suất từ 100kW trở lên.
Về việc người dân thắc mắc tại sao điện mặt trời mái nhà cần phải thông báo hoặc đăng ký với đơn vị điện lực, ông Phạm Nguyên Hùng, Cục trưởng Cục Điện lực (Bộ Công Thương) cho rằng điện mặt trời mái nhà khác với các thiết bị gia dụng như điều hòa, đèn.
"Tấm pin điện mặt trời mái nhà sản xuất ra điện và nguồn điện này không ổn định do phụ thuộc nhiều vào thời tiết như mây, mưa, nắng. Để đảm bảo chất lượng điện năng ổn định, hệ thống điện mặt trời mái nhà cần được đấu nối và hỗ trợ bởi lưới điện quốc gia", lãnh đạo Bộ Công Thương chia sẻ.
Vì vậy, các dự án lớn phải thực hiện đăng ký. Các hệ thống nhỏ lẻ cần thông báo để ngành điện có cơ sở quản lý nhu cầu và hệ thống.
