Cụ thể, nhóm 23 nhà đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực năng lượng tái tạo tại Việt Nam vừa gửi thư đến Bộ trưởng 3 bộ nói trên, đề xuất được tổ chức một cuộc đối thoại song phương với các Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh và Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trong nửa đầu tháng 11 này.
Mục đích có một cuộc trao đổi mang tính xây dựng và thiện chí nhằm giải quyết những vấn đề đang tồn tại liên quan đến việc thanh toán cho 173 dự án thuộc cơ chế giá FIT đồng thời hỗ trợ sự phát triển bền vững của ngành năng lượng Việt Nam.
Dự án của 23 nhà đầu tư điện tái tạo này có tổng công suất hơn 4.182 MW.
Thư ngỏ nêu rõ đề nghị này được đưa ra sau nhiều tháng trao đổi. Đáng chú ý, các nhà đầu tư đã từng gửi 2 thư kiến nghị khẩn cấp nêu rõ các mối quan ngại và các đề xuất cụ thể. Ngoài ra, có hơn 80 thư bày tỏ quan ngại cũng đã được gửi bởi các nhà đầu tư, đại sứ quán và hiệp hội doanh nghiệp tới Chính phủ Việt Nam. Mục đích nhà đầu tư mong "có sự nhất quán", "một giải pháp công bằng và minh bạch cho các vấn đề hiện tại".
ẢNH: N.N
Trong thư gửi, các nhà đầu tư nước ngoài nêu, Thông tư 10/2023 của Bộ Công thương có hiệu lực từ tháng 6.2023, đã đưa ra yêu cầu mới đối với các dự án năng lượng tái tạo về việc phải có Biên bản nghiệm thu hoàn thành công trình (CCA) trước khi đạt được Ngày vận hành thương mại (COD).
Tuy nhiên, các nhà đầu tư cho rằng, yêu cầu trên là "chưa tồn tại vào thời điểm nhiều dự án có vốn đầu tư nước ngoài đạt COD - vốn chỉ được Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) xác nhận hoàn thành và bắt đầu vận hành theo cơ chế giá FIT. Điều này dẫn đến 173 dự án đã bị cơ quan chức năng xác định là chưa có CCA tại thời điểm COD, gây ra sự bất ổn và rủi ro đáng kể cho nhà đầu tư.
Các nhà đầu tư khẳng định sự ghi nhận và đánh giá cao thiện chí của các cơ quan Chính phủ trong việc giải quyết vấn đề này và duy trì môi trường đầu tư ổn định. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có quyết định chính thức nào được ban hành. Hầu hết các nhà đầu tư bị ảnh hưởng vẫn chưa nhận được thanh toán hoặc chỉ được thanh toán một phần từ EVN kể từ kỳ thanh toán tiền điện tháng 1.2025, và trong một số trường hợp là từ tháng 8.2022.
"Việc chậm trễ kéo dài này đang gây quan ngại sâu sắc cho cộng đồng doanh nghiệp. Những khó khăn về tài chính tiếp tục gây tác động nặng nề đến tất cả các dự án bị ảnh hưởng và cho các nhà đầu tư. Những thiếu hụt về dòng tiền đang gây áp lực đáng kể nên hoạt động kinh doanh cũng như khả năng trả nợ cho các ngân hàng trong và ngoài nước cũng như các định chế tài chính khác", thư gửi các bộ của các nhà đầu tư điện tái tạo nêu và cho biết, nhiều nhà máy điện gió và điện mặt trời cho biết đã sử dụng hết tất cả các biện pháp ứng phó khẩn cấp và đang đứng bên bờ vực phá sản.
Các nhà đầu tư này nêu quan điểm: "Là những nhà đầu tư quốc tế có định hướng lâu dài tại Việt Nam, chúng tôi hoàn toàn tôn trọng quyền quản lý của các cơ quan chức năng Việt Nam, miễn là việc quản lý đó phù hợp với luật pháp trong nước và quốc tế. Tuy nhiên, chúng tôi quan ngại rằng việc EVN đơn phương giữ lại các khoản thanh toán - dựa trên những thay đổi tùy tiện về định nghĩa ngày COD và tiêu chí đủ điều kiện FIT - là không phù hợp với các nguyên tắc về tính pháp lý, công bằng và thiện chí", thư ngỏ nhấn mạnh.
Từ đó, các nhà đầu tư cho rằng, việc này đang tác động tiêu cực đến các khoản đầu tư hiện hữu và sẽ ảnh hưởng đến niềm tin của nhà đầu tư vào quá trình chuyển dịch năng lượng của Việt Nam. Việc đề nghị cuộc họp này bắt nguồn từ niềm tin về thị trường Việt Nam như một điểm đến đầu tư lâu dài; tìm ra giải pháp phù hợp, vừa duy trì niềm tin của nhà đầu tư, vừa thúc đẩy các mục tiêu chuyển đổi năng lượng của Việt Nam.
