Theo báo cáo mới nhất từ ngân hàng Thụy Sĩ UBS, năm 2025 không chỉ là năm của những kỷ lục về con số, mà còn là thời điểm đánh dấu sự thay đổi về chất trong cấu trúc tài sản của giới siêu giàu thế giới.
Câu chuyện không chỉ dừng lại ở việc ai giàu lên, mà là tiền đang được tạo ra và chuyển dịch như thế nào trong một bối cảnh kinh tế đầy biến động.
Số lượng tỷ phú trên thế giới đang tăng nhanh và họ cũng giàu hơn bao giờ hết (Ảnh: iStock).
Cơn "say" AI và những tỷ phú bước ra từ đời thực
Dữ liệu cho thấy thế giới hiện có khoảng 2.900 tỷ phú, nắm giữ tổng tài sản lên tới 15.800 tỷ USD. So với con số 14.000 tỷ USD của một năm trước đó, khối tài sản của tầng lớp tinh hoa này đã tăng 13%. Động lực chính cho đà tăng này không gì khác ngoài sự bùng nổ định giá của các công ty công nghệ và đà hưng phấn của thị trường chứng khoán toàn cầu.
Không thể phủ nhận vai trò của trí tuệ nhân tạo (AI) trong việc "thổi" giá tài sản. Nhóm "Magnificent Seven" - 7 gã khổng lồ công nghệ Mỹ - đã chứng kiến cổ phiếu tăng 25% chỉ trong năm nay. Những cái tên quen thuộc như Larry Ellison (Oracle) hay Jensen Huang (Nvidia) tiếp tục giàu lên nhanh chóng nhờ làn sóng này. Riêng 6 tỷ phú công nghệ hàng đầu nước Mỹ đã bỏ túi thêm 171 tỷ USD.
Tuy nhiên, bức tranh tỷ phú năm 2025 đa dạng và "đời" hơn rất nhiều so với hình dung về những gã khổng lồ công nghệ ngồi trong tháp ngà. UBS ghi nhận sự xuất hiện của 287 tỷ phú mới - con số cao thứ hai trong lịch sử theo dõi dữ liệu (chỉ sau năm 2021, thời điểm tiền rẻ tràn ngập thị trường). Đáng chú ý, khoảng 70% trong số họ là những người "tự thân".
Họ đến từ đâu? Họ đến từ mọi ngóc ngách của nền kinh tế thực. Đó là Ben Lamm, người đang nuôi tham vọng "hồi sinh các loài đã tuyệt chủng" với công ty công nghệ sinh học Colossal Biosciences. Đó là Michael Dorrell, ông trùm đầu tư hạ tầng của Stonepeak Partners. Hay gần gũi hơn với độc giả châu Á, đó là anh em nhà họ Trương (Trương Hồng Siêu và Trương Hồng Phúc) - những người đã biến những ly trà sữa và kem giá rẻ Mixue thành một đế chế tỷ USD. Thậm chí, danh sách này còn có Justin Sun, một cái tên nổi đình đám trong giới tiền mã hóa.
Ông John Mathews, Giám đốc mảng quản lý tài sản tư nhân của UBS tại Mỹ, nhận định: "Bạn có thể thấy rõ sự tăng tốc trong đà gia tăng số tỷ phú, và điều này thực sự đến từ mọi hướng, cả khởi nghiệp kinh doanh lẫn thừa kế".
Cuộc đại chuyển giao 5.900 tỷ USD
Nếu như sự bùng nổ của AI là bề nổi, thì làn sóng chuyển giao tài sản mới là dòng chảy ngầm mạnh mẽ nhất. Chúng ta đã nghe các chuyên gia nói về điều này suốt một thập kỷ qua, nhưng theo UBS, năm 2025 là lúc nó thực sự hiện hữu rõ ràng.
Trong 12 tháng qua (tính đến tháng 4/2025), thế giới ghi nhận 91 tỷ phú mới nhờ thừa kế, với tổng tài sản nhận được là 298 tỷ USD. Trong số đó có tới 15 thành viên thuộc hai gia tộc dược phẩm danh tiếng tại Đức.
Ông John Mathews ví von tình hình hiện tại bằng một hình ảnh rất thú vị: "Tôi cho rằng chúng ta đang ở hiệp thứ hai của một trận bóng chày gồm chín hiệp".
Điều này hàm ý rằng, cuộc chuyển giao vĩ đại này mới chỉ bắt đầu. UBS dự báo trong 15 năm tới, khoảng 5.900 tỷ USD sẽ được chuyển giao từ thế hệ này sang thế hệ khác. Quy trình thông thường sẽ là tài sản được chuyển cho người bạn đời (thường là các bà vợ) trước khi đến tay con cái.
Tuy nhiên, đi kèm với khối tài sản khổng lồ là áp lực không nhỏ về sự kỳ vọng. Một khảo sát thú vị chỉ ra rằng, 82% các tỷ phú có con tham gia khảo sát muốn con cái mình tự lập và thành công bằng năng lực thay vì dựa dẫm vào "chiếc thìa vàng". Đây là một tín hiệu cho thấy tư duy quản trị gia sản của giới siêu giàu đang dần thay đổi: Trao cần câu quan trọng hơn trao con cá, dù con cá đó trị giá cả tỷ đôla.
Elon Musk dẫn đầu danh sách tỷ phú giàu nhất thế giới (Ảnh: Getty).
Bản đồ dòng tiền đang vẽ lại
Khi tiền nhiều lên, câu hỏi đặt ra là: Giới siêu giàu đang mang tiền đi đâu?
Báo cáo "Tham vọng tỷ phú" lần thứ 11 của UBS dựa trên phỏng vấn 87 tỷ phú đã hé lộ những thay đổi đáng kể trong khẩu vị đầu tư. Sức hấp dẫn của Bắc Mỹ - vốn được coi là "hầm trú ẩn" an toàn - đang sụt giảm. Tỷ lệ tỷ phú coi đây là điểm đến đầu tư tốt nhất trong ngắn hạn đã giảm từ 81% xuống còn 63%.
Thay vào đó, dòng vốn đang có xu hướng chuyển dịch sang Tây Âu và khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Mối lo ngại của giới tinh hoa tài chính cũng có sự phân hóa rõ rệt theo địa lý. Nếu như các tỷ phú châu Á đau đầu vì vấn đề thuế quan, thì các đồng cấp của họ tại Mỹ lại mất ăn mất ngủ vì lạm phát và những bất ổn địa chính trị.
Sự dịch chuyển không chỉ diễn ra với dòng vốn đầu tư, mà còn với chính nơi định cư của các tỷ phú. Thụy Sĩ, UAE, Mỹ và Singapore đang là những "bến đỗ" được ưa chuộng nhất. Lý do rất thực tế: Tìm kiếm chất lượng sống tốt hơn, né tránh rủi ro địa chính trị và tối ưu hóa thuế.
Một ví dụ điển hình cho thấy chính sách ảnh hưởng lớn thế nào đến dòng tiền của giới siêu giàu là câu chuyện vừa xảy ra tại Thụy Sĩ. Trong cuộc bỏ phiếu mới đây, 78% cử tri nước này đã bác bỏ đề xuất đánh thuế thừa kế 50% đối với tài sản trên 62 triệu USD. Kết quả này ngay lập tức được giới tài chính hoan nghênh.
Ông Benjamin Cavalli, lãnh đạo cấp cao của UBS, cho rằng quyết định trên đã phần nào “khôi phục sức hấp dẫn của Thụy Sĩ” - nơi dự kiến sẽ tiếp nhận 206 tỷ USD tài sản thừa kế trong vòng 15 năm tới.
Nhìn về tương lai, ông lưu ý: Giới tỷ phú, đặc biệt là thế hệ trẻ, ngày càng có tính dịch chuyển cao, sẵn sàng thay đổi nơi sinh sống và đầu tư để tìm kiếm môi trường thuận lợi hơn. Xu hướng linh hoạt này có thể làm đảo chiều bản đồ phân bổ tài sản toàn cầu trong những năm tới.
