Hội thảo "Nâng cao năng lực triển khai định hướng giao thông công cộng (TOD)" do UBND TPHCM phối hợp Tổng lãnh sự quán Vương quốc Anh tại TPHCM tổ chức hôm nay (24/9).
Tại hội thảo, ông Đặng Huy Đông - nguyên Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư - đề cập đến tình hình giá bất động sản tăng phi mã, người lao động có mức thu nhập trung bình mất 120-130 năm để mua được căn hộ. Ông cho rằng, việc này không thể coi là bình thường, bởi theo chuẩn thế giới thì đô thị hạnh phúc đảm bảo cho người có thu nhập trung bình thuê và mua trả dần căn hộ trong 12-20 năm.
Ông Đông gợi mở vấn đề trong việc bàn luận về cách triển khai và huy động vốn cho mô hình phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD) mà TPHCM đang quyết tâm đẩy mạnh.
TPHCM muốn triển khai mô hình TOD nhằm giải quyết bài toán giao thông (Ảnh: DT).
Theo mục tiêu đề ra, đến năm 2035, TPHCM đưa vào vận hành 355km đường sắt đô thị theo nghị quyết 188 của Quốc hội. Tổng vốn đầu tư khoảng 40 tỷ USD. Các khu TOD cũng là hướng đi quan trọng nhằm giải quyết bài toán giao thông, thúc đẩy giao thương và nâng cao chất lượng sống của người dân.
Nói về cách thức huy động vốn đầu tư dự án, ông Đông cho biết mô hình TOD có sự chung tay của lĩnh vực kinh tế tư nhân. Tuy nhiên, khi doanh nghiệp tư nhân tham gia đầu tư các tuyến đường sắt, các khu đô thị xung quanh nhà ga, phần vốn góp từ vốn chủ sở hữu chỉ 15-20%, còn lại là huy động hoặc lấy tiền từ người dân mua bất động sản.
Trong khi giá nhà ngày càng tăng thì giấc mơ an cư mới lạc nghiệp của người dân ngày càng xa vời. Theo ông, phải lựa chọn, sử dụng đúng vai trò của doanh nghiệp tư nhân, còn Nhà nước phải nắm giữ toàn bộ thị trường bất động sản và điều tiết được giá.
Về doanh nghiệp tư nhân, ông Đông nêu cơ quan Nhà nước hãy sử dụng đúng vai trò của họ, giỏi gì giao đó. Ví dụ, doanh nghiệp giỏi quản lý dự án công trình, đảm bảo tiến độ thời gian thì thuê làm và trả công.
Đối với Nhà nước, việc triển khai các khu đô thị xung quanh nhà ga cần được tính toán cụ thể. Giá thành xây dựng căn hộ làm sao đảm bảo khoảng 20-25 triệu đồng/m2, với diện tích 40m2 thì giá khoảng 1 tỷ đồng/căn. Cách làm này giúp đưa giá bất động sản xuống thấp, đáp ứng khả năng an cư lạc nghiệp và tăng tính khả thi của dự án.
Nguyên Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư nêu quan điểm không thể để cho khu vực tư nhân tối đa hóa lợi nhuận khi đầu tư, sẽ chỉ xây khu đô thị là căn hộ cao cấp, không có trường học, khu vui chơi... Điều đó khó đáp ứng mục tiêu 40% cư dân sinh sống tại chỗ.
Cuối cùng, ông Đông khẳng định đây là cơ hội cuối cùng cho TPHCM và cả Hà Nội chỉnh trang đô thị theo mô hình TOD để cạnh tranh với các đô thị khác trong kỷ nguyên vươn mình. Nếu bỏ lỡ cơ hội này, các thành phố còn bị giằng xé bởi các toan tính khác, góc nhìn khác. Mô hình TOD dứt khoát phải làm theo, bởi cả 2 thành phố này có không gian kết nối đô thị mới chỉ đạt 40%, còn dư địa phát triển.
Tại hội thảo, các chuyên gia nước ngoài đến từ Vương quốc Anh, Hong Kong (Trung Quốc), Nhật Bản cũng chia sẻ các kinh nghiệm khi huy động vốn. Một chuyên gia khuyên không nên bỏ hết trứng vào một giỏ, cần đảm bảo có nhiều phương thức khác nhau như tiền thu từ thuế, bán không gian quảng cáo, bán các dịch vụ đi kèm. Một chuyên gia khác nêu cần trao đổi thông tin minh bạch, rõ ràng để nhà đầu tư có thể hiểu và đưa ra quyết định.
Phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD) là giải pháp quy hoạch, đầu tư cải tạo, chỉnh trang và phát triển đô thị, lấy điểm kết nối giao thông đường sắt đô thị làm trung tâm tập trung dân cư, kinh doanh dịch vụ thương mại, văn phòng trong khoảng cách đi bộ đến phương tiện giao thông công cộng.
Mục tiêu nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất, công trình công cộng, cải thiện sức khỏe cộng đồng, giảm sử dụng phương tiện giao thông cơ giới cá nhân, hạn chế phát thải gây ô nhiễm môi trường, đồng thời kết hợp với bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa.
Quy hoạch khu vực TOD là loại quy hoạch được phát triển chuyên biệt theo định hướng ưu tiên đi lại bằng giao thông công cộng cho khu vực bao gồm nhà ga hoặc depot đường sắt đô thị và vùng phụ cận. Quy hoạch này gắn liền với việc xây dựng tuyến đường sắt đô thị, kết hợp đầu tư cải tạo, chỉnh trang và phát triển đô thị.
