Quang cảnh cảng hàng hóa ở Thiên Tân, Trung Quốc. (Ảnh: THX/TTXVN)
Xuất khẩu của Trung Quốc bất ngờ sụt giảm trong tháng 10/2025, đánh dấu mức giảm mạnh nhất kể từ tháng 2/2025, giữa lúc nhu cầu từ nước ngoài yếu đi và căng thẳng thương mại với Mỹ gia tăng trở lại sau nhiều tháng biến động.
Theo số liệu của Tổng cục Hải quan Trung Quốc công bố ngày 7/11, kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc trong tháng 10/2025 giảm 1,1% so với cùng kỳ năm trước, đảo chiều so với mức tăng 8,3% trong tháng Chín và trái ngược dự báo tăng khoảng 3% trong khảo sát của Reuters. Đây là lần đầu tiên xuất khẩu của Trung Quốc sụt giảm kể từ tháng 2/2025, đồng thời là mức giảm mạnh nhất trong vòng tám tháng.
Nguyên nhân một phần do cơ sở so sánh ở mức cao vào tháng 10 năm ngoái, khi các nhà máy Trung Quốc đẩy mạnh giao hàng ra nước ngoài để đón đầu khả năng ông Donald Trump trở lại Nhà Trắng và siết chặt chính sách thuế quan. Trong khi đó, nhập khẩu chỉ tăng 1%, thấp hơn đáng kể so với mức tăng 7,4% của tháng trước và mức dự báo tăng 3,2%.
Đầu tháng 10, căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới bất ngờ leo thang khi ông Trump dọa áp thuế bổ sung 100% lên hàng hóa Trung Quốc, nhằm đáp trả việc Trung Quốc mở rộng kiểm soát xuất khẩu đất hiếm. Tuy nhiên, bầu không khí đã hạ nhiệt phần nào sau cuộc gặp giữa ông Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình tại Hàn Quốc hồi tuần trước, khi hai bên thống nhất gia hạn thỏa thuận đình chiến thương mại thêm một năm, vốn dự kiến hết hạn vào ngày 10/11.
Theo thỏa thuận mới, Mỹ giảm một nửa mức thuế bổ sung lên hàng Trung Quốc, xuống 10%, trong khi Trung Quốc nới lỏng hạn chế xuất khẩu công nghệ đất hiếm và gỡ bỏ thuế bổ sung với nông sản Mỹ, trong đó có đậu tương – mặt hàng quan trọng với nông dân Mỹ, lực lượng ủng hộ chính trị cốt lõi của ông Trump.
Dù vậy, các mặt hàng Trung Quốc xuất sang Mỹ vẫn phải chịu mức thuế trung bình khoảng 45%, cao hơn ngưỡng 35% mà nhiều chuyên gia cho rằng đủ để xóa sạch lợi nhuận của các nhà sản xuất. Các nhà kinh tế ước tính, việc mất thị trường Mỹ đã khiến tăng trưởng xuất khẩu của Trung Quốc giảm khoảng 2 điểm phần trăm, tương đương 0,3% GDP.
Tính chung 10 tháng năm 2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa của Trung Quốc đạt 37.310 tỷ nhân dân tệ (tương đương 5.270 tỷ USD), tăng 3,6% so với cùng kỳ năm ngoái, nhưng chậm lại so với mức tăng 4% trong 9 tháng kể từ đầu năm. Riêng trong tháng 10, tổng giá trị xuất nhập khẩu chỉ nhích 0,1% so với cùng kỳ, cho thấy đà phục hồi thương mại vẫn mong manh.
Giữa áp lực thương mại toàn cầu và nhu cầu bên ngoài suy yếu, Trung Quốc đang tìm cách đa dạng hóa thị trường xuất khẩu để giảm phụ thuộc vào Mỹ. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp cho biết họ phải chấp nhận biên lợi nhuận thấp hơn khi bán hàng sang các khu vực khác để duy trì thị phần.
Đồng thời, thặng dư thương mại lớn với nhiều nước cũng khiến Trung Quốc đối mặt với phản ứng bảo hộ thương mại từ các đối tác, lo ngại hàng giá rẻ có thể tràn ngập thị trường.
Để đối phó, Trung Quốc vừa công bố sáng kiến tăng nhập khẩu, với mục tiêu biến nước này thành “điểm đến xuất khẩu tốt nhất thế giới” và “mở rộng hợp tác đôi bên cùng có lợi”. Thặng dư thương mại của Trung Quốc trong tháng 10/2025 đạt 90,07 tỷ USD, gần như không thay đổi so với tháng trước đó (đạt 90,45 tỷ USD) nhưng thấp hơn dự báo 95,6 tỷ USD.
Nhu cầu tiêu dùng trong nước yếu vẫn là trở ngại lớn. Trung Quốc cho biết sẽ nâng tỷ trọng tiêu dùng hộ gia đình trong GDP “đáng kể” trong 5 năm tới, theo định hướng kinh tế và chính sách giai đoạn 2026–2030 được đề ra tại Hội nghị trung ương IV vừa qua.
