Thông điệp được nhấn mạnh tại Ngày Internet Việt Nam - Internet Day 2025, khai mạc sáng 17/12 tại Hà Nội. Tại sự kiện, Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Phạm Đức Long cho biết Internet đã trở thành một phần không thể tách rời của đời sống kinh tế - xã hội Việt Nam, với "hạ tầng ngày càng hiện đại, mức độ tham gia của xã hội vào môi trường số ngày càng sâu".
Tuy nhiên, khi Internet đạt đến trình độ nhất định, thách thức lớn nhất không còn là mở rộng quy mô hay tăng tốc độ. Giờ đây, cơ quan quản lý quan tâm đến việc "chủ động định hướng Internet Việt Nam phát triển theo cách nào", theo Thứ trưởng.
Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Phạm Đức Long tại Internet Day 2025, sáng 17/12. Ảnh: Minh Sơn
Ông nhận định Internet Việt Nam đang chuyển dịch theo những xu hướng rõ nét. Trước hết là thay đổi trong cách quản trị, từ việc phát triển Internet chủ yếu dựa vào sự tự điều chỉnh của các chủ thể trong hệ sinh thái, sang hướng quản trị bằng thể chế, pháp luật và các chuẩn mực rõ ràng hơn. Ông cho hay cách tiếp cận này đã được thể chế hóa trong Luật Chuyển đổi số.
Internet cũng chuyển từ không gian truyền tải thông tin sang không gian định hình hành vi và các quyết định xã hội. Thuật toán, nền tảng số và trí tuệ nhân tạo ngày càng tác động sâu đến lựa chọn của con người. Việc ban hành Luật Trí tuệ nhân tạo thể hiện cách tiếp cận của Việt Nam: thúc đẩy đổi mới sáng tạo, đồng thời kiểm soát rủi ro, phát triển AI theo hướng có đạo đức, minh bạch và lấy con người làm trung tâm.
Tiếp theo là Internet Việt Nam chuyển từ khai thác dữ liệu phân tán sang cách tiếp cận mới, coi dữ liệu là nguồn lực phát triển, cần được quản trị và sử dụng có trách nhiệm. Các nền tảng và dịch vụ số phải được phát triển hài hòa giữa khai thác dữ liệu với bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người dân, quốc gia.
Thứ trưởng Phạm Đức Long (giữa) và nguyên Thứ trưởng Thường trực Bưu chính Viễn thông Mai Liêm Trực (phải), tham quan các gian hàng tại Internet Day 2025. Ảnh: Minh Sơn
Internet cũng tái định vị từ hạ tầng kết nối đơn thuần sang hạ tầng số cho nền kinh tế số. Thứ trưởng nhấn mạnh Internet không chỉ là đường truyền. Ông định hướng Internet trở thành hạ tầng tích hợp, bao gồm kết nối, năng lực tính toán, dữ liệu, nền tảng và an toàn, khẳng định vai trò của công nghệ trong việc tăng năng suất, năng lực cạnh tranh và khả năng tự chủ của nền kinh tế số Việt Nam.
Song song, Việt Nam dịch chuyển từ mục tiêu tăng trưởng nhanh sang phát triển bền vững, bao trùm hơn, chú trọng thu hẹp khoảng cách số giữa các vùng miền và các nhóm dân cư. Cách tiếp cận quản trị Internet vì thế cũng thay đổi, từ xử lý sự cố sang quản lý theo quy mô, chủ động phòng ngừa rủi ro.
"Internet của giai đoạn mới không chỉ được đo bằng công nghệ, mà còn đo bằng niềm tin của xã hội, giá trị kinh tế tạo ra và những đóng góp cho sự phát triển của đất nước", Thứ trưởng nói, cho biết đây là tinh thần xuyên suốt của Nghị quyết 57, được cụ thể hóa trong các luật về chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo thời gian qua.
Internet phải an toàn
Tại Internet Day 2025, từ khóa được nhắc đến nhiều nhất là an toàn và niềm tin. Theo Chủ tịch Hiệp hội Internet Việt Nam Vũ Hoàng Liên, sau gần 30 năm, Internet không còn chỉ là công cụ, mà trở thành "không gian sống thứ hai", nơi người Việt dành trung bình 7 tiếng mỗi ngày để học tập, làm việc và tương tác.
Ông cũng cho rằng thách thức lớn nhất của Internet Việt Nam không còn nằm ở tốc độ hay độ phủ, mà là kiến tạo không gian số đáng tin cậy, bởi sự bùng nổ của công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn khiến ranh giới giữa thật và giả trở nên mong manh. "Nhiều nạn nhân lừa đảo trực tuyến từng tin rằng điều đó sẽ không xảy ra với mình, nhưng rồi bị đánh trúng vào điểm cốt tử nhất - niềm tin", ông nói.
Chủ tịch Hiệp hội Internet Việt Nam Vũ Hoàng Liên. Ảnh: Minh Sơn
Khi niềm tin bị tổn thương, người dùng e ngại trước mỗi cú nhấp chuột. Doanh nghiệp chùn bước khi chuyển đổi số vì lo ngại mất an toàn dữ liệu. Vì vậy, Chủ tịch Hiệp hội Internet Việt Nam nhấn mạnh, "Internet phải an toàn hơn" và "đây không phải trách nhiệm của riêng ai".
Theo quyền Giám đốc Trung tâm Internet Việt Nam Nguyễn Trường Giang, các rủi ro an toàn Internet tồn tại ở mọi lớp mạng. Ở hạ tầng vật lý là rủi ro đứt cáp, mất điện, lỗi thiết bị. Ở hạ tầng kết nối là hình thức tấn công mạng như DDoS, phishing, cùng sự phụ thuộc vào đường truyền quốc tế. Với hạ tầng lõi, rủi ro lớn nhất nằm ở an toàn định tuyến - yếu tố gốc rễ của Internet.
Tuy nhiên, theo ông, sau khi phát hiện nguy cơ, VNNIC đã phối hợp với các doanh nghiệp thực hiện các giải pháp bảo mật định tuyến. Nhờ triển khai sớm biện pháp từ năm 2020, đến nay tỷ lệ bảo vệ các vùng địa chỉ Internet của Việt Nam đạt 97%. Bên cạnh đó, 14.000 tên miền được bảo vệ, nhằm bảo đảm an toàn danh tính số.
Từ góc nhìn khu vực, ông Filip Graovac, đại diện Quỹ châu Á, cho rằng niềm tin số là nền tảng của nền kinh tế số. Sự gia tăng tỷ lệ thâm nhập của Internet đã làm thay đổi hành vi tiêu dùng, đặc biệt tại đô thị lớn.
"Trung bình ba trong năm người dùng châu Á thường xuyên mua sắm trực tuyến, khoảng 60% giao dịch thực hiện qua thanh toán số", ông nêu. Vì thế, tăng trưởng kinh tế số chỉ được tạo ra khi người dân và doanh nghiệp thực sự tin môi trường số.
Theo các bảng xếp hạng quốc tế, tính đến tháng 10, tốc độ Internet băng rộng cố định của Việt Nam xếp thứ 10 thế giới, Internet di động băng rộng đứng thứ 15. Hạ tầng số Việt Nam hiện xếp hạng 67/193 nước, tăng 7 bậc so với năm 2022.
Việt Nam có 7 tuyến cáp quang biển kết nối quốc tế. Hạ tầng dữ liệu mở rộng nhanh, với 45 trung tâm dữ liệu. 85% hộ gia đình Việt Nam có Internet cáp quang. Sau gần một năm thương mại hóa, mạng 5G phủ sóng 59% dân số, tạo nền tảng để phát triển kinh tế số, chính phủ số và xã hội số. Theo Cục Viễn thông, sóng di động phủ rộng cả nước, với giá cả "rất phổ biến, rất bình dân".
- Nhà mạng Việt đầu tiên vượt 20.000 trạm 5G
- Gần 40% dân số Việt Nam có thể bắt sóng 5G
- 'Hạ tầng viễn thông Việt Nam tương đương nước phát triển'
