Tôi nhớ có một cảnh trong phim Sex Education, khi Jean Milburn vào viện để sinh con gái thứ hai. Trong việc một cô y tá chia sẻ rằng cô gặp khó khăn trong mối quan hệ với con gái tuổi teen. Jean – dù đang trong cơn đau chuyển dạ – vẫn tốt bụng đưa ra lời khuyên:
- “Try and find some common ground, something you can relate to in her world, and see if the conversation starts there”. (Tạm dịch: “Hãy thử tìm một điểm chung, thứ gì đó mà chị có thể kết nối với thế giới của con bé, rồi bắt đầu cuộc trò chuyện từ đó”).
Câu nói ấy khiến tôi phải dừng lại một nhịp.
Không phải vì nó quá sâu xa, mà vì tôi thấy… mình đã sống như vậy với hai đứa con suốt bao nhiêu năm nay – và nhờ thế mà mẹ con tôi chưa từng xa cách.
Ngay cả khi vào viện sinh con, Jean vẫn đưa ra lời khuyên giúp đỡ người khác.
Tôi có hai đứa con đang học cấp 3. Tuổi dở dở ương ương, dễ bùng nổ, dễ đóng cửa phòng và khó mở lòng. Nhưng bằng cách nào đó, mẹ con tôi vẫn có thể chuyện trò mỗi ngày – không phải kiểu hỏi han gượng gạo “Hôm nay đi học thế nào?”, mà là những câu chuyện thật sự khiến con muốn nói.
Bí quyết ấy hả? Đơn giản lắm: Tôi luôn tìm cách bước vào thế giới của con, chứ không đợi con bước vào thế giới của tôi.
Con gái tôi từng mê K-pop, mê đến mức phòng treo đầy poster, ngủ cũng ôm lightstick. Ngày đầu nhìn thấy, thú thật tôi có chút khó chịu. Nhưng tôi không phản ứng gì. Tôi chỉ lặng lẽ tìm hiểu nhóm nhạc mà con yêu thích, thử nghe vài bài, đọc vài dòng phỏng vấn, rồi một tối, tôi hỏi con: “Ủa, cái bạn Jimin này là người hay cười nhất nhóm hả? Nhìn mặt dễ thương ghê ha?”.
Thế là từ hôm đó, tối nào hai mẹ con cũng có chuyện để nói. Từ chuyện idol, tôi khéo léo lồng vào chuyện học, chuyện bạn bè, chuyện giá trị sống – ví dụ như “thần tượng là tốt, nhưng con nên yêu quý họ bằng lý trí, đừng mù quáng quá”. Con không phản đối. Con nghe. Và quan trọng là, con mở lòng.
Còn con trai tôi, nó thích game, thích công nghệ, thích đọc manga. Tôi không chơi game, cũng chẳng rành manga, nhưng tôi chịu khó hỏi nó: “Game đó chơi sao? Nhân vật nào con thích nhất?”. Thế rồi có hôm, nó hào hứng ngồi nói cả buổi về một tình tiết trong truyện, còn tôi thì ngồi nghe, gật gù như một khán giả thật sự.
Chúng tôi có chung một “vùng trò chuyện” – và đó chính là cầu nối cho mọi điều quan trọng hơn.
Tôi nhận ra, lời khuyên của Jean không chỉ đúng với việc nuôi dạy con, mà đúng với mọi mối quan hệ khác trong cuộc sống.
Ví dụ như, khi một người mới đi làm, nếu muốn hoà nhập và thân thiết với đồng nghiệp, thay vì gượng gạo nói chuyện công việc suốt ngày, có thể bắt đầu bằng việc tìm chủ đề chung – một sở thích, một món ăn, một chương trình truyền hình… Chỉ cần tìm được điểm chạm nhỏ, thì mọi mối quan hệ đều có thể nảy nở từ đó.
Thành ra, tôi thấy câu nói tưởng chừng đơn giản của Jean lại là một kỹ năng sống mà nhiều cha mẹ nên dạy con mình: Rằng muốn kết nối với ai, đừng đợi họ bước về phía mình. Hãy thử bước về phía họ một chút, tìm một điểm giao nhau – và trò chuyện bắt đầu từ đó.
Làm cha mẹ, đôi khi không cần giỏi giang, không cần lý thuyết cao siêu. Chỉ cần đủ lắng nghe. Và đủ khiêm tốn để bước vào thế giới nhỏ bé của con – rồi từ đó, cả hai cùng lớn lên với nhau.
