Thượng tọa Thích Đức Thiện, Phó Chủ tịch Hội đồng trị sự kiêm Tổng Thư ký Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam, cho biết xá lợi Phật là bảo vật quốc gia của Ấn Độ, được nhà khảo cổ người Anh phát hiện năm 1898, hiện đang được tôn trí tại Bảo tàng Quốc gia New Delhi.
Năm chiếc bình đựng xá lợi Đức Phật được chụp lại bởi Peppé vào năm 1898 - Ảnh: W.C.Peppé
Theo quy định ngoại giao của Ấn Độ, việc xá lợi Phật - một bảo vật quốc gia - xuất ngoại tương đương với chuyến công du của nguyên thủ quốc gia.
Do đó, để chính thức cung nghinh quốc bảo này về Việt Nam, từ ngày 31-12-2024, Chính phủ Việt Nam đã gửi công hàm tới Chính phủ và Bộ Ngoại giao Ấn Độ. Sau quá trình đàm phán, Chính phủ Ấn Độ đã chấp thuận để Việt Nam cung nghinh xá lợi Đức Phật tôn trí trong Đại lễ Vesak 2025.
Đoàn công tác của Ấn Độ, bao gồm đại diện Bộ Văn hóa, các chuyên gia khảo cổ học và lãnh đạo Bảo tàng Quốc gia New Delhi, đã có mặt tại Việt Nam từ nhiều ngày trước để khảo sát công tác tôn trí xá lợi. Chính phủ Ấn Độ đặc biệt quan tâm đến các yếu tố như nhiệt độ, không khí, độ ẩm, cũng như an ninh và an toàn tuyệt đối cho xá lợi Phật.
Xá lợi Đức Phật được máy bay chuyên cơ quân sự của Chính phủ Ấn Độ cung rước sang Việt Nam, hạ cánh tại sân bay Tân Sơn Nhất sáng 2-5.
Bình đựng xá lợi được tìm thấy tại làng Piprāhwā, huyện Sidharth Nagar, tiểu bang Uttar Pradesh
Xá lợi Đức Phật được tôn trí tại TP HCM từ 2 đến 8-5 trong khuôn khổ Đại lễ Vesak 2025. Sau đó là Khu du lịch quốc gia Núi Bà Đen từ ngày 8 đến 13-5; tại trụ sở Giáo hội Phật giáo Việt Nam, chùa Quán Sứ ở Hà Nội từ 13 đến 16-5, và tại chùa Tam Chúc, tỉnh Hà Nam từ ngày 17 đến 21-5.
Thượng tọa Thích Đức Thiện khẳng định trong suốt quá trình cung rước tại 4 tỉnh thành, Giáo hội Phật giáo Việt Nam sẽ đảm bảo theo yêu cầu của phía Ấn Độ, từ an ninh trật tự tới nhiệt độ, độ ẩm... tại các địa điểm tôn trí xá lợi Phật.
Lãnh đạo Giáo hội Phật giáo Việt Nam và Ban Trị sự Phật giáo TP Hà Nội cũng đã họp bàn kế hoạch chi tiết lễ cung rước và tôn trí xá lợi Phật tại chùa Quán Sứ.
Hành trình cung rước xá lợi Phật tại Hà Nội sẽ bắt đầu từ sân bay Nội Bài, theo lộ trình: Qua cầu Nhật Tân - đường Võ Chí Công - đường Đào Tấn - đường Kim Mã - đường Nguyễn Thái Học - đường Lê Duẩn - đường Trần Nhân Tông - đường Trần Bình Trọng - đến Cung Văn hóa Hữu nghị Việt - Xô trước khi về tôn trí tại chùa Quán Sứ.
Lễ rước xá lợi Phật cầu nguyện quốc thái dân an sẽ diễn ra quanh hồ Hoàn Kiếm theo lộ trình: Chùa Quán Sứ - đường Lý Thường Kiệt - đường Hàng Bài - đường Đinh Tiên Hoàng - đường Lê Thái Tổ - đường Bà Triệu - đường Lý Thường Kiệt - Chùa Quán Sứ.
Đại lễ Vesak Liên hợp quốc do Việt Nam đăng cai tổ chức sẽ diễn ra từ ngày 6 đến 8-5 tại TP HCM với sự tham dự của các đoàn đại biểu đến từ 80 quốc gia và 5 vùng lãnh thổ.
Đại lễ Vesak năm nay dự kiến thu hút khoảng 1.250 đại biểu quốc tế, trong đó có nhiều vị Tăng vương, Tăng thống, Pháp chủ, chủ tịch các tổ chức Phật giáo trên thế giới; các giáo sư, tiến sĩ từ các trường đại học, viện nghiên cứu danh tiếng; cùng đông đảo nhân sĩ, trí thức Phật giáo trong nước, quốc tế và các kiều bào.
Ngày 2-5: Cung rước và tôn trí xá lợi Phật bảo vật quốc gia Ấn Độ tại chùa Thanh Tâm, khuôn viên công viên Láng Le và Học viện Phật giáo Việt Nam cơ sở Lê Minh Xuân, huyện Bình Chánh.
Ngày 3-5: Lễ khai mở chiêm bái xá lợi Phật, bảo vật quốc gia Ấn Độ, tại chùa Thanh Tâm (huyện Bình Chánh) và xá lợi trái tim Bồ tát Thích Quảng Đức tại Việt Nam Quốc Tự (quận 10).
Ngày 4-5: Khai mạc các sự kiện triển lãm văn hóa Phật giáo tại khuôn viên Học viện Phật giáo Việt Nam.
Ngày 6-5: Khai mạc Đại lễ Phật đản Vesak Liên hiệp quốc 2025.
Ngày 7-5: Phiên hội thảo khoa học quốc tế của Đại lễ Vesak.
Ngày 8-5: Buổi sáng bế mạc Đại lễ Vesak, chiều tham quan tại Khu văn hóa núi Bà Đen (Tây Ninh).
Ngày 9-5: Tiễn các đại biểu quốc tế về nước.
