Viện KSND TP.HCM đã kháng nghị phúc thẩm đối với bản án sơ thẩm của TAND TP.HCM liên quan đến tranh chấp quyền sử dụng đất, bồi thường thiệt hại... tại số 2 Trần Não, phường An Khánh, TP.Thủ Đức (TP.HCM), với diện tích 7.700 m², giữa 3 nguyên đơn: bà Lê Thị Năm, Nguyễn Thị Phụng, Nguyễn Thị Rỉ và bị đơn là Công ty TNHH Bất động sản SSG Bình An.
Trụ sở Viện KSND TP.HCM
ẢNH: PHAN THƯƠNG
Tranh chấp kéo dài hàng chục năm
Theo hồ sơ, sau năm 1975, 3 hộ gia đình gồm bà Nguyễn Thị Phụng, bà Lê Thị Năm và bà Nguyễn Thị Rỉ khai hoang, sử dụng các khu đất với tổng diện tích khoảng 7.700 m² tại số 2 Trần Não. Các hộ đều có đăng ký và kê khai đất theo Chỉ thị 299/TTg từ năm 1982, đồng thời xây dựng nhà ở và sinh sống ổn định.
Năm 1985, Công ty xây lắp và vật tư xây dựng 4 đến chiếm đất, phá nhà của người dân mà theo trình bày của các hộ là không bồi thường. Người dân phản đối quyết liệt và tiếp tục bám trụ, khiếu nại đòi lại đất suốt nhiều năm.
Theo bị đơn, năm 1985, UBND TP.HCM chấp thuận, giao đất cho Công ty xây lắp và vật tư xây dựng 4 để xây dựng trụ sở làm việc và khu nhà ở cho cán bộ công nhân viên. Giao Công ty xây lắp và vật tư xây dựng 4 kiểm kê tài sản, đền bù cho các hộ dân.
Năm 2014, cơ quan thẩm quyền đồng ý việc hợp tác đầu tư thực hiện dự án căn hộ và thương mại dịch vụ tại số 2 Trần Não giữa Công ty xây lắp và vật tư xây dựng 4 và Công ty CP Tập đoàn SSG. Từ đó, 2 công ty này thành lập pháp nhân mới tên Công ty TNHH Bất động sản SSG Bình An (gọi tắt Công ty SSG Bình An) để đầu tư thực hiện dự án.
Năm 2017, UBND TP.HCM cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Công ty SSG Bình An với diện tích 8.186,5 m² để thực hiện dự án căn hộ - thương mại dịch vụ. Đến nay dự án vẫn chưa triển khai do người dân tiếp tục giữ đất và khiếu kiện.
Sau đó, các hộ dân khởi kiện yêu cầu hủy các giấy chứng nhận mà UBND đã cấp cho Công ty SSG Bình An đối với phần đất của họ, đồng thời công nhận phần đất đó thuộc sở hữu của họ.
Sơ thẩm: Công ty phải hoàn trả hơn 2.200 tỉ đồng cho 3 hộ dân
Ngày 22.5.2025, TAND TP.HCM xét xử sơ thẩm, tuyên chấp nhận một phần yêu cầu của người dân, công nhận 3.500 m² tọa lạc tại một phần số 2 Trần Não thuộc hộ bà Nguyễn Thị Phụng, 2.500 m² thuộc hộ bà Lê Thị Năm, 1.700 m² thuộc hộ bà Nguyễn Thị Rỉ.
Từ đó, tòa buộc Công ty SSG Bình An có nghĩa vụ hoàn trả tổng cộng hơn 2.232 tỉ đồng giá trị quyền sử dụng đất cho các hộ dân.
Trong đó, bà Phụng và các đồng thừa kế của ông Trương Văn Liếp được nhận hơn 1.000 tỉ đồng; bà Năm và các đồng thừa kế của ông Trần Văn Tám được nhận gần 725 tỉ đồng; bà Rỉ và các đồng thừa kế của ông Huỳnh Văn Ba được nhận gần 493 tỉ đồng.
“Sau khi thực hiện xong nghĩa vụ hoàn tiền, Công ty SSG Bình An được hưởng trọn quyền sử dụng khu đất số 2 Trần Não có diện tích 8.186,5 m²", bản án nêu.
Vì sao Viện kiểm sát kháng nghị?
Sau khi án sơ thẩm tuyên, Viện KSND TP.HCM đã kháng nghị bản án trên. Trong quyết định kháng nghị, Viện KSND TP.HCM cho rằng bản án sơ thẩm vi phạm nghiêm trọng cả tố tụng và nội dung, bởi phần đất 7.700 m² tại khu đất số 2 Trần Não đã được giải quyết bằng án hành chính có hiệu lực và đang thi hành.
Theo Viện KSND TP.HCM, tài liệu có tại hồ sơ thể hiện, trước đây nguyên đơn có đơn khiếu nại về việc xin lại hoặc bồi thường phần đất do Công ty xây lắp và vật tư xây dựng 4 đến lấy và quản lý, nhưng không được UBND TP.HCM chấp nhận.
Từ đó, nguyên đơn khởi kiện vụ án hành chính yêu cầu hủy các quyết định của UBND TP.HCM, và đã được TAND cấp cao tại TP.HCM (nay là Tòa phúc thẩm TAND tối cao tại TP.HCM) xét xử phúc thẩm vào năm 2017 - án có hiệu lực thi hành.
Trong 3 bản án hành chính năm 2017, tòa cho rằng chưa có căn cứ xác định Công ty xây lắp và vật tư xây dựng 4 đã bồi thường cho các hộ dân, nên chấp nhận yêu cầu khởi kiện của 3 hộ dân, hủy các quyết định giải quyết khiếu nại của UBND TP.HCM vào năm 2003 - cho rằng 3 hộ dân đã được bồi thường nên việc giao đất cho công ty là đúng.
Đồng thời, tòa buộc Chủ tịch UBND TP.HCM có trách nhiệm giải quyết lại đơn khiếu nại cho các hộ dân theo đúng quy định pháp luật.
Theo Viện kiểm sát, tòa án không có quyền thụ lý lại cùng một nội dung khi việc thi hành án hành chính đang diễn ra.
Ngoài ra, theo Viện kiểm sát, các hộ dân khai hoang, sử dụng chỉ là loại đất lúa; còn đất ở đô thị là do Công ty SSG Bình An đóng tiền sử dụng đất. Việc tuyên các hộ dân được thanh toán giá trị đất ở là không đúng thực tế, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của bị đơn...
Từ những vi phạm trên, Viện KSND TP.HCM đề nghị TAND cấp cao tại TP.HCM (nay là Tòa phúc thẩm 3 TAND tối cao) xét xử phúc thẩm theo hướng hủy toàn bộ bản án sơ thẩm và giao hồ sơ về TAND TP.HCM giải quyết lại từ đầu.
Hồ sơ vụ án đang được Tòa phúc thẩm 3 thụ lý và giải quyết theo thẩm quyền.
