Các vi khuẩn được đóng vào hộp kín trước khi phóng lên không gian theo sứ mệnh Crew-11 (Ảnh: Space Tango).
Ngày 1/8, một nhóm các vi khuẩn gây bệnh đã chính thức trở thành “hành khách đặc biệt” trong sứ mệnh Crew-11 của NASA, do SpaceX thực hiện, với điểm đến là Trạm Vũ trụ quốc tế (ISS).
Đây không phải là một sai sót trong kiểm soát an toàn sinh học, mà là một phần trong nghiên cứu khoa học được phối hợp thực hiện bởi Trung tâm Y tế Sheba (Israel) và công ty công nghệ vũ trụ SpaceTango (Mỹ), nhằm tìm hiểu cách các chủng vi khuẩn phản ứng trong điều kiện không trọng lực.
Các chủng vi khuẩn được lựa chọn gồm E. coli, Salmonella bongori và Salmonella typhimurium. Cả ba đều liên quan đến bệnh truyền nhiễm đường ruột hoặc nhiễm khuẩn toàn thân, là nhóm bệnh phổ biến, nguy hiểm trên toàn cầu.
Sau cập bến ISS, chúng sẽ được nuôi cấy trong môi trường vi trọng lực và sau đó đông lạnh ở nhiệt độ -80 độ C. Sau một thời gian nhất định, những mẫu này sẽ được đưa trở lại Trái Đất để so sánh với các mẫu đối chứng được nuôi trong điều kiện bình thường.
Mục tiêu là tìm hiểu xem môi trường không gian có thể tác động đến cách vi khuẩn phát triển và thích nghi như thế nào, đặc biệt là về khả năng kháng kháng sinh, một trong những vấn đề nghiêm trọng của y tế toàn cầu hiện nay.
Từ đó, các nhà nghiên cứu có thể phát hiện những thay đổi về đặc tính sinh học, biểu hiện gen và tìm ra cách để khắc chế chúng.
Thí nghiệm giúp các nhà khoa học nắm bắt khả năng thích nghi và biến đổi của vi khuẩn trong điều kiện đặc biệt (Ảnh: Space Tango).
Trước đây, NASA cũng từng thực hiện nhiều nghiên cứu về tác động của môi trường không gian đối với vi sinh vật, nhưng phần lớn chỉ dừng ở việc quan sát tốc độ tăng trưởng hoặc khả năng sống sót.
Dự án lần này đi xa hơn khi đi sâu vào các phân tích gen và cơ chế nội tại, giúp hiểu rõ hơn cách vi khuẩn biến đổi khi không còn bị chi phối bởi trọng lực.
TS Ohad Gal-Mor, trưởng phòng thí nghiệm nghiên cứu bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm Y tế Sheba, cho biết điều kiện không gian có thể ảnh hưởng đáng kể đến hành vi của vi khuẩn, bao gồm tốc độ phát triển, cách biểu hiện gen và mức độ lây nhiễm.
Thí nghiệm này sẽ lần đầu tiên giúp các nhà khoa học lập bản đồ chi tiết những thay đổi đó ở cấp độ phân tử.
Không chỉ tập trung vào vi khuẩn, các nhà khoa học cũng đang rất quan tâm đến ảnh hưởng của không gian đối với cơ thể người. Các nghiên cứu trước đây cho thấy vi trọng lực có thể gây ra tình trạng mất cơ, rối loạn miễn dịch và thay đổi biểu hiện gen ở phi hành gia.
Do đó, việc tìm hiểu cách vi khuẩn phản ứng trong điều kiện này cũng sẽ giúp dự đoán chính xác hơn cách chúng tương tác với cơ thể người trong không gian.
Thí nghiệm được thực hiện trong bối cảnh thế giới ngày càng đối mặt với nguy cơ bùng phát các đại dịch mới, những hiểu biết sâu sắc về khả năng thích nghi và biến đổi của vi khuẩn là vô cùng cần thiết.
Bên cạnh đó, tình trạng kháng kháng sinh cũng đang khiến nhiều loại thuốc mất tác dụng, tạo ra những “siêu vi khuẩn” khó điều trị, thậm chí có thể dẫn đến tử vong nếu không có phương pháp thay thế kịp thời.
