Bác sĩ chuyên khoa 1 Bùi Thị Yến Nhi, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM - cơ sở 3 cho biết, đầy chướng bụng sau ăn đặc trưng bởi cảm giác khó chịu và căng tức vùng bụng, có thể kèm theo ợ hơi, ăn mau no. Đây là một tình trạng thường gặp, có thể đơn thuần là biểu hiện của chứng khó tiêu chức năng nhưng cũng có thể là biểu hiện sớm của một số bệnh lý như viêm teo niêm mạc dạ dày, hội chứng IBS,... gây ảnh hưởng tới sinh hoạt hằng ngày, thậm chí là trong công việc.
Chế độ ăn uống không hợp lý và ăn quá nhiều đồ ăn ngọt, béo có thể dẫn đến thấp nhiệt. Nhiệt thấp tích tụ ở tỳ và vị, cản trở khí huyết lưu thông, gây chướng bụng. Vì vậy cần tránh ăn đồ ăn dầu mỡ, đồ lạnh, đồ cứng, đồng thời giảm lượng thực phẩm sinh hơi, bổ sung các thực phẩm giàu chất xơ,... điều này có lợi cho những người thường xuyên bị đầy hơi.
Ăn quá nhanh hoặc nói chuyện trong khi ăn có thể khiến một lượng lớn không khí đi vào đường tiêu hóa cùng với thức ăn. Ăn chậm, nhai kỹ thức ăn giúp hấp thụ chất dinh dưỡng và tiêu hóa tốt hơn, tránh đầy bụng, khó tiêu. Bằng cách nhai nhiều lần, sẽ giúp quá trình ăn chậm lại. Theo các nghiên cứu, trung bình nên nhai thức ăn khoảng 30 - 32 lần. Những thức ăn cứng, dai, khó nhai như bít tết có thể cần nhai tới 40 lần. Sau ăn nên ngồi hoặc đi bộ nhẹ nhàng 10-15 phút để thúc đẩy nhu động ruột.
Căng thẳng, lo âu kéo dài, mất ngủ, kích động về mặt cảm xúc có thể gây ảnh hưởng đến chức năng vận chuyển và chuyển hóa tinh chất của thức ăn ở tỳ vị, gây chướng bụng
ẢNH MINH HỌA: AI
Các biện pháp giảm chướng bụng
Ngoài thay đổi thói quen sinh hoạt, theo bác sĩ Yến Nhi, một số loại gia vị khi thêm vào quá trình nấu nướng như: hành, gừng, tiêu, tỏi, quế, thì là,... kích thích sản xuất các enzyme để phân cắt thực phẩm, giúp tăng cường tiêu hóa, từ đó giảm đầy hơi. Ngoài ra có thể nấu cháo hoài sơn hạt sen, cháo bí đỏ cà rốt, hay pha trà trần bì, trà bạc hà để giúp điều dưỡng chức năng tỳ vị, kích thích tiêu hóa.
Căng thẳng, lo âu kéo dài, mất ngủ, kích động về mặt cảm xúc có thể gây ảnh hưởng đến chức năng vận chuyển và chuyển hóa tinh chất của thức ăn ở tỳ vị làm trầm trọng thêm tình trạng khí uất, khí trệ. Thức ăn có thể bị ứ trệ lại tại vị trường dẫn đến đầy chướng, chậm tiêu, ăn mau no. Vì vậy, có thể tập luyện các động tác dưỡng sinh vừa phải như thở thư giãn, tập thái cực quyền, tập đạp xe đạp trên không... để điều hòa tỳ vị, khai thông khí trệ, giảm đầy hơi.
"Khi tình trạng đầy chướng sau ăn xảy ra dai dẳng không cải thiện (kéo dài trên 3 tháng), xuất hiện đi kèm với tình trạng sụt cân, sốt, đau bụng, khó nuốt tiến triển, nuốt đau, nuốt vướng, nôn ói, vàng da, sờ thấy có khối u ở bụng, hạch to, xuất huyết đường tiêu hóa,... cần đi khám chuyên khoa tiêu hóa để loại trừ các bệnh lý ác tính và nguy hiểm tới tính mạng", bác sĩ Yến Nhi khuyến cáo.
