Nhiều người cho rằng việc vay tiền nhanh chỉ cần CMND là hình thức vay tín chấp, là mong muốn chính đáng của người lao động phổ thông, người không có tài sản có giá trị để thế chấp. Nhận định trên là đúng và với bất cứ hình thức vay nào, dù tín chấp, thế chấp hay cầm cố, từ bất cứ tổ chức tín dụng hay doanh nghiệp cung cấp dịch vụ tín dụng nào, thì họ cũng đều yêu cầu khách hàng phải có CMND/CCCD, để có thể định danh người vay, tránh việc trao tiền nhầm người, nhắc nợ nhầm người. Tuy nhiên, với tất cả các ngân hàng, công ty tài chính tiêu dùng cho đến các chuỗi cầm đồ được nhà nước cấp phép và quản lý thì đây mới chỉ là một trong những điều kiện để duyệt vay.
Cụ thể, mỗi loại hình doanh nghiệp cho vay lại yêu cầu những điều kiện khác nữa. Nếu vay tín chấp tại các ngân hàng, ngoài CCCD thì cần đáp ứng các điều kiện khác như có hợp đồng lao động dài hạn từ 6 tháng trở lên hay sao kê bảng lương qua tài khoản ngân hàng trong 6 tháng gần nhất. Ngoài ra, người vay không mắc nợ xấu từ nhóm 3 trở lên, nhóm nợ quá hạn từ 90 đến 180 ngày. Chỉ khi đáp ứng được các yêu cầu trên, khách hàng mới được duyệt vay và sau từ 3 đến 5 ngày làm việc thì sẽ nhận được giải ngân, bằng tiền mặt hoặc chuyển khoản. Các công ty tài chính tiêu dùng cũng cho vay tín chấp nhưng điều kiện vay tinh giản hơn, thay vì hợp đồng lao động thì có thể dùng hợp đồng mua sử dụng điện nước, hợp đồng bảo hiểm nhâm thọ hay sổ tiết kiệm ngân hàng… Tất nhiên, khách hàng cũng không được mắc nợ xấu nhóm 3 trở lên. Chỉ khi đáp ứng được các điều kiện đủ này, khách hàng mới có thể nhận giải ngân sau 2 đến 3 ngày làm việc.
Với các khoản vay thế chấp, CCCD cũng chỉ là điều kiện cần, là cơ sở để xác minh quyền sở hữu tài sản thế chấp. Các điều kiện khác như kế hoạch sử dụng vốn, kế hoạch trả nợ, chứng minh thu nhập, chứng minh nợ xấu thì vẫn cần phải đảm bảo, thậm chí còn nghiêm ngặt hơn so với hình thức vay tín chấp. Vì thế, thời gian duyệt vay thế chấp sẽ lâu hơn, có thể là 7 đến 10 ngày làm việc. Tất nhiên, giá trị khoản vay cũng sẽ lớn hơn, có khi lên đến vài tỷ đồng.
Vay cầm cố, nôm na là cầm đồ, không yêu cầu quá nhiều điều kiện đủ như vay thế chấp hay tín chấp và thường chỉ đưa ra một điều kiện, đó là chứng minh quyền sở hữu hợp pháp đối với tài sản cầm cố. Tài sản cầm cố thì rất đa dạng, từ bất động sản đến xe ô tô, xe máy, đồng hồ, điện thoại, vàng bạc đá quý… Trong đó, thông dụng nhất vẫn là xe máy, ô tô đã qua sử dụng và loại giấy tờ cần phải có là đăng ký/cà vẹt xe chính chủ. Vậy nên, nhiều người còn gọi hình thức vay này là vay bằng đăng ký xe. Hiện nay, F88 là chuỗi cửa hàng cho vay bằng đăng ký xe máy, ô tô lớn nhất cả nước với 868 phòng giao dịch trên toàn quốc, cung cấp dịch vụ một cách rõ ràng, minh bạch.
Ngoài những doanh nghiệp cung cấp dịch vụ tài chính hợp pháp như trên, còn có khá nhiều cá nhân, tổ chức hoạt động cho vay không được nhà nước cấp phép, quản lý và phần nhiều trong đó được xác định là tín dụng đen. Điểm chung của hình thức vay này là người cho vay không lộ diện, không xác định được tư cách pháp nhân và không có địa chỉ cố định. Tất cả chỉ là những tin nhắn trên mạng xã hội và những tờ rơi quảng cáo dán trên các bờ tường, cột điện. Với hình thức vay như thế, nhiều người chỉ cần cung cấp CCCD là đã nhận được giải ngân, chỉ sau vài phút đồng hồ. Nhưng đằng sau sự nhanh chóng đó là những tấn bi kịch đến từ mức lãi suất “trên trời”, lên tới hàng trăm, thậm chí hàng nghìn %/năm và cách đòi nợ kiểu giang hồ, xâm hại cả tinh thần lẫn thể xác của người vay lẫn gia đình người vay. Xã hội đang lên án mạnh mẽ hình thức vay này và cơ quan chức năng liên tục ra quân trấn áp tội phạm tín dụng đen.
Các chuyên gia tài chính thường đưa ra lời khuyên cần phải tỉnh táo, xem xét rõ mọi thông tin liên quan như điều kiện vay, hạn mức vay, lãi suất vay, thời gian vay và đặc biệt là tư cách pháp nhân của đơn vị cho vay trước khi ký hợp đồng tín dụng. Đừng vì những lời mật ngọt mà dễ dàng rơi vào cạm bẫy tín dụng đen.
