Theo Tiến sĩ, bác sĩ Phạm Việt Hoàng, nguyên Phó Giám đốc Bệnh viện Tuệ Tĩnh (Hà Nội), đinh lăng được ví như “nhân sâm của người nghèo” nhờ công dụng đa dạng và sự phổ biến khắp cả nước. Tất cả bộ phận của cây đinh lăng, từ lá, thân đến rễ, đều có thể được sử dụng làm thuốc nam, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Công dụng của từng bộ phận cây đinh lăng:
Lá đinh lăng có thể ăn sống hoặc dùng đắp ngoài, giúp thanh nhiệt, giảm đau, tiêu viêm, chống phong nhiệt, và hỗ trợ điều trị tắc tia sữa. Đặc biệt, đinh lăng lá nhỏ thường được dùng để sắc thuốc hoặc pha trà uống hàng ngày, mang lại hiệu quả chữa bệnh vượt trội.
Đối với chứng đau đầu do ngoại cảm (như phát sốt, nóng), người bệnh có thể giã lá đinh lăng tươi để đắp lên thái dương hoặc nhai trực tiếp để giảm triệu chứng. Lá có vị hơi đắng, tính mát, rất phù hợp để xử lý các vấn đề liên quan đến nhiệt trong cơ thể.
Thân và cành thường được sử dụng để hỗ trợ điều trị đau lưng và các vấn đề về xương khớp, mang lại hiệu quả giảm đau và cải thiện vận động.
Rễ đinh lăng là bộ phận có giá trị cao trong việc bồi bổ sức khỏe. Người ta thường ngâm rễ với rượu hoặc thái lát, sấy khô để sử dụng. Thành phần trong rễ đinh lăng chứa 0,3% glucozit, alcaloid, saponin, tanin, vitamin B1 và 13 loại axit amin thiết yếu, giúp tăng cường sức khỏe tổng thể và hỗ trợ nhiều chức năng cơ thể.
Trong y học hiện đại, lá đinh lăng được nghiên cứu chứa nhiều hoạt chất có lợi cho sức khỏe, đặc biệt là hệ tim mạch và tiêu hóa. Các vitamin nhóm B, đặc biệt là vitamin B1, hỗ trợ cải thiện chức năng tim mạch, thị lực và hệ thần kinh. Glucozit giúp tăng cường khả năng co bóp của tim và giảm lượng natri tích tụ trong tim. Alcaloid có tác dụng giảm đau và gây tê hiệu quả. Ngoài ra, các flavonoid trong đinh lăng giúp chống oxy hóa, tăng cường sức đề kháng và bảo vệ cơ thể trước các tác nhân gây hại.
Dù đinh lăng mang lại nhiều lợi ích, việc lạm dụng, đặc biệt là dùng nước lá đinh lăng thay nước lọc hàng ngày, có thể gây ra tác dụng không mong muốn. Lá đinh lăng tươi chứa hàm lượng saponin cao, nếu sử dụng quá nhiều có thể dẫn đến tiêu chảy hoặc rối loạn tiêu hóa, đặc biệt ở những người mắc hội chứng ruột kích thích. Ngoài ra, nước lá tươi có thể gây cảm giác rát hoặc khó chịu ở thực quản do mùi hăng đặc trưng.
Để sử dụng an toàn, theo tiến sĩ Hoàng, người dân nên phơi khô lá đinh lăng trong bóng râm, tránh ánh nắng trực tiếp, để giảm hàm lượng saponin và hạn chế tác dụng phụ. Khi pha trà, chỉ dùng một lượng vừa phải và không sử dụng liên tục trong thời gian dài.
Người dùng cần tham khảo ý kiến bác sĩ nếu muốn sử dụng thường xuyên. Đặc biệt, trẻ em không nên uống nước lá đinh lăng vì hệ cơ quan chưa phát triển hoàn thiện, dễ bị ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tổng thể và hệ tim mạch.
Với sự kết hợp hài hòa giữa y học cổ truyền và hiện đại, đinh lăng tiếp tục là lựa chọn đáng tin cậy để chăm sóc sức khỏe một cách tự nhiên.
