Năm 2025 chứng kiến cơn sốt đầu tư chưa từng thấy vào hạ tầng trí tuệ nhân tạo. Chỉ trong vài tuần, hàng loạt thương vụ trị giá hàng trăm tỷ USD đã được công bố giữa các “ông lớn” như OpenAI, Nvidia, AMD và Oracle.
Một ví dụ tiêu biểu: Nvidia đầu tư tới 100 tỷ USD vào OpenAI - số tiền mà OpenAI sẽ dùng chính để mua GPU của Nvidia phục vụ trung tâm dữ liệu của mình. Tương tự, AMD cũng ký thỏa thuận cho phép OpenAI sở hữu tới 10% cổ phần nếu sử dụng khối lượng chip trị giá hàng gigawatt trong những năm tới.
Những thương vụ kiểu “anh giúp tôi – tôi giúp anh” này không chỉ làm tăng định giá các công ty mà còn khiến giới đầu tư đổ xô vào, tạo nên một vòng xoáy tài chính chưa từng có trong ngành công nghệ.
Đồng sáng lập, Giám đốc Công nghệ và Chủ tịch Điều hành Oracle, Larry Ellison, là người hưởng lợi lớn nhất.
Ai là những người hưởng lợi lớn nhất từ “cơn sốt vàng” AI?
Theo thống kê của Forbes, 20 tỷ phú hàng đầu trong hệ sinh thái AI đã cộng thêm 450 tỷ USD vào khối tài sản của mình chỉ từ đầu năm. Dẫn đầu là Larry Ellison – đồng sáng lập Oracle – với 140 tỷ USD tăng thêm, nhờ cổ phiếu hãng tăng 73% nhờ doanh thu điện toán đám mây AI dự kiến tăng gấp 8 lần trong 4 năm tới.
Giám đốc Nvidia, Jensen Huang, cũng chứng kiến tài sản tăng 47 tỷ USD khi cổ phiếu hãng sản xuất chip tăng 40%. Michael Dell bỏ túi thêm 35 tỷ USD từ cổ phần tại Dell và Broadcom – hai nhà cung ứng linh kiện chủ chốt cho trung tâm dữ liệu AI.
Nhưng nhóm “tăng trưởng thần tốc” phải kể đến năm tỷ phú của CoreWeave – công ty điện toán đám mây vừa IPO tháng 3. Cổ phiếu CoreWeave tăng 250%, đưa giá trị tài sản của các nhà sáng lập tăng gấp ba lần. Hãng này đã vay tới 29 tỷ USD để mở rộng hạ tầng, nhưng khẳng định toàn bộ doanh thu đã được “chốt” trong hợp đồng nhiều năm với Meta, Microsoft và OpenAI.
Vì sao các công ty đổ tiền vào AI dù rủi ro đang tăng cao?
Theo các chuyên gia, cơn sốt này bắt nguồn từ nỗi sợ bị bỏ lại trong cuộc đua trí tuệ nhân tạo. CEO OpenAI Sam Altman từng nói: “Thế giới cần nhiều năng lực tính toán hơn bao giờ hết.” Các tập đoàn lớn đang cạnh tranh khốc liệt để giành GPU, hạ tầng và nguồn lực, dẫn đến tình trạng “mua bằng mọi giá”.
Tuy nhiên, đằng sau sự hưng phấn là những cảnh báo rủi ro. Oracle đang gánh lượng nợ lớn nhất trong lịch sử, 18 tỷ USD, và bị S&P hạ xếp hạng tín nhiệm. Báo cáo của S&P nêu rõ: “Triển vọng tăng trưởng mạnh, nhưng rủi ro nằm ở khả năng dư thừa trung tâm dữ liệu nếu nhu cầu AI giảm tốc.”
Các nhà cho vay như Blackstone – đơn vị tài trợ 7,5 tỷ USD cho CoreWeave – khẳng định hợp đồng được thiết kế “chặt như thép”, nhưng giới quan sát cảnh báo rằng chỉ cần một mắt xích trong chuỗi AI này yếu đi, hiệu ứng domino có thể xảy ra.
OpenAI, Anthropic và cuộc đua định giá “không tưởng”
Các công ty AI tư nhân đang được định giá ở mức chưa từng có. OpenAI được giới đầu tư nâng giá trị từ 157 tỷ USD đầu 2024 lên 500 tỷ USD cuối năm – kỷ lục lịch sử. Trong khi đó, đối thủ Anthropic cũng đạt 183 tỷ USD, gấp 10 lần chỉ sau một năm, nhờ các hợp tác với Amazon, Google và IBM.
Những startup mới cũng nhanh chóng tham gia cuộc đua. Thinking Machines của cựu giám đốc công nghệ OpenAI Mira Murati đã huy động 2 tỷ USD ở mức định giá 12 tỷ USD, còn Safe Superintelligence của Ilya Sutskever đạt 32 tỷ USD.
Song, câu hỏi lớn nhất vẫn là: Liệu những công ty này có thể biến công nghệ AI thành lợi nhuận thật? Chính OpenAI vẫn chưa tìm được mô hình sinh lời bền vững, dù vừa hoàn tất thương vụ bán cổ phần nhân viên trị giá 6,6 tỷ USD.
Tất cả có thể sụp đổ
Theo Chris Moon, Giám đốc điều hành DigitalBridge – tập đoàn quản lý hơn 100 tỷ USD tài sản hạ tầng số – vấn đề then chốt nằm ở “ai sẽ gánh rủi ro cuối cùng của công nghệ này?”
Nếu nhu cầu tính toán AI hạ nhiệt, toàn bộ cấu trúc tài chính dựa trên kỳ vọng tăng trưởng phi mã sẽ lung lay. Các công ty lớn có thể cầm cự nhờ nguồn thu từ mảng khác, nhưng những startup vay nợ để xây hạ tầng sẽ là những người chịu ảnh hưởng đầu tiên.
Hiện tại, vòng quay đầu tư – tiêu thụ – tăng giá cổ phiếu vẫn đang vận hành trơn tru. Nhưng chỉ cần một mắt xích chệch nhịp, “vòng xoay AI” có thể biến thành vòng xoáy nợ.
