Đây chính là một trong những chủ đề được đưa ra tại Diễn đàn Lãnh đạo doanh nghiệp sáng 20/8 do Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC), Bộ Tài chính tổ chức. Câu chuyện đã mở ra một tầm nhìn mới về cách công nghệ “song sinh ảo” (Virtual Twin) không chỉ thay đổi quy trình thiết kế và sản xuất mà còn đóng vai trò then chốt trong việc trang bị kỹ năng và tri thức cho thế hệ lao động tương lai của Việt Nam.
Phát biểu khai mạc diễn đàn, ông Võ Xuân Hoài, Phó Giám đốc NIC, nhấn mạnh: “Đây không chỉ là câu chuyện về công nghệ, mà còn là câu chuyện về con người, về tài năng, và về tương lai của thế hệ trẻ Việt Nam”.
Trong y học, Virtual Twin đã được áp dụng thành công. Các nhà khoa học có thể mô phỏng trái tim con người với đầy đủ dòng chảy máu, xung điện, hoạt động thần kinh và phản ứng với thuốc. Bằng công nghệ này, bác sĩ có thể thử nghiệm đặt stent, thay van tim hoặc đánh giá tác động của thuốc trên một “trái tim ảo” trước khi áp dụng cho bệnh nhân thật.
Từ trái tim, câu chuyện được mở rộng sang ngành bán dẫn – nơi con chip được ví như “trái tim” của nền kinh tế số. Quá trình chế tạo chip từ thiết kế, quang khắc, khắc ion đến đóng gói là chuỗi sản xuất phức tạp bậc nhất hiện nay. Dassault Systèmes đã phát triển Virtual Twin cho toàn bộ chuỗi này, từ cấp độ vi mô của thiết bị cho đến quy mô toàn bộ nhà máy.
Với ModSim, quá trình mô hình hóa và mô phỏng vốn tách biệt nay được tích hợp thành một. Các kỹ sư có thể cập nhật mô hình chỉ bằng một thao tác, tiết kiệm hàng tuần thử nghiệm, đồng thời tạo ra nguồn dữ liệu phong phú để huấn luyện trí tuệ nhân tạo. Như chính các diễn giả nhấn mạnh, “dữ liệu là vàng mới”. Từ dữ liệu này, AI có thể học và đưa ra dự đoán cho thiết kế, quy trình, hay thậm chí toàn bộ chuỗi cung ứng bán dẫn.
Trong khi đó, nền tảng 3DEXPERIENCE của Dassault Systèmes chính là nơi các "song sinh ảo" này được tạo ra và kết nối. Đây là một nền tảng toàn diện, tích hợp mô hình hóa, mô phỏng và dữ liệu, giúp kết nối bên trong một hệ sinh thái duy nhất để cộng tác và đổi mới.
Giải pháp thay thế các phòng thí nghiệm đắt đỏ trong đào tạo nhân lực
Đại diện Dassault Systèmes cho biết hàng năm có hơn 8 triệu sinh viên trên toàn cầu sử dụng giải pháp và nền tảng của công ty. Ông Brian Lo - Giám đốc quốc gia của Dassault Systèmes Việt Nam – nhận xét: “Công nghệ chỉ thật sự có ý nghĩa khi con người làm chủ được nó”. Tuy nhiên, việc đào tạo truyền thống đang gặp phải nhiều thách thức: từ việc học trên lý thuyết, thiếu trải nghiệm thực tế đến chi phí xây dựng phòng thí nghiệm vật lý cao và khó cập nhật.
Nền tảng 3DEXPERIENCE và Virtual Twin cung cấp giải pháp cho những thách thức này. Ông Deepak N G, Giám đốc điều hành của Dassault Systems, chia sẻ: "Không thể xây dựng phòng thí nghiệm vật lý đầy đủ trang thiết bị cho việc thử nghiệm hằng ngày. Do đó, nền tảng số hay Virtual Twin của phòng thí nghiệm chính là câu trả lời". Sinh viên có thể sử dụng các phòng thí nghiệm ảo để làm việc với các dự án thực tế, từ thiết kế một chiếc xe điện đến mô phỏng quy trình sản xuất chip bán dẫn, giúp họ trở thành những kỹ sư sẵn sàng cho công việc.
Mô hình hợp tác "Ba nhà" (Nhà nước - Doanh nghiệp - Trường học) được coi là chìa khóa để xây dựng nguồn nhân lực chất lượng. Vẫn theo ông Brian Lo: "Nếu đầu tư vào giáo dục, hợp tác vào hệ sinh thái từ khối Chính phủ, doanh nghiệp, trường học, có thể xây dựng nguồn nhân lực bài bản, làm nên thương hiệu của Việt Nam trên trường quốc tế". Tương tự như những gì đã được thực hiện tại Ấn Độ, nơi các trung tâm xuất sắc (Center of Excellence) giúp hơn 100.000 sinh viên sẵn sàng thích ứng với công việc ngay khi tốt nghiệp, mô hình này hoàn toàn phù hợp để áp dụng tại Việt Nam.
Ngoài ra, các mô hình AI được xây dựng trên dữ liệu từ Virtual Twin còn giúp phát triển "người bạn đồng hành ảo" cho nhân viên, đặc biệt là kỹ sư, dựa trên nhu cầu thực tế của họ trong tổ chức. Ông Nguyễn Mạnh Tùng - Phó Giám đốc Trung tâm hạ tầng số Viettel IDC – chỉ ra dữ liệu chính là “dầu mỏ mới” của nền kinh tế số. Chúng được tạo ra ngày một nhiều hơn, lưu trữ theo quy mô lớn, trở thành nguồn tài nguyên quý giá cho doanh nghiệp.
Các mô hình AI này sẽ tích hợp tri thức và kinh nghiệm của doanh nghiệp, giúp kỹ sư tự học, tìm kiếm thông tin và giải quyết vấn đề nhanh chóng. Với sự phát triển của các công nghệ số, cần có những trung tâm dữ liệu đủ mạnh thì mới xử lý được nguồn dữ liệu lớn. Ông Nguyễn Mạnh Tùng thông tin, sắp tới Việt Nam sẽ có thêm các trung tâm dữ liệu siêu lớn (hyperscale) của Viettel, CMC, FPT để đáp ứng nhu cầu tính toán của doanh nghiệp.
Công nghệ Virtual Twin và nền tảng 3DEXPERIENCE không chỉ là công cụ để mô phỏng sản phẩm mà còn là "lớp học ảo" giúp thu hẹp khoảng cách giữa học thuật và thực tiễn. Việt Nam có thể tận dụng lợi thế dân số vàng, kết hợp với các giải pháp công nghệ tiên tiến để xây dựng một đội ngũ kỹ sư và nhà đổi mới sáng tạo sẵn sàng cho kỷ nguyên số.
Như chia sẻ của Giáo sư Nguyễn Thanh Chương - Chủ tịch Hội đồng trường ĐH Giao thông vận tải, "các công nghệ then chốt như loT, tự động hóa, dữ liệu lớn, kỹ thuật hệ thống và AI sẽ nâng tầm lực lượng lao động tương lai của Việt Nam".
3DEXPERIENCE trở thành nền tảng quan trọng để hiện thực hóa tầm nhìn này. Sinh viên có thể trải nghiệm toàn bộ quy trình công nghiệp ngay từ giảng đường, từ đó rút ngắn thời gian thích nghi khi gia nhập lực lượng lao động. Đây chính là bước then chốt để tạo ra đội ngũ “industry-ready professionals” – những kỹ sư có thể tham gia ngay vào các dự án toàn cầu.
