TS Nguyễn Quốc Hùng: "Lệnh chuyển tiền vào tài khoản lừa đảo là do tự người dân, nhưng các ngân hàng không thể vô cảm vì không phải trách nhiệm của mình"

Ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho biết, xử lý rủi ro về gian lận, giả mạo là lĩnh vực rất khó khăn trong quá trình triển khai chuyển đổi số của các tổ chức tín dụng.

Ngân hàng Nhà nước cũng đã ban hành nhiều quy định để đảm bảo các ngân hàng khi triển khai dịch vụ chuyển tiền, dịch vụ thẻ có căn cứ để xây dựng quy định nội bộ hạn chế rủi ro cho khách hàng.

Tuy nhiên hiện tượng lừa đảo vẫn xảy ra nhiều với tần suất lớn, tinh vi hơn. Hiện nhiều ngân hàng đã có quy định nội bộ riêng về xử lý rủi ro gian lận. Tuy nhiên, ông Hùng cho rằng, ngân hàng không thể đơn thương độc mã thực hiện, cần có sự phối hợp với các TCTD khác vì dòng tiền lừa đảo, gian lận luân chuyển rất nhanh.

Theo ông, Sổ tay hướng dẫn chính thức được ký ban hành ngày 30/9/2025 và có hiệu lực sau 30 ngày. Việc tổ chức hội nghị tập huấn trong tháng 10 là bước đầu để phổ biến tinh thần, nội dung và phương pháp triển khai đến toàn hệ thống.

Đưa được sổ tay này vào cuộc sống là điều không dễ, bởi nó đòi hỏi sự đồng bộ từ quy định đến thực thi. Tuy nhiên, nếu làm được, đây sẽ là bước ngoặt giúp ngành ngân hàng nâng cao năng lực phản ứng và phối hợp trong phòng, chống gian lận

Theo ông Hùng, trong môi trường giao dịch điện tử hiện nay, tốc độ xử lý là yếu tố quyết định. Một dòng tiền gian lận có thể bị chia nhỏ và chuyển qua hàng chục tài khoản chỉ trong vài phút, khiến việc truy vết và phong tỏa gần như bất khả thi nếu thiếu sự phối hợp tức thời.

"Thực hiện lệnh chuyển tiền vào tài khoản lừa đảo là do tự người dân. Nên nếu không có sự phối hợp nhanh kịp thời thì không thể phong toả dòng tiền nhanh được. Việc phong toả cũng được căn cứ theo quy định pháp luật ra sao? Nếu luồng tiền xảy ra, xử lý thế nào nếu không có sự phối hợp, đầu mối?", ông Hùng đặt vấn đề và nhấn mạnh hệ thống cần một sự hướng dẫn cụ thể. Nếu không có sự phối hợp nhanh và kịp thời giữa ngân hàng chuyển tiền và ngân hàng nhận tiền, thì đến khi khách hàng báo cơ quan công an, tiền đã bị rút sạch.

Ông nói: "Chúng ta hiểu rằng khi khách hàng bị lừa chuyển tiền, trách nhiệm trực tiếp không thuộc về ngân hàng. Nhưng chúng ta không thể vô cảm. Nếu những sự việc như vậy cứ liên tục xảy ra, thì uy tín và vị thế của cả hệ thống ngân hàng sẽ bị ảnh hưởng trước tiên".

Vì vậy, ông nhấn mạnh, việc xây dựng và triển khai Sổ tay không chỉ để bảo vệ người tiêu dùng, mà còn là để bảo vệ chính hình ảnh, thương hiệu và niềm tin mà các ngân hàng đã xây dựng trong suốt nhiều năm.

Sổ tay hướng dẫn này quy định về việc phối hợp, hỗ trợ xử lý Tài khoản/Thẻ/Đơn vị chấp nhận thanh toán liên quan đến giao dịch chuyển tiền/thanh toán nghi ngờ gian lận giả mạo, lừa đảo giữa các Ngân hàng, Chi nhánh Ngân hàng nước ngoài, Công ty tài chính, Trung gian thanh toán.

Sổ tay áp dụng cho dịch vụ chuyển tiền/thanh toán qua Tài khoản/Thẻ, giữa các Ngân hàng, Chi nhánh Ngân hàng nước ngoài, Công ty tài chính, Trung gian thanh toán bao gồm và không giới hạn ở các kết nối qua hệ thống của NAPAS, hệ thống Citad của Ngân hàng Nhà nước và các kết nối khác của các Tổ chức thành viên.