Một bản cáo trạng vừa được công bố tại tòa án liên bang ở Brooklyn, New York, buộc tội Chen Zhi (còn gọi là Vincent) - 37 tuổi, quốc tịch Campuchia, nhà sáng lập kiêm Chủ tịch Tập đoàn Prince Holding Group (Prince Group) - với hai tội danh âm mưu lừa đảo qua mạng và âm mưu rửa tiền.
Theo cáo buộc, Chen đã điều hành các “trại lừa đảo cưỡng bức lao động” trên khắp Campuchia, nơi hàng nghìn người bị giam giữ và buộc phải tham gia các âm mưu lừa đảo đầu tư tiền mã hóa, được gọi là “pig butchering” (nuôi heo chờ thịt), khiến nạn nhân ở Mỹ và khắp thế giới mất hàng tỷ USD. Chen hiện đang lẩn trốn.
Biến tấu từ lừa tình nhưng nhanh hơn, nguy hiểm hơn
Đầu năm 2025, mạng xã hội Trung Quốc bùng nổ lo ngại về lừa đảo và buôn người khi nam diễn viên Wang Xing bị dụ sang Thái Lan “dự buổi thử vai”, rồi bị bắt cóc và đưa đến trung tâm lừa đảo ở Myanmar.
Ba ngày sau, cảnh sát Thái Lan tìm thấy và giải cứu Wang. Anh kể rằng đầu bị cạo trọc và buộc tham gia “khóa huấn luyện lừa đảo” giai đoạn đầu.
Một trong các chiêu thức mà Wang phải học là “pig butchering” – hình thức lừa đảo xuất hiện tại Trung Quốc từ khoảng năm 2019, thường do các băng nhóm tội phạm có tổ chức thực hiện.
Kẻ lừa đảo giả vờ thiết lập mối quan hệ tình cảm hoặc tin tưởng với nạn nhân, rồi dụ họ đầu tư hoặc tham gia các phi vụ tài chính gian trá.
Cái tên “nuôi heo” (pig butchering) xuất phát từ quy trình ba giai đoạn: “săn mồi – nuôi béo – giết thịt”.
“Săn mồi” là giai đoạn tìm kiếm nạn nhân trên mạng. “Nuôi béo” là xây dựng niềm tin, tình cảm. Và “giết thịt” là khi nạn nhân bị dụ đầu tư số tiền lớn vào dự án đầu tư giả mạo, đặc biệt là tiền mã hóa.
Khác với romance scam (lừa tình) truyền thống vốn kéo dài nhiều năm, các vụ “nuôi heo” diễn ra nhanh hơn, tập trung vào lòng tham đầu tư sinh lời thay vì chỉ khai thác tình cảm.
Kẻ lừa đảo thường tự giới thiệu là người thành đạt, hiểu biết tài chính, rồi cho nạn nhân xem bằng chứng lợi nhuận giả mạo để kích thích đầu tư thêm.
Chẳng hạn, năm 2024, Jacqueline Crenshaw, một phụ nữ ở bang Connecticut (Mỹ), quen một “góa phụ” trên mạng. Hai người nói chuyện thường xuyên, rồi bàn đến đầu tư tiền mã hóa. Crenshaw chuyển 40.000 USD ban đầu, nhận lại ảnh chụp “lãi khủng” và nhanh chóng bị dụ góp thêm. Cuối cùng, cô mất gần 1 triệu USD.
Khi “lừa tình” trở thành ngành công nghiệp tội phạm
Các vụ “pig butchering” thường được điều hành bởi các tổ chức tội phạm quy mô lớn, có hệ thống quản lý, đào tạo bài bản, thậm chí thuê người mẫu để tương tác thật hơn với nạn nhân.
Trung Quốc đã ban hành Luật Chống lừa đảo Viễn thông năm 2022, cùng ứng dụng Trung tâm Chống Lừa đảo Quốc gia, cho phép người dân báo cáo và nhận cảnh báo thời gian thực.
Tính đến đầu năm 2024, các nỗ lực này đã ngăn chặn 4,7 tỷ cuộc gọi và 3,4 tỷ tin nhắn lừa đảo. Tuy nhiên, chiến dịch đàn áp trong nước khiến các băng nhóm chuyển căn cứ sang Đông Nam Á, đặc biệt là Campuchia, Lào và Myanmar.
Khu vực Bắc Myanmar - như Kokang và bang Wa - trở thành trung tâm của các tổ chức lừa đảo, nơi ngôn ngữ, văn hóa tương đồng Trung Quốc giúp việc điều hành dễ dàng hơn.
Tình trạng tham nhũng, quản lý yếu kém và bất ổn chính trị, cùng sự sụp đổ của ngành cờ bạc trực tuyến sau đại dịch, đã thúc đẩy tội phạm chuyển sang lừa đảo đầu tư.
Theo ước tính, lợi nhuận từ các hoạt động lừa đảo trực tuyến chiếm tới 40% GDP cộng gộp của Campuchia, Lào và Myanmar.
Các “ông trùm” dựng nên những khu phức hợp khép kín, đội lốt “công viên công nghệ”, nhưng thực chất là trại giam nơi người lao động bị cưỡng bức làm việc, dưới sự đe dọa tra tấn.
Trong vụ của Chen Zhi, tập đoàn Prince đã thực hiện “pig butchering” bằng cách buôn người và ép hàng trăm lao động làm việc trong các khu phức hợp tại Campuchia để vận hành những trò lừa đảo, thường dưới đe dọa bạo lực.
Các khu phức hợp này có khu ký túc xá khổng lồ, bao quanh bởi tường cao và hàng rào dây thép gai, hoạt động như những trại lao động cưỡng bức tàn bạo.
Chen Zhi trực tiếp tham gia điều hành các khu trại lừa đảo này, lưu giữ hồ sơ chi tiết cho từng khu, bao gồm sổ sách ghi lợi nhuận và thông tin mỗi phòng phụ trách loại hình gian lận nào.
Hắn cũng lưu trữ các tài liệu mô tả và hình ảnh về “trại điện thoại” (phone farms) - những trung tâm gọi tự động sử dụng hàng nghìn điện thoại và hàng triệu số di động để phục vụ cho nhiều chiến dịch lừa đảo khác nhau.
Lừa đảo “pig butchering” không chỉ gây thiệt hại tài chính khổng lồ, mà còn liên quan đến buôn người, bạo lực và tội phạm có tổ chức.
Theo giới chức Mỹ và Anh, những mạng lưới này đe dọa an ninh khu vực và toàn cầu, và các vụ việc như Chen Zhi cùng Prince Group chỉ là phần nổi của tảng băng tội phạm mạng quốc tế đang lan rộng khắp châu Á.
