Trong số các loại cây dược liệu quý, ba kích (tên khoa học: Dioscorea spp., đặc biệt là Dioscorea batatas hoặc Dioscorea zingiberensis) nổi bật bởi củ có giá trị kinh tế cao và tác dụng bồi bổ sức khỏe. Không chỉ vậy, trong văn hóa dân gian, ba kích còn mang ý nghĩa gắn với bảo vệ rừng và môi trường tự nhiên.
Vùng núi Tam Đảo có hệ sinh thái phong phú với khí hậu và thổ nhưỡng phù hợp cho cây dược liệu. Tận dụng lợi thế này, người dân xã Đạo Trù đã mở rộng diện tích trồng và ứng dụng khoa học kỹ thuật trong trồng, nhân giống cây ba kích, từ đó tạo việc làm, nâng cao thu nhập.
Mô hình trồng cây thuốc quý này không chỉ cung cấp nguồn nguyên liệu ổn định cho các công ty trong tỉnh sản xuất thuốc, chiết xuất và chế biến các sản phẩm bảo vệ sức khỏe, mà còn góp phần bảo tồn các nguồn gen quý hiếm.
Ba kích.
Các đồng bào dân tộc thiểu số dưới chân núi Tam Đảo (Phú Thọ) cũng mạnh dạn phát triển mô hình trồng ba kích, mở ra cơ hội giúp nhiều hộ dân thoát nghèo và cải thiện đời sống.
Thực tế tại các xã Đạo Trù, Đại Đình và Tam Dương Bắc cho thấy mô hình trồng cây dược liệu gắn với vùng nguyên liệu tập trung đã mang lại hiệu quả rõ rệt.
Chia sẻ trên Báo Tiền Phong, tại xã Đại Đình, ông Nguyễn Văn Tình, thôn Đồng Bụt, là người tiên phong đưa cây ba kích về trồng trên đất đồi rừng. Ông chia sẻ: "Trong một lần tham quan mô hình ở Bắc Giang và Quảng Ninh, tôi nhận thấy ba kích vừa dễ trồng vừa có giá trị kinh tế cao, nên quyết định thử trồng trên đất gia đình".
Hiện ông Tình đang trồng hơn 1 ha với khoảng 20.000 gốc ba kích, cho thu hoạch 15 tấn củ, mang lại thu nhập gần 1 tỷ đồng/năm cao gấp nhiều lần so với trồng sắn trước đây.
Cũng theo thông tin trên Báo Tiền Phong, thống kê tại ba xã Đạo Trù, Đại Đình và Tam Dương Bắc, hiện có hơn 70 ha trồng cây dược liệu, trong đó 25 ha là ba kích. Các vùng trồng cây này không chỉ tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân mà còn cung cấp nguồn nguyên liệu cho các công ty sản xuất và chế biến dược liệu, góp phần phát triển kinh tế địa phương.
Phát triển bền vững, bảo vệ rừng
Để phát triển làm giàu bền vững năm 2018, các hộ trồng ba kích xã Đạo Trù đã thành lập HTX Dịch vụ và Thương mại Tam Đảo, ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm với Công ty TNHH MTV Minh Phúc An.
Được biết các sản phẩm cao và rượu ba kích Tam Đảo đã được Bộ Y tế cấp phép và sử dụng nhãn hiệu chứng nhận địa lý "BAKITADA BA KÍCH TAM ĐẢO – VĨNH PHÚC".
Ngoài giá trị kinh tế, ba kích còn mang ý nghĩa bảo vệ rừng và môi trường. Là loại cây leo, bám vào cây lớn mà không làm hại chúng, ba kích tượng trưng cho sự hài hòa giữa cây và rừng, nhắc nhở con người bảo vệ thảm thực vật và đa dạng sinh học. Ba kích được coi như "chỉ số tự nhiên": rừng khỏe, ba kích tốt; rừng tàn, ba kích mất đi. Trồng ba kích quanh nhà hay dọc bìa rừng còn được xem là cách giữ "khí lành" cho thiên nhiên, khuyến khích phát triển bền vững.
Với sự hợp tác chặt chẽ giữa người dân và doanh nghiệp, thương hiệu ba kích Tam Đảo không chỉ nâng cao thu nhập cho nông dân mà còn hướng tới phát triển bền vững, trở thành sản phẩm đặc trưng của Vĩnh Phúc, đồng thời là minh chứng cho mô hình phát triển kinh tế – xã hội gắn liền với bảo vệ môi trường.
