Mới đây, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đề nghị xem xét bổ sung quy định nếu tổ chức, cá nhân lắp đặt điện mặt trời mái nhà để tự sản xuất, tự tiêu thụ mà không thông báo hoặc đăng ký thì tùy theo tính chất và mức độ vi phạm sẽ bị xử lý theo quy định pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực điện lực.
Người nói phiền hà, người cho rằng hợp lý
Khi thông tin này được đưa ra đã nhận được nhiều ý kiến thắc mắc, thậm chí là phản ứng của nhiều người dân. Theo đó, nhiều người dân cho rằng tự đầu tư lắp đặt điện mặt trời mái nhà để phục vụ nhu cầu sinh hoạt gia đình, không bán điện cho EVN, thì việc yêu cầu đăng ký là chưa hợp lý.
Anh Phạm Linh ở xã Thuận Bắc, tỉnh Khánh Hòa, cho biết gia đình anh vừa đầu tư gần 100 triệu đồng để lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà công suất 5kW, không bán điện cho EVN. "Điện làm ra chỉ để dùng trong nhà, nên tôi thấy việc phải thông báo hay đăng ký thêm là không cần thiết, thậm chí gây phiền hà", anh Linh nói.
Tương tự, chị Thu Hoa ở xã Cẩm Bình, tỉnh Hà Tĩnh cũng thắc mắc về việc lắp điện mặt trời mái nhà tự dùng phải thông báo với cơ quan điện lực và cơ quan chức năng.
“Điện mặt trời chỉ dùng thắp sáng, nấu nướng trong gia đình để tiết kiệm tiền điện, không ảnh hưởng đến lưới điện chung. Yêu cầu phải đăng ký khiến người dân cảm giác như bị quản lý cả phần điện tự cung tự cấp của mình”, chị Hoa cho hay.
Công nhân lắp đặt điện mặt trời áp mái (Ảnh: VGP).
Trong khi đó, cũng có nhiều người dân cho rằng việc thông báo hay đăng ký khi lắp đặt điện mặt trời gia đình là hợp lý. Anh Mạnh Hiếu ở tỉnh Phú Thọ cho rằng thông báo, đăng ký khi lắp đặt điện mặt trời mái nhà là cần thiết, giúp bảo đảm an toàn cho hệ thống điện, cũng như kỹ thuật vận hành, sửa chữa đường dây hạ thế.
"Theo tôi, cứ lắp đặt rồi chờ hướng dẫn cụ thể, chắc cũng không quá khó khăn”, anh Hiếu nói.
Đã có trong quy định
Trao đổi với phóng viên Dân trí, ông Nguyễn Quốc Dũng, Trưởng ban Kinh doanh của EVN, cho biết việc yêu cầu cá nhân, tổ chức phải thông báo khi lắp đặt điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu không đấu nối lên lưới điện quốc gia đã được quy định tại Nghị định 58/2025.
Quy định thông báo không nhằm gây thêm phiền hà cho người dân mà để cơ quan chức năng, đơn vị điện lực có cơ sở theo dõi, quản lý vận hành an toàn hệ thống. Đây không phải thủ tục "xin - cho" hay giấy phép con, mà là yêu cầu cần thiết để bảo đảm sự ổn định của lưới điện quốc gia.
"Thông báo chỉ đơn thuần là việc cho biết có lắp đặt hệ thống điện mặt trời và thực hiện hoàn toàn trực tuyến, không gây khó khăn cũng không phát sinh thủ tục hành chính phức tạp. Nếu cơ quan quản lý không nắm được công suất hệ thống điện mặt trời người dân đã lắp, sẽ khó tính toán chính xác phụ tải thực tế", ông Dũng nhấn mạnh.
Ở góc độ doanh nghiệp, ông Trần Quốc Tâm, Giám đốc Công ty cổ phần Năng lượng LITHACO, cũng cho biết tinh thần của nghị định là tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp đầu tư, với cơ chế "hậu kiểm thay vì tiền kiểm" đối với các hệ thống không bán điện lên lưới điện quốc gia.
Hệ thống điện mặt trời tự dùng của một hộ dân ở TPHCM (Ảnh: Nhật Quang).
Theo ông Tâm, việc chỉ yêu cầu thông báo chứ không phải đăng ký là hợp lý. Ngoài ra Nghị định 58 cũng quy định rất rõ "đối với hệ thống dưới 1.000kW nếu không có nhu cầu bán điện cũng chỉ cần thông báo". Người dân có thể thông báo trực tuyến qua Cổng dịch vụ công Quốc gia, thủ tục đơn giản, chỉ cần xác nhận hồ sơ đã được tiếp nhận.
Liên quan đến đề xuất xử phạt hành chính hộ dân lắp đặt điện mặt trời mái nhà tự dùng, lãnh đạo doanh nghiệp này cho rằng đây là cách tiếp cận chưa phù hợp với tinh thần khuyến khích của Nghị định 58/2025.
“Không nên dọa phạt hay gây áp lực, mà chỉ cần nhắc nhở, hướng dẫn bằng biện pháp đơn giản để người dân yên tâm lắp đặt”, ông Tâm nhấn mạnh.
