TPHCM báo cáo 9 vụ việc, đường dây sản xuất thuốc giả hàng nghìn thùng

Thủ đoạn sản xuất, mua bán thuốc giả tinh vi

Báo cáo tại buổi làm việc với Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội về thực hiện chính sách, pháp luật trong phòng chống thuốc giả, thực phẩm giả, diễn ra ngày 22/7, UBND TPHCM cho biết, tình hình sản xuất và kinh doanh hàng giả diễn ra hết sức phức tạp với nhiều phương thức, thủ đoạn tinh vi.

Cụ thể, quá trình sản xuất thuốc giả, các đối tượng bố trí cùng lúc tại nhiều địa điểm, sử dụng mạng xã hội hoặc ứng dụng giao hàng tận nhà để mua bán nhằm che giấu địa điểm.

Khu vực sản xuất thường đặt tại các nhà không số, ít người qua lại hoặc núp bóng dưới hoạt động sản xuất của các công ty bình phong, để tránh sự chú ý của người dân và cơ quan chức năng.

Về sản xuất và buôn bán hàng giả, hàng xâm phạm sở hữu trí tuệ, các đối tượng thường tập trung vào những mặt hàng có giá trị cao, không sản xuất với số lượng lớn mà xé lẻ hoặc sản xuất đến đâu tiêu thụ đến đó, không cho người đặt hàng đến nơi sản xuất để lấy hàng nhằm tránh bị phát hiện, xử lý.

Hiện nay, một số cơ sở sản xuất hàng giả tự tạo mẫu sản phẩm không được cấp giấy đăng ký lưu hành, tự đặt tên cơ sở sản xuất, in số đăng ký hoặc số công bố sản phẩm giả, sử dụng mã vạch, mã QR giả, tem chứng nhận sản phẩm giả để đánh lừa cơ sở bán lẻ và người tiêu dùng.

Nhiều vụ việc sai phạm, đường dây bị triệt phá

Theo UBND TPHCM, đối với thuốc giả, Công an TPHCM đã phát hiện 9 vụ vi phạm pháp luật về lĩnh vực y tế thời gian qua. Đáng chú ý là vụ triệt phá đường dây “sản xuất buôn bán thuốc chữa bệnh giả".

Trong đường dây này, cơ quan chức năng đã thu giữ 1.164 thùng thuốc thành phẩm và nguyên liệu dùng để điều trị các bệnh xương khớp, trĩ, phong ngứa...; gần 1.600kg bột nguyên liệu không rõ nguồn gốc, xuất xứ để sản xuất thuốc chữa bệnh giả; hàng trăm ký nguyên liệu bao bì, nhãn hiệu, vỏ hộp thuốc các loại cùng toàn bộ dây chuyền, máy móc và nhiều vật chứng khác có liên quan.

Thuốc giả được các đối tượng đem đi tiêu thụ chủ yếu tại các tỉnh miền Tây Nam Bộ thông qua các chành xe vận chuyển hàng hóa tuyến miền Tây - TPHCM.

Đối với thực phẩm giả, ngày 19/1/2024, Phòng Cảnh sát kinh tế (Công an TPHCM) đã phối hợp với Công an tỉnh Bình Dương (cũ) tiến hành kiểm tra, trực tiếp bắt quả tang 1 cơ sở thực hiện hành vi sản xuất sữa giả tại TP Dĩ An, tỉnh Bình Dương (cũ), với tổng trị giá khoảng 14,5 tỷ đồng.

Cơ quan chức năng sau đó đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố 7 bị can để tiếp tục điều tra, làm rõ.

Nhiều khó khăn

UBND TPHCM nhận định, số lượng cơ sở kinh doanh trên địa bàn TPHCM quá lớn, đặc biệt là sau khi hợp nhất TPHCM, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và tỉnh Bình Dương. Phạm vị quản lý hiện nay mở rộng cả không gian và số lượng nhưng nhân sự tăng không tương xứng.

Các đối tượng thường lợi dụng việc quản lý còn chưa đồng bộ, khoảng trống trong hậu kiểm để đưa các sản phẩm không đảm bảo chất lượng vào tiêu thụ.

Bên cạnh đó, tồn tại một bộ phận người tiêu dùng có xu hướng dùng hàng “xách tay”, sản phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ do tâm lý thích hàng ngoại hoặc vì giá rẻ.

Ngoài ra, sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử vô tình tạo điều kiện cho các loại hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ xâm nhập vào chuỗi cung ứng và len lỏi đến tay người tiêu dùng.

Việc này cũng khiến hoạt động quản lý, giám sát việc quảng cáo, mua bán hàng hóa trên không gian mạng gặp nhiều khó khăn.

"Khó khăn lớn nhất là việc xác định xác định chủ thể thực hiện hành vi vi phạm. Các đối tượng thường sử dụng tài khoản ẩn danh, thay đổi địa chỉ liên tục, sử dụng hình thức livestream bán hàng hoặc thuê người nổi tiếng để quảng cáo...", UBND TPHCM dẫn chứng.

Bên cạnh đó, việc phối hợp giữa các sở ngành đôi khi còn chưa chặt chẽ; hệ thống quy định pháp luật khá đầy đủ nhưng các chế tài xử phạt trong một số trường hợp còn nhẹ, chưa đủ sức răn đe...

Trước những tồn tại trên, UBND TPHCM đề xuất Quốc hội xem xét, sửa đổi Luật Hình sự theo hướng mở rộng phạm vi áp dụng và tăng khung hình phạt; bổ sung mức xử phạt nặng đối với hành vi tiếp tay, bao che cho hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng.

TPHCM đề xuất Chính phủ tăng mức xử phạt vi phạm hành chính liên quan đến sản xuất, kinh doanh hàng giả;

Đề xuất xây dựng cơ chế chia sẻ dữ liệu phối hợp liên ngành giữa ngành Y tế, Công an, Quản lý thị trường, Hải quan về hoạt động sản xuất, xuất khẩu, nhập khẩu, kinh doanh các sản phẩm y tế, để góp phần ngăn chặn thuốc trôi nổi từ biên giới và nội địa hóa trái phép.

TPHCM cũng đề xuất Bộ Y tế sớm hoàn thiện quy hoạch hệ thống kiểm nghiệm để tăng cường công tác kiểm tra chất lượng thuốc, thực phẩm; hoàn thiện các quy định pháp luật về công tác kiểm tra, hậu kiểm và xử lý vi phạm hành chính nhằm nâng cao hiệu quả quản lý về an toàn thực phẩm...

Ngoài ra, đề xuất Bộ Tài chính hướng dẫn các địa phương xây dựng kho lưu giữ, bảo quản tang vật, vật chứng cho các lực lượng chức năng, để phục vụ công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại.